درمان بزرگی پروستات در مردان، انواع راه های آن
غده پروستات آقایان پس از اینکه به سن ۴۰ سالگی می‌رسند شروع به بزرگ شدن می‌کند.
غده پروستات آقایان پس از اینکه به سن ۴۰ سالگی می‌رسند شروع به بزرگ شدن می‌کند. به این حالت، هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا همان BPH می گویند. این بزرگی پروستات به نظر می‌رسد یکی از پروسه های طبیعی آقایان با بالا رفتن سن باشد و تلاش ها برای توقف و یا تغییر حالت آن تاکنون ناموفق بوده است.
پروستات کارکرد مهمی در پروسه باروری آقایان دارد، چرا که مایع منی را ذخیره می‌کند، همین موضوع به بهبود و انتقال اسپرمی که از بیضه ها خارج میشود کمک شایانی می‌کند. این مایع سپس در کیسه های منی (Seminal Vesicles) ذخیره سازی میشود.
غده پروستات در اطراف مجرای ادراری آقایان قرار دارد. مجرای ادرار آقایان یک لوله بلند است که ادرار را از داخل بدن به انتهای آلت تناسلی انتقال می‌دهد. هر چه پروستات بزرگتر میشود، ممکن است فشار خود به مجرای ادراری را بیشتر کند.
این باریک شدن مجرای ادرار در آقایانی که با مشکل بزرگی پروستات روبرو هستند میتواند مشکلاتی در ادرار کردن را به وجود آورد. بزرگی پروستات را میتوان متداول‌ترین مشکل سلامتی در مردان از سن ۶۰ سالگی به بالا در نظر گرفت.
علت بزرگ شدن پروستات چیست؟
غده پروستات که معمولا به اندازه و شکل یک گردو است، در اطراف مجرای ادرار، بین رکتوم و استخوان بیرونی و زیر مثانه قرار دارد. در مرحله اول از بزرگی پروستات، عضله مثانه ضخیم تر شده و با انقباض محکم تر ادرار را از مجرای باریک ادراری عبور می‌دهد، در نتیجه عضله مثانه با گذر زمان حساس میشود و فرد دائما احساس نیاز به ادرار کردن پیدا می‌کند و کاملا ناگهانی این اتفاق رخ می‌دهد.
غده پروستات در آقایان به دلیل افزایش تعداد سلول های خود (هایپرپلازیا) بزرگتر می شود. با این حال علت دقیق بروز این افزایش سلولی هنوز مشخص نیست. فاکتور های مختلفی ممکن است در این زمینه دخیل باشند که از جمله آن ها میتوان به هورمون های مردانه ( آندروژن ها)، استروژن، رشد فرد و همچنین ارتباط بین سلولی اشاره کرد.
وقتی که پروستات بزرگ میشود و مجرای ادرار آقایان در نتیجه آن باریک تر میشود، مثانه ممکن است نتواند به راحتی با این شرایط کنار آید و در تخلیه کامل ادرار دچار مشکل خواهد شد. در برخی موارد ممکن است مسدود شدن مسیر ادرار توسط غده پروستات، منجر به برگشت ادرار یا ایستایی ادراری در آقایان شود. در نتیجه بروز چنین مشکلی، عفونت های مجاری ادراری به صورت مداوم به وجود می‌آیند.
از جمله دیگر نتایج منفی این شرایط میتوان به سنگ مثانه، دیورتیکولا مثانه و همچنین آسیب به مثانه و کلیه اشاره داشت. ناتوانی ناگهانی در ادرار کردن (احتباس ادراری حاد) نیز ممکن است یکی از مشکلات فرد در این شرایط باشد که یک شرایط بسیار حاد تلقی میشود و به سرعت باید تحت درمان قرار گیرد.
علائم و نشانه های پروستات بزرگ شده
بسیاری از مردان که پروستات بزرگی دارند هیچ نشانه یا علائم خاصی در زندگی روزمره خود ندارند. اما اگر مورد خاصی وجود داشته باشد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- جریان ضعیف ادرار
- مشکل در شروع ادرار
- پس دادن ادرار پس از اتمام ادرار کردن توسط فرد
- حس اینکه مثانه کامل خالی نشده است.
- نشتی ادرار
- افزایش دفعات ادرار و حس ناگهان و اضطراری نیاز به ادرار کردن به خصوص در شب
- وجود خون در ادرار
روش تشخیص بزرگی خوشخیم پروستات
یک آزمایشی فیزیکی مورد نیاز است تا مشخص شود آیا مشکلات دیگری منجر به ایجاد علائم مذکور در شما شده‌اند. پزشک معالج یک آزمایش دیجیتال مقعدی برای بررسی غده پروستات را انجام می‌دهد. دکتر انگشتی که بر روی آن دستکش قرار دارد و به خوبی مایع کاری شده است را از راه مقعد وارد بدن می‌کند تا به وسیله آن وضعیت پروستات شما را بررسی کند. این پروسه به دکتر شما کمک می‌کند تا بتواند اندازه و پایداری پروستات شما را تا حدی مشخص کند. مهمتر اینکه چنین آزمایشی به پزشک معالج کمک می‌کند تا از وجود نواحی سخت و بیرون زده که نشانی سرطان پروستات است مطلع شود.
