کشفی تازه در درمان فشار خون مقاوم: دارویی نوین با عوارض کمتر

برای میلیون‌ها فردی که با مشکل فشار خون بالا و مقاوم به درمان مواجه هستند، خبری امیدوارکننده در راه است. دارویی جدید به نام باکسدروستات (baxdrostat) در یکی از مطالعات بالینی بزرگ، توانسته به موفقیتی چشمگیر در کنترل این بیماری سرسخت دست پیدا کند و به‌عنوان گزینه‌ای نوین برای بیمارانی که داروهای فعلی روی آن‌ها تأثیری ندارد، مطرح شود. این دارو به دسته‌ای از داروهای نو ظهور با عنوان «مهارکننده آلدوسترون سنتاز» تعلق دارد.

فشار خون؛ چالشی جهانی

امروزه بیش از ۱.۳ میلیارد نفر در سراسر جهان از فشار خون بالا رنج می‌برند که ۸۰ درصد آن‌ها از درمان موثر بهره‌مند نیستند. کنترل‌نشدن این بیماری می‌تواند خطر سکته، حملات قلبی و همچنین نارسایی قلبی را افزایش دهد. فشار خون نیرویی است که خون در حین عبور از سرخرگ‌ها ایجاد می‌کند و با دو عدد سیستولیک و دیاستولیک (mm Hg) اندازه‌گیری می‌شود.

مقدار طبیعی فشار خون معمولاً کمتر از ۱۲۰ بر ۸۰ میلی‌متر جیوه است. زمانی که این مقدار به ۱۳۰ بر ۸۰ یا بالاتر برسد، فشار خون بالا عنوان می‌شود. یکی از عوامل اصلی ایجاد فشار خون بالا، ترشح بیش‌ازحد هورمون آلدوسترون است که تنظیم نمک و آب بدن را بر عهده دارد. داروی باکسدروستات با کاهش آلدوسترون از تجمع غیرضروری مایعات در بدن جلوگیری می‌کند.

کارآزمایی بالینی داروی باکسدروستات

در کارآزمایی مرحله سوم، که به مدت ۱۲ هفته انجام شد، ۸۰۰ بیمار مبتلا به فشار خون مقاوم و میانگین فشار ۱۴۹.۸۷ میلی‌متر جیوه شرکت داشتند. مصرف این دارو در دوزهای ۱ و ۲ میلی‌گرمی همراه با داروهای پیشین باعث کاهش اضافی حدود ۹ تا ۱۰ میلی‌متر جیوه در فشار سیستولیک شد. حتی در بررسی‌های فردی، کاهش حدود ۱۵ میلی‌متر جیوه ثبت شد، بدون اینکه عوارض جدی‌ مشاهده شود.

مزایای منحصر به فرد

دکتر جان فلک، متخصص داخلی، می‌گوید: «داروهای دیگری مانند اسپیرونولاکتون ممکن است عوارضی همچون حساسیت پستان، کاهش عملکرد جنسی یا نامنظم شدن سیکل قاعدگی ایجاد کنند. ویژگی هیجان‌انگیز باکسدروستات این است که بدون ایجاد این مشکلات می‌تواند فشار خون را مؤثرانه کاهش دهد.»

نزدیک به ۴۰ درصد از بیمارانی که از این دارو استفاده کرده‌اند، توانستند فشار سیستولیک زیر ۱۳۰ را تجربه کنند؛ در حالی که در گروه دارونما این عدد تنها ۱۹ درصد بود. این روند در مردان و زنان از تمام گروه‌های سنی و حتی بیمارانی که ۲ یا ۳ داروی فشار خون مصرف می‌کردند یکسان بوده است.

اثرات جانبی محدود

در آزمایش‌ها افزایش خفیف پتاسیم در برخی بیماران مشاهده شد که البته، این اثر کمتر از تأثیر اسپیرونولاکتون بود. اثرات کلیوی داروی باکسدروستات نیز به‌طور جزئی سودمند ارزیابی شد، چرا که از فیلتراسیون بیش‌ازحد جلوگیری می‌کند.

پایداری اثر دارو

این کارآزمایی شامل مرحله‌ای هشت هفته‌ای برای بررسی قطع دارو نیز بود. در بیمارانی که مصرف دارو را متوقف کردند، فشار سیستولیک تنها ۱.۴ میلی‌متر جیوه افزایش یافت، در حالی که بیمارانی که به استفاده از دارو ادامه دادند، کاهش ۳.۷ میلی‌متر جیوه‌ای فشار خون را تجربه کردند. این پایداری اثر تا هفته دوازدهم نشان می‌دهد که عملکرد باکسدروستات در مقایسه با سایر داروهای فشار خون بی‌نظیر است.

آینده امیدوارکننده

پزشکان معتقدند کاهش فشار خون می‌تواند به کاهش خطر بلندمدت سکته، حملات قلبی و نارسایی قلبی کمک کند. قرار است شرکت آسترازنکا، که مسئول توسعه این دارو و مطالعه آن بوده، تا پایان سال ۲۰۲۵ برای اخذ تأییدیه در آمریکا اقدام کند.

اقدامات آینده و نکات مهم

برخی محققان معتقدند باید مشخص شود که آیا داروی باکسدروستات می‌تواند به‌عنوان یکی از گزینه‌های درمانی خط اول یا دوم مطرح شود و آیا توانایی ارائه همان سطح محافظت قلبی داروهای موجود را دارد یا خیر. علاوه بر این، حتی پس از تأیید نهایی، این دارو باید همراه با تغییرات در سبک زندگی، پایش منظم و مراقبت‌های کامل برای کاهش خطر مشکلات قلبی‌عروقی مورد استفاده قرار گیرد.