روان‌ کننده شکم _ ۱۱ راهکار خانگی درمان یبوست، خوراکی‌ها و داروهای موثر

پادکست خلاصه مطلب روان کننده شکم سریع

برای درمان سریع یبوست چی بخوریم؟

درمان سریع یبوست در منزل با تغییرات تغذیه‌ای ممکن است. افزایش مصرف فیبر از طریق میوه‌ و مواد غذایی مختلف و نوشیدن آب کافی چاره حل این مشکل است. بعضی از بهترین خوراکی‌های روان کننده شکم سریع عبارتند  از:

آلو خشک و آلو سیاه برای یبوست شدید

آلو خشک، به دلیل دارا بودن سوربیتول و فیبر بالا، یکی از موثرترین ملین‌های طبیعی و بهترین میوه های روان کننده شکم محسوب می‌شود. مصرف ۴–۵ عدد آلو در شب و صبح روز بعد می‌تواند یبوست را برطرف کند.

انجیر خشک خیس‌خورده

انجیر خشک را شب در آب خیس کرده و صبح همراه با آب آن مصرف کنید. این خوراکی دارای فیبر بالا و خاصیت ملین است و آنزیم‌هایی دارد که در هضم بهتر نقش دارند.

روان‌ کننده شکم سریع با خاکشیر و آب گرم

معروف‌ترین روان کننده شکم سریع در طب سنتی خاکشیر است. خاکشیر را صبح با آب گرم یا شیر ولرم بنوشید. این ترکیب، به حرکت روده‌ها کمک می‌کند و برای یبوست مزمن هم مفید است.

نوشیدن آب گرم با لیمو ناشتا

یکی از ساده‌ترین روش‌های درمان سریع یبوست در منزل، نوشیدن یک لیوان آب گرم با چند قطره آب لیموی تازه به صورت ناشتا است. این ترکیب:

• باعث گرم شدن دستگاه گوارش و تحریک انقباضات طبیعی روده می‌شود، که به حرکت مواد زائد در روده کمک می‌کند.
•  دارای اسید سیتریک است که به هضم بهتر غذا کمک می‌کند، ترشح صفرا را تحریک می‌کند و محیطی اسیدی در معده ایجاد می‌نماید که به دفع سریع‌تر مواد کمک می‌کند.
•  به پاک‌سازی ملایم کبد و روده کمک می‌کند و باعث می‌شود دستگاه گوارش به صورت روان‌تر کار کند.
•  به افزایش آب بدن کمک کرده و مدفوع را نرم می‌کند.

هر روز صبح با معده خالی، یک لیوان آب گرم (نه داغ) را با نصف یک عدد لیموی تازه مخلوط کرده و بنوشید. اگر طعم آن برایتان ترش است، می‌توانید کمی عسل طبیعی هم اضافه کنید.

روان‌ کننده شکم سریع با روغن زیتون

مصرف یک قاشق غذاخوری روغن زیتون در صبح، به‌خصوص با معده خالی، می‌تواند به درمان یبوست و پاکسازی روده کمک کند. روغن زیتون با اثر چرب‌کنندگی طبیعی خود، دفع را آسان‌تر می‌کند.

افزایش مصرف فیبر

افزایش مصرف فیبر یکی از موثرترین روش‌های خانگی برای درمان یبوست است، زیرا فیبر به جذب آب و حجیم شدن مدفوع کمک می‌کند و حرکت طبیعی روده‌ها را تسهیل می‌نماید. منابع غنی فیبر شامل سبزیجات تازه، میوه‌ها با پوست، حبوبات، غلات سبوس‌دار و مغزها هستند. برای مثال، مصرف سیب، گلابی، هویج، عدس، جو دوسر و آلو خشک می‌تواند به نرم شدن مدفوع و کاهش دفعات یبوست کمک کند. بهتر است فیبر به تدریج به رژیم غذایی اضافه شود و همزمان مایعات کافی مصرف گردد تا از ایجاد نفخ یا ناراحتی گوارشی جلوگیری شود.