پزشک معالج شاید ادرار شما را برای وجود خون یا نشانه های عفونی بررسی کند. ادرار شما احتمالا جهت مشخص شدن مشکلات کلیوی نیز بررسی شود و در نهایت احتمال اجرای آزمایش PSA برای مشخص شدن سرطان پروستات نیز وجود دارد.
برخی آقایان جهت آزمایشات بیشتر به اورلوژیست های متخصص ارجاع داده می‌شوند. این دسته از پزشکان متخصص مشکلات و بیماری های مجرای ادراری در آقایان و بانوان هستند. قبل از اینکه قرار باشد بزرگی خوش خیم پروستات شما درمان شود، باید از عدم وجود مشکلات دیگر به وجود آورنده علائم مختلف نظیر سرطان مطمئن شویم.
جلوگیری از بزرگ شده پروستات
هنوز هیچ راهی جهت جلوگیری از بزرگ شدن پروستات در آقایان با افزایش سن شناخته نشده است. این یکی از جنبه های متداول افزایش سن است.
- آقایان میتوانند نیاز به ادرار در شب را با مصرف نکردن مایعات پس از ساعت ۶ عصر کمتر کنند.
- نوشیدنی های کافئین دار، الکل و غذاهای تند به مثانه آسیب می‌زنند و علائم دردناک و آزاردهنده ادراری را بدتر می‌کنند.
- نوشیدن مایعات بیشتر، تا ۸ لیوان آب در طول روز، از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند. البته برای آقایانی که از مشکلات ادراری رنج می‌برند، خوردن زیاد مایعات میتواند مشکل آنها را حادتر کند. در اکثر موارد، نوشیدن به اندازه مایعات متناسب با میزان تشنگی کافی است.
- شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند آب کرنبری میتواند در جلوگیری از عفونت های مجاری ادراری جلوگیری کند.
- فیناستراید یا دوتاستراید (در بالا توضیح داده شد) از جمله داروهای تجویزی هستند که میتوانند پروسه بزرگی پروستات را کند کرده و ریسک مشکلات ادراری مختلف را کاهش دهند و به کمک مصرف آنها احتمال نیاز به عمل جراحی در آینده برای بزرگی خوش خیم پروستات آقایان کاهش می‌یابد.
درمان بزرگی پروستات
اولین و ساده‌ترین پروسه درمانی، صبر کردن و بررسی دقیق شرایط بدن است، چرا که در اکثر آقایان میتوان بدون انجام پروسه های درمانی پیچیده، علائم و مشکلات را تا حد زیادی کم کرد. از طرفی دیگر پزشک ممکن است استفاده از مواد دارویی را بلافاصله پس از بروز علائم مختلف، پیشنهاد دهد. همچنین اگر مشکلات و علائم شدید شوند، ممکن است پزشک معالج پیشنهاد جراحی را بدهد. برای بیشتر آقایان، نوع روش درمانی جهت برطرف کردن علائم بزرگی پروستات، به خود فرد و میزان علاقه وی به بهبود کیفیت زندگی خود برمی گردد.
درمان خانگی بزرگی پروستات
تغییر در روش زندگی و رژیم غذایی
بعضی از تغییرات در روش زندگی میتوانند در از بین بردن علائم بزرگی پروستات موثر باشند. پیش از شروع درمان دارویی و یا انجام عمل جراحی، توصیه هایی که در ادامه آمده است را انجام دهید.
- مصرف الکل و کافیین را کاهش دهید.
- نوشیدن مایعات در شب را کاهش دهید.
- مرتب مثانه خود را با ادرار کردن خالی کنید.
- فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
- وزن خود را در محدوده ی مناسب نگه دارید.
- مصرف چربی های سالم مانند غذاهای سرشار از امگا ۳ را افزایش دهید.
انجام ورزش کگل
ورزش کف لگنی که با نام ورزش کگل نیز شناخته میشود میتواند با تقویت عضلات لگن به درمان علائم ادراری بزرگی پروستات مانند بی اختیاری ادرار کمک کند. انجام ورزش کگل که شامل منقبض کردن و سپس رها کردن عضلات لگن است میتواند به تقویت مثانه و بستن اسفنکتر کمک کند.
برای اینکه تشخیص این عضله کار مشکلی است این تمرین را در هنگام ادرار کردن انجام دهید. عضله را منقبض کنید تا سرعت ادرار کند شود، سپس ادرار کردن را برای ۲۰ ثانیه متوقف کنید. انجام همیشگی این ورزش هنگام ادرار توصیه نمیشود. به طور کلی توصیه می شود مردان ۳ تا ۵ بار در روز تمرینات کگل را انجام دهند.
