«لاکپشت و حلزون» و تحلیل روانشناسی یک فیلم
«لاکپشت و حلزون» روایتی سینمایی و چندلایه از فقدان، میل به رهایی و کشاکشهای خاموشی است که میان سکوت یک کودک و جهان پُرتنش بزرگترها جریان دارد.
فیلم لاک پشت و حلزون یک اثر سینمایی ایرانی با رویکرد درام و اجتماعی است که به مسائل خانوادگی و روانشناختی کودکان می پردازد. این فیلم پس از سه سال از پایان تولید، بالاخره پروانه نمایش خود را در رده سنی ۱۵+ دریافت کرد و به اکران عمومی در گروه سینمایی هنر و تجربه درآمد. این فیلم به کارگردانی رضا حماسی و نویسندگی محسن رضایی تولید شد ه است. در حال حاضر این فیلم سینمایی در اکران آنلاین فیلمنت موجود است.
بازیگران فیلم لاک پشت و حلزون
لیلا زارع ، علی مصفا ، البرز کروبه ، سام نوری ، پانته آ مهدی نیا ، زهره حجازی ، علی رستگاری ، محمد نریمانی و حمید خردمندی از بازیگران اصلی این فیلم هستند.
داستان فیلم و لایه های روانشناختی
داستان فیلم لاک پشت و حلزون حول محور پسری ۱۰ ساله به نام پدرام با بازی البرز کروبه می چرخد که با مادرش، افسانه با بازی لیلا زارع، زندگی می کند. پدرام مشکلات زیادی با مادرش دارد، به ویژه پس از آنکه افسانه قصد ازدواج مجدد پیدا می کند. این مشکلات بیشتر می شود. پدرام به شدت با ازدواج مادرش مخالف است و افسانه نیز دلیل مشکلات پسرش را همین مخالفت می داند. در اوج این کشمکش ها و فضای پرتنش خانوادگی، پدرام با یک جوان عجیب و غریب آشنا می شود. این آشنایی به شکل گیری یک رابطه دوستی پنهانی و رازآلود میان آن ها منجر می شود که می تواند آینده پدرام را به طور کلی تغییر دهد.
این فیلم از منظر روانشناسی کودک و نوجوان قابل بررسی و توجه است. نی نی بان در ادامه به بررسی لاک پشت و حلزون از دیدگاه روانشناختی پرداخته است:
۱. تأثیر تغییر در ساختار خانواده و امنیت روانی
کودکی مثل پدرام وقتی با تصمیم مادر برای ازدواج مجدد مواجه میشود، ممکن است احساس ناامنی، ترس از بیپناهی، یا ترس «از دست دادن» مادر و خانه داشته باشد. این احساس برای کودک میتواند بسیار شدید باشد: او ممکن است بتواند آن را به خشم، غم، اضطراب یا کنارهگیری روانی بدل کند.
فیلم با نشان دادن اختلاف پدرام و مادرش این بحران را ملموس میکند و میتواند بستری برای گفتگو در خانواده دربارهٔ چنین تغییراتی و همچنین احساسات کودکان در قبال این تغییرات فراهم آورد.
۲. نیاز به وابستگی، محبت و جبران فقدان
رابطه پنهانی پدرام با مرد غریبه — در بستر احساس تنهایی و بحران — میتواند نمادی از تلاش کودک برای جبران فقدان عاطفی، جستجوی محبت، توجه یا درک شدن باشد. این ویژگی نشان میدهد که کودکان در شرایط دشوار گاهی به سمت منابع غیرمعمول برای تأمین نیازهای روانیشان میروند. این وضعیت نشان می دهد تغییرات بزرگی مثل ازدواج والدین تا چه حد می تواند در کودکان و نوجوانان احساس ناامنی ایجاد کند و حمایت عاطفی خانواده همراه با داشتن ارتباط شفاف و توجه به احساسات کودک تا چه جد می تواند حیاتی و ضروری باشد.
۳. مخاطره روانی و ضرورت حمایت و گفتگو
فیلم هشدار میدهد که سکوت، سرکوب احساسات یا عدم گفتوگوی سالم دربارهٔ بحران و تغییرات در خانواده ممکن است کودکان را به سمت تصمیمات یا روابطی سوق دهد که خودشان هم بهطور کامل درکش نمیکنند (مثل رابطه پنهانی) و صرفا به عنوان پمانهگاهی برای فرار از موقعیت موجود از آن استفاده می کنند..
از منظر روانشناختی، کودکان و نوجوانان در این سنین به راهنمایی، گفتگو، صمیمیت و احساس امنیت عاطفی نیاز دارند تا بتوانند با تغییرات و بحرانها کنار بیایند، احساسات خود را بازشناسی و بیان کنند، و راههای سالم برای مواجهه با آنها پیدا کنند.
۴. موضوع هویت، تعلق و «خانه» در ذهن کودک
برای پدرام، مادر و خانه شاید تنها منبع دلبستگی و امنیت است و ازدواج مادر این منبع دلبستگی را در معرض خطر قرار می دهد. این تغییر هویت ذهنی کودک را با این تفکر رو به رو می کند که: «خانه» دیگر آن ثبات همیشگی را ندارد، «مادر» ممکن است نقش تازهای پیدا کند.
این تجربه میتواند تأثیر بلندمدت در احساس «تعلق»، امنیت روانی، و اعتماد به بزرگترهای اطراف داشته باشد.
۵. آموزش اجتماعی و اخلاقی برای بزرگترها (والدین/ مربیان)
فیلم یک هشدار به بزرگترها است: تغییر در ساختار خانواده (ازدواج مجدد، روابط جدید، حضور بزرگسالان غریبه در زندگی کودک) باید با حساسیت، صداقت، گفتگو و همراهی با کودک همراه باشد. نادیده گرفتن احساسات، ترسها یا نیازهای عاطفی کودک میتواند به آسیب روانی منجر شود.
سخن پایانی
«لاکپشت و حلزون» فیلمی است که تلاش میکند وضعیت دشوار روانی یک کودک را در بستر تغییرات خانوادگی و بحران عاطفی نمایش دهد. برای کودکانی مثل پدرام، این تجربه میتواند ترسناک و گیجکننده باشد — و اگر حمایت، گفتگو و درک درست وجود نداشته باشد، پیامدهای جدی روانشناختی در پی دارد.
از منظر تربیتی و روانشناختی، این اثر میتواند نقطه شروعی برای بحث با نوجوانان درباره احساساتشان، تغییرات در خانواده، امنیت عاطفی و روابط سالم باشد.