علت مضر بودن	میوه‌های مضر برای یبوست	علت مفید بودن	میوه‌های مفید برای یبوست
کاهش حرکات روده، ایجاد مدفوع سفت	موز کال و سفت	دارای سوربیتول و فیبر، ملین طبیعی	آلو و آلو خشک
ممکن است باعث یبوست شود اگر با فیبر کم مصرف شود	انبه بیش از حد رسیده	حاوی فیبر و آب زیاد، نرم‌کننده مدفوع	انجیر تازه و خشک
فیبر کم و پوست گرفته شده ممکن است اثر ملین کاهش یابد	سیب بدون پوست	فیبر محلول و نامحلول، تحریک حرکات روده	کیوی
زیاد شدن نشاسته مقاوم، سفت‌کننده مدفوع	موز خیلی رسیده	حاوی فیبر و آب زیاد	گلابی
زیاد مصرف شود، ممکن است باعث اسهال شود، نه یبوست مستقیم	هندوانه بیش از حد	فیبر بالا، افزایش حجم مدفوع	توت‌فرنگی و تمشک
می‌تواند مدفوع را سفت کند	میوه‌های خشک بدون خیساندن	حاوی فیبر و آب، کمک به حرکات روده	پرتقال و نارنگی
		فیبر و آب کافی، ملین طبیعی	انار

روان‌ کننده شکم سریع با روغن کرچک

در موارد یبوست حاد، می‌توان با تجویز پزشک، یک قاشق چای‌خوری روغن کرچک خوراکی مصرف کرد. این روغن اثر روان‌کنندگی و محرک دارد ولی نباید به صورت روزانه استفاده شود.

تخم کتان،  قرص روان کننده شکم

این دانه ریز سرشار از فیبر محلول و اسیدهای چرب امگا ۳ است که با جذب آب در روده، بافت ژله‌ای ایجاد می‌کند و مدفوع را نرم و دفع را آسان‌تر می‌سازد. همچنین ترکیبات موسیلاژی موجود در تخم کتان، حرکات طبیعی روده را تحریک کرده و به درمان سریع یبوست در منزل کمک می‌کند.

دانه چیا، قرص ضد یبوست فوری

دانه چیا یکی از قوی‌ترین منابع فیبر محلول در میان خوراکی‌های طبیعی است و زمانی که دانه چیا در آب خیسانده می‌شود، حالت ژله‌ای پیدا می‌کند و این بافت ژلاتینی به افزایش حجم و نرمی مدفوع کمک کرده و حرکات روده را به شکل طبیعی تحریک می‌کند.

غذاهای پروبیوتیک ضد یبوست

پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که تعادل فلور روده را حفظ کرده و نقش مهمی در بهبود عملکرد دستگاه گوارش دارند، به‌ویژه در روان کردن شکم و پیشگیری از یبوست. مصرف منظم منابع طبیعی پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، کفیر، دوغ بدون گاز، و مکمل‌های پروبیوتیکی می‌تواند حرکات روده را منظم‌تر کرده و دفع را آسان‌تر کند. این باکتری‌ها با تقویت دیواره روده، افزایش جذب آب در مدفوع و کاهش التهاب، محیطی سالم برای فعالیت روده‌ها ایجاد می‌کنند.

انواع نوشیدنی مسهل برای پاک‌سازی روده

به عنوان روان کننده شکم سریع از نوشیدنی‌های زیر کمک بگیرید: 

مصرف آب کافی

مصرف آب کافی یکی از ساده‌ترین و موثرترین روش‌های درمان یبوست است، زیرا  کم‌آبی بدن باعث سفت شدن مدفوع و کند شدن حرکات روده می‌شود. نوشیدن حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب در طول روز به نرم شدن مدفوع کمک کرده و حرکت طبیعی روده‌ها را تسهیل می‌کند.