درمان گیاهی بزرگی خوشخیم پروستات
مصرف بیشتر میوه جات و سبزیجات به دلیل آنتی اکسیدانهای موجود در آنها توصیه می شود. شلغم، هویج، جغندر،کنگر و انواع کلم بدلیل دارا بودن نوعی آنتی اکسیدان خاص، میتواند در پیشگیری از بزرگی پروستات موثر باشد. تحقیقات اخیر نشان داده است مردانی که مصرف دائمی کلم بروکلی یا سویا داشته اند، کمتر دچار بزرگ شدن پروستات شده اند.
مصرف انواع مرکبات به ویژه گریپ فروت، کیوی، هندوانه و گوجه فرنگی نیز در پیشگیری و کاهش علائم بزرگی پروستات مفید است. نقش درمانی سیاه دانه، گندم و میوه آلو نیز در درمان بزرگی خوش خیم پروستات به اثبات رسیده است. گزنه نیز برای درمان تورم و التهاب پروستات کاربرد دارد. به این منظور میتوان روزانه سه بار دم کرده گزنه را مصرف کرد. عرق گزنه نیز می تواند موثر واقع شود.
چه مواد دارویی برای درمان بزرگی پروستات خوش خیم آقایان پیشنهاد می‌شوند؟
برای مشکلات ادراری و علائم خاص به وجود آمده به دلیل بزرگی پروستات در آقایان، داروهای مختلفی تولید و در دسترس قرار دارند. مردانی که علائم شدید و آزاردهنده‌ای را تجربه می‌کنند باید ترکیبی از این مواد دارویی را مصرف کنند. پزشک معالج شما، ترکیب مناسب و ایده آل دارویی را برایتان تجویز خواهد کرد:
- آلفا بلاکرها نظیر ترازوسین (هیترین) و پرازوسین (مینی پرس) یا دوگزازوسین (کاردورا): این مواد دارویی ماهیچه های پروستات آقایان را نرم و آرام می‌کنند و در نتیجه علائم مختلف را کاهش خواهند داد. آلفا بلاکر های جدید نظیر تامسولوسین (فلوماکس)، آلفوزوسین (یروگزاترال) و سیلودوسین (راپافلو) بیشتر از سایر موارد توسط متخصصین تجویز می‌شوند، چرا که عوارض جانبی آنها کمتر است.
- فیناستراید (پروسکار) یا دوتاستراید (آوودارت) کمک می‌کنند تا پروستات کوچک‌تر شود. در نتیجه علائم و مشکلات ادراری تسکین می‌یابند. این داروها برای مردانی کارساز و مفید هستند که حداقل از مشکل بزرگی متوسط پروستات رنج می‌برند.
- تادالافیل (سیالیس برای استفاده روزانه) اخیرا تاثیرات مثبتی در درمان بزرگی خوش خیم پروستات آقایان داشته است.
- همچنین داروهایی جهت آرام کردن و تسکین مثانه در دسترس هستند که در نتیجه استفاده آنها مشکلات ادراری مربوط به مثانه و همچنین انسداد ادرار توسط پروستات حل می‌شوند؛ اوکسیبوتینین (قرص های دیتروپان، اکسیترول و ژل ژلنیکیو)، سولیفناسین (وسیکار)، داریفناسین (انابلکس) تروسپیوم ( سانکتورا) و میرابگران (میربتریک)
عمل جراحی برای پروستات بزرگ شده
برای اکثر مردان با پروستات های خیلی بزرگ، عمل جراحی میتواند علائم را تسکین دهد. اما هر نوع عمل جراحی ریسک و فواید خاص خودش را شامل میشود. این موارد را حتما از پزشک معالج خود بپرسید. پس از بررسی دقیق وضعیت سلامت شما و شدت علائم مختلف، پزشک متخصص بهترین راه را به شما معرفی خواهد کرد.
رزکسیون پروستات از مجرای ادرار (TURP)
این مورد را میتوان متداول ترین نوع عمل جراحی برای پروستات بزرگ در آقایان معرفی کرد و بیشترین تاثیر در کاهش علائم و مشکلات ادراری آقایان را نیز همین عمل TURP به همراه دارد. قطعه خاصی که از طریق مجرای ادرار وارد بدن میشود، میتواند قسمت های زائد در این بخش که توسط پروستات بزرگ ایجاد شده اند را از بین برده و جریان ادرار را به حالت عادی برگرداند.
این نوع عمل جراحی شامل یک حلقه الکتریکی میشود که رگ های خونی بزرگ شده در پروستات را بسته و بخش های زائد را از بدن جدا می‌کند. اکثر پزشکان زمانی که نیاز به عمل جراحی باشد، همین تراشیدن پروستات از طریق مجرای ادرار ( عمل بسته پروستات ) را پیشنهاد می‌کنند چرا که به نسبت عمل جراحی باز آسان‌تر است و زمان بهبود نیز کوتاه‌تر است.
برخی از پزشکان معتقدند، اکثر مردان پس از عمل رزکسیون پروستات از راه مجرای ادرار ( TURP ) با مشکل ارگاسم خشک مواجه می‌شوند. در این حالت مایع منی در حین ارگاسم به جای مجرای ادرار، وارد مثانه