چسبندگی لگنی چیست؟

عوامل زیادی می‌توانند باعث چسبندگیی های لگنی شوند. یکی از عواملی که باعث چسبندگی و انسداد لوله‌های رحمی می‌شود، عفونت‌ است. عفونت‌ به واسطه میکروب‌های مختلف می‌تواند باعث التهاب لوله‌ها شود و افرادی که مبتلا به عفونت‌های مکرر و شدید لوله‌های رحمی می‌شوند و به موقع مراجعه به پزشک ندارند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند، ممکن است دچار چسبندگی و به دنبال آن ناباروری شوند.

علل چسبندگی های لگنی

1. سابقه جراحی

یکی از دیگر از عواملی که می‌تواند سبب چسبندگی لوله‌ها شود، جراحی‌ها هستند.از شایع‌ترین جراحی‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

جراحی آپاندیست

عمل جراحی آپاندیسیت به خصوص در کسانی که آپاندیسیت پاره می‌شود و تورم و عفونت شدید در لگن ایجاد می‌شود، ممکن است باعث ایجاد چسبندگی‌ شود. این چسبندگی ممکن است دو طرفه باشد یا یکطرفه، یعنی در همان سمتی که آپاندیسیت قرار گرفته است.

جراحی کیست تخمدان

یکی دیگر از جراحی‌هایی که ممکن است باعث چسبندگی شود جراحی کیست تخمدان، فیبروم رحم و جراحی‌هایی است که داخل لگن انجام می‌شود. در این موارد باید با انتخاب صحیح بیمار و اجرای تکنیک‌های مناسب جراحی و تجویز آنتی‌بیوتیک به میزان کافی از بروز عفونت و چسبندگی جلوگیری کرد‪

2.اندومتریوز

از علل دیگر بروز چسبندگی که امروزه یکی از بیماری‌های شایع در سراسر دنیا میان زنان است و در ایران هم میزان شیوع آن افزایش یافته، بیماری آندومتریوز است ‪با بالا رفتن سن ازدواج و عدم تمایل به بارداری احتمال این بیماری افزایش می‌یابد. ابتلا به چنین بیماری‌ای می‌تواند از عوامل مهم چسبندگی و نازایی باشد. در آندومتریوز، بافت‌ مشابه‌ پوشش‌ داخلی‌ رحم‌ در نقاطی‌ غیرمعمول‌ در قسمت‌ پایینی‌ شکم‌ ظاهر می‌شود. این‌ بافت‌ ممکن‌ است‌ روی‌ سطح‌ تخمدان‌، پشت‌ رحم‌ و در حفره‌ لگنی‌، روی‌ دیواره‌ روده و ندرتا در نقاطی‌ دورتر به‌ وجود آید‪.

علایم چسبندگی های لگنی

علایم ممکن‌ است‌ به‌ طور ناگهانی‌ ظاهر شوند یا طی‌ چند‌ سال‌ به‌ وجود آیند؛

-درد لگنی‌ فزاینده‌ هنگام‌ عادت‌ ماهانه‌، خصوصا روزهای‌ آخرگاهی‌ درد لگنی‌ ممکن‌ است‌ در هر زمانی‌ رخ‌ دهد

-درد هنگام‌ مقاربت‌ جنسی‌

-لکه‌بینی‌ قبل‌ از عادت‌ ماهانه‌

-وجود خون‌ در ادرار یا مدفوع‌

-کمردرد و درد همراه‌ با انقباضات‌ روده‌ای‌

آیا انجام سزارین هم می‌تواند سبب چسبندگی لوله‌های رحمی شود؟
‪سزارین هم به دلیل اینکه نوعی عمل جراحی است، می‌تواند چنین عارضه‌ای را داشته باشد. در برخی از خانم‌ها بعد از یک بار سزارین چسبندگی‌های شکمی دیده می‌شود اما چسبندگی‌های شکمی کمتر در محل لوله‌های رحمی است و بیشتر در قسمت مثانه دیده می‌شود. اما اگر روش سزارین به صورت اصولی و صحیح انجام شود حتی در خانم‌هایی که چند بار هم سزارین شدهاند این مشکل به وجود نمی‌آید

پیشگیری از چسبندگی لگنی

برای پیشگیری از ابتلا به این مشکل و مشکلات پس از آن از جمله نازایی و عواقب آن که هزینه‌های گزافی هم دارد، توصیه می‌شود که خانم‌ها بلافاصله پس از مشاهده هرگونه علامت عفونت و ترشح به پزشک مراجعه کنند. بهتر است به طور مرتب حداقل یکی، دو بار در سال به پزشک زنان مراجعه کنند و چکاپ شوند و در صورتی که عفونت لگنی وجود دارد تحت درمان قرار گیرند. به محض اینکه دچار ترشحات بدبو شدند و احساس سوزش و خارش داشتند باید سریع به پزشک مراجعه کنند و به طور کامل تحت درمان قرار گیرند. همچنین به طور سالیانه برای پاپ اسمیر مراجعه کنند. در صورت ازدواج هم پیشگیری از بارداری به مدت طولانی توصیه نمی‌شود.