قهوه برای درمان سریع یبوست در منزل

قهوه یکی از تحریک‌کننده‌های طبیعی روده است و می‌تواند به روان شدن شکم کمک کند، به‌ویژه زمانی که به‌صورت ناشتا مصرف شود. کافئین موجود در قهوه باعث تحریک عضلات دیواره روده (پریستالسیس) می‌شود و با افزایش ترشح اسید معده و صفرا، هضم غذا را تسریع می‌کند. همچنین نوشیدن قهوه گرم باعث تحریک پاسخ عصبی روده شده و در برخی افراد باعث احساس فوری برای دفع می‌شود. البته مصرف بیش از حد آن می‌تواند موجب کم‌آبی بدن و تشدید یبوست شود، بنابراین مصرف متعادل آن همراه با آب کافی توصیه می‌شود.

دمنوش گل محمدی، آویشن و نعناع

این دمنوش آرام‌بخش، ضدنفخ و تحریک‌کننده ملایم روده هستند که به عنوان یک روان کننده شکم سریع در خانه عمل می‌کند.

شربت عسل با آب ولرم

برای رفع یبوست خفیف و تقویت سیستم گوارش موثر است.

روش‌های خانگی برای درمان فوری یبوست

قبل از اینکه به سراغ انواع قرص و ملین قوی بروید بهتر است با این روش‌های خانگی شروع کنید:

ماساژ شکم با روغن گرم

ماساژ به صورت دورانی در جهت عقربه‌های ساعت، به تحریک روده‌ها و رفع یبوست و نفخ کمک می‌کند.

ورزش منظم برای دفع بهتر

ورزش منظم یکی از موثرترین روش‌های طبیعی برای روان شدن شکم و پیشگیری از یبوست است. فعالیت فیزیکی، به‌ویژه پیاده‌روی سریع، دویدن، یوگا یا تمرینات کششی شکم، باعث تحریک حرکات طبیعی روده می‌شود و به تسهیل عبور مدفوع کمک می‌کند. ورزش همچنین جریان خون به اندام‌های گوارشی را افزایش داده و استرس، یکی از عوامل یبوست، را کاهش می‌دهد. تنها ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی روزانه می‌تواند عملکرد گوارشی را به‌طور محسوسی بهبود دهد.

نشستن در وضعیت اسکوات

استفاده از توالت فرنگی به همراه یک زیرپایی برای قرارگیری زانوها بالاتر از لگن، حالت طبیعی‌تری برای تخلیه روده فراهم می‌کند و روان‌سازی را تسهیل می‌کند.

نقش تنظیم خواب در درمان یبوست

تنظیم خواب نقش مهمی در سلامت گوارش و روان شدن شکم دارد. بی‌نظمی در خواب می‌تواند ریتم شبانه‌روزی بدن را مختل کرده و عملکرد روده‌ها را کند کند، در حالی که خواب کافی و منظم، به ویژه خواب شبانه با کیفیت، باعث تنظیم ترشح هورمون‌های گوارشی و تقویت حرکات روده می‌شود. افرادی که دیر می‌خوابند یا کم‌خوابی دارند، بیشتر در معرض یبوست قرار می‌گیرند. بنابراین، داشتن ساعت خواب ثابت، خواب کافی (حدود ۷ تا ۸ ساعت در شب) و پرهیز از بیداری‌های طولانی‌مدت، می‌تواند به عملکرد بهتر روده و روان شدن شکم کمک کند.

روان‌ کننده شکم در کودکان

در انتخاب روان کننده شکم سریع برای کودک باید احتیاط بیشتری به خرج دهید. برای درمان یبوست کودکان در دو گروه زیر یک سال و بزرگ‌تر بهتر است تحت  نظر پزشک قرار بگیرند.

برای کودکان بالای یک سال

روان‌کننده‌های طبیعی شکم مانند آب آلو، پوره انجیر و آلو خشک، خاکشیر با آب ولرم، و مصرف میوه‌های پرفیبر مانند گلابی و سیب  بسیار مفید هستند. این خوراکی‌ها به نرمی مدفوع و تحریک حرکات روده کمک می‌کنند. همچنین مصرف آب کافی و تحرک بدنی روزانه کودک در روان شدن شکم بسیار موثر است.

روان کننده شکم سریع نوزاد

درمان یبوست نوزاد بسیار حساس‌تر است. اگر نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند، ابتدا باید تغذیه مادر بررسی و اصلاح شود (افزایش مصرف مایعات و فیبر). در نوزادان تغذیه‌شونده با شیر خشک، ممکن است نیاز به تعویض نوع شیر خشک باشد. در موارد خفیف، ماساژ شکم در جهت عقربه‌های ساعت، تمرین حرکات پا (دوچرخه‌ای)، و گاهی قطره لاکتولوز (فقط با تجویز پزشک) می‌توانند به رفع یبوست کمک کنند. هرگونه استفاده از ملین یا روان کننده سریع شکم شربت یا قرص برای نوزادان زیر ۱ سال باید با نظر پزشک انجام شود.

---

بیشتر بخوانید:    برای درمان یبوست نوزاد، مادر چه بخورد؟

---

روان‌ کننده شکم در بارداری

بهترین گزینه برای درمان یبوست بارداری استفاده از روش‌های طبیعی و خوراکی‌های ملایم و بی‌خطر مانند آلو خشک، انجیر خیسانده، خاکشیر با آب ولرم، و تخم شربتی است که هم روان‌کننده طبیعی شکم هستند و هم به دلیل فیبر بالا، حرکات روده را تسهیل می‌کنند. شربت لاکتولوز نیز یکی از ایمن‌ترین داروهای ملین در بارداری است که معمولاً با تجویز پزشک استفاده می‌شود و با جذب آب به داخل روده، مدفوع را نرم کرده و بدون اثر منفی بر جنین، عمل دفع را راحت‌تر می‌کند. البته همیشه بهتر است پیش از مصرف هر نوع داروی ملین حتی گیاهی با پزشک مشورت شود.

داروهای روان‌کننده شکم

اگر روش‌های خانگی پاسخگو نبود، برخی داروهای موجود در داروخانه‌ها استفاده کنید

نام دارو	توضیحات
سیلاکس	روان‌ کننده شکم سریع گیاهی حاوی برگ سنا برای یبوست غیرمزمن
لاکتولوز	مناسب کودکان، سالمندان و زنان باردار
سوربیتول	کمک به جذب آب و نرم شدن مدفوع
پیسیلیوم	فیبر طبیعی و حجم دهنده مدفوع
رولاکس	ملین فیبری
آلتوهلث	ترکیب گیاهی برای تحریک روده و رفع یبوست
ژلاکس	ملین گیاهی با اثر ملایم برای تخلیه روده
بیسموت سبز	بیشتر برای مشکلات گوارشی و ضد التهاب، کمک‌کننده به تعادل روده
متاموسیل	افزایش حجم مدفوع و روان‌سازی با فیبر محلول

طول درمان یبوست با قرص و داروی ملین چقدر است؟

طول درمان یبوست با قرص‌ها و داروهای ملین معمولاً کوتاه‌مدت و موقت است، و بسته به شدت یبوست و نوع دارو متفاوت است:

• سریع الاثر با تاثیر ساعتی: روغن کرچک، سنا، سیلاکس، ژلاکس
• اسموتیک با تاثیر چند روزه مثل لاکتولوز و سوربیتول
• حجم دهنده مدفوع یا تاثیر طولانی مثل پیسلیوم و متاموسیل

نکات مهم قبل از مصرف قرص روان‌کننده شکم

• استفاده مکرر از ملین‌ها، به ویژه داروهای گیاهی یا شیمیایی، ممکن است به وابستگی روده منجر شود.
• در صورت تداوم یبوست بیشتر از ۳ روز، یا وجود علائمی مانند درد شکم، نفخ شدید یا خون در مدفوع، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
• مصرف مایعات فراوان (حداقل ۸ لیوان آب در روز) در کنار فیبر غذایی، کلید اصلی رفع یبوست است.

سخن پایانی

انواع روان کننده شکم سریع در منزل مانند مواد غذایی، دمنوش و... اولین و بی‌خطرترین انتخاب‌ها هستند. با رعایت رژیم پرفیبر، نوشیدن مایعات کافی و سبک زندگی فعال می‌توان از بروز یبوست جلوگیری کرد. در صورت نیاز، مصرف محدود و هدفمند روان کننده شکم سریع دارو و قرص با نظر پزشک می‌تواند راه‌حل موقتی و موثری باشد.