برخی خانم‌ها هم دیر ازدواج می‌کنند و هم 7 یا 10 سال بعد از ازدواج تمایل به بارداری ندارند. این امر، خطر ایجاد آندومتریوز و عوارض آن که چسبندگی باشد را افزایش می‌دهد. نکته دیگر اینکه بعد از ازدواج خانم‌ها بیشتر مستعد عفونت هستند. عفونت تناسلی و التهاب لوله بیشتر دیده می‌شود بنابراین اگر شرایط اجازه ‌می‌دهد بهتر است یکی، دو سال بعد از ازدواج بارداری اول را داشته باشند تا دچار عوارض نازایی نشوند‪

درمان چسبندگی های لگنی

‪با روش هیستروسکوپی که یک روش آندوسکوپی تشخیصی داخل رحمی است تحت شرایط بیهوشی عمومی و با وسیله تلسکوپ مانندی که از طریق دهانه رحم وارد حفره می‌شود، رحم از نظر وجود انواع چسبندگیی های داخل رحمی بررسی می‌شود. این روش همچنین کاربرد درمانی دارد. با هیستروسکوپی از بین بردن چسبندگی‌ها، برداشتن پولیپ رحم و انجام بیوپسی‌های متعدد میسر می‌شود. همچنین با روش هیستروسونوگرافی، بازبودن یا انسداد لوله‌های رحمی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این روش هم با قراردادن لوله باریکی در دهانه لوله رحم و تزریق سرم نرمال سالین و همزمان انجام سونوگرافی می‌توان از عبور مایع از لوله‌های رحمی و رها شدن آنها در حفره لگن که دلیل بازبودن لوله‌هاست اطلاع حاصل کرد‪.اگر چسبندگی در اطراف لوله باشد با عمل جراحی یا لاپاراسکوپی می‌توان آن را باز کرد.

برخی خانم‌ها بعد از باز کردن چسبندگی‌ها باردار می‌شوند. کسانی که چسبندگی اطراف و داخل لوله دارند و دچار آندومتریوز می‌شوند، در معرض بارداری خارج رحمی به خصوص بارداری داخل لوله‌های رحمی هستند که یکی از اورژانس‌های مامایی است و خطراتی ایجاد می‌کند. ‪

بیماری هایی که می تواند ابتلا به چسبندگی رحم را زیاد کنند، کدامند؟‪

یکی از بیماری هایی که می تواند احتمال ابتلا به چسبندگی رحم را زیاد کند آندومتریوز است که در این بیماری بافت داخل رحم بیرون از رحم کاشته می شود و می تواند چسبندگی های زیادی را داخل لگن ایجاد کند یا عفونت های ناشی از بیماری سل و نیز در کسانی که آپاندیسیت کهنه دارند و دیر به آن رسیدگی شده یا سوراخ شده، همچنین در زنانی که اعمال جراحی شکمی داشته اند یا به عنوان نمونه روده شان مورد جراحی قرار گرفته ممکن است چسبندگی در لگن و شکم ایجاد شود. ایجاد بیماری های شکمی مانند آپاندیسیت در افراد اجتناب ناپذیر است و هیچ کس نمی تواند جلوی آن را بگیرد ولی توصیه می کنیم که برای هر نوع بیماری هر چقدر زودتر اقدام شود و از پیشرفت آن جلو گیری شود‪.

علائم چسبندگی رحم

‪برای چسبندگی داخل رحم هیچ علامت خاصی وجود ندارد. ممکن است در بیماران خون ریزی قاعدگی کم یا قطع شود یا قاعدگی دردناک، نازایی و سقط مکرر داشته باشند و وقتی بیمار با این علائم به دکتر مراجعه می کند احتمال ابتلا به چسبندگی رحم قوت می گیرد‪.

برای درمان چه اقداماتی انجام می شود؟

‪وسیله ای داخل رحم قرار داده می شود تا این چسبندگی ها آزاد شود و سپس هورمون جایگذاری می شود تا مجددا چسبندگی ایجاد نشود. درمان این عارضه صددرصد نیست ولی روش های درمانی از جمله روشی که ذکر شد روش های خوبی هستند. که با روش های کمکی دیگر به کار گرفته می شود یک تا ۲ ماه برای ترمیم زمان لازم است تا بیمار قاعدگی اش از سر گرفته شود و بافت داخل رحم خود را ترمیم کند. اگر با این شیوه درمان صورت بگیرد معمولا بازگشت اتفاق نمی افتد و مشکلی پیش نخواهد آمد. ولی بهتر است که اصلا نگذاریم این چسبندگی به وجود بیاید و درواقع پیشگیری از آن بهترین اقدام است.

روشهای تشخیص

هیستروسکوپی هیستروسکوپی یک روش آندوسکوپی تشخیصی داخل رحمی است. این عمل تحت شرایط بیهوشی عمومی و با وسیله تلسکوپ مانندی که از طریق دهانه رحم وارد حفره می شود صورت می گیرد. از طریق هیستروسکوپی بررسی مستقیم رحم از نظر وجود انواع چسبندگی های داخل رحمی، پولیپ یا فیبروم و دیواره های رحمی امکان پذیر است. هیستروسکوپی نیز کاربرد درمانی دارد. با هیستروسکوپی از بین بردن چسبندگی ها برداشتن پولیپ و انجام بیوپسی های متعدد میسر می شود.

هیستروسونوگرافی (عکس برداری از داخل رحم): بررسی بازبودن یا انسداد لوله های رحمی است. در این روش با قراردادن لوله باریکی در دهانه لوله رحم و تزریق سرم نرمال سالین و همزمان انجام سونوگرافی می توان از عبور مایع از لوله های رحمی و رها شدن آنها در حفره لگن که دلیل بازبودن لوله ها است اطلاع حاصل کرد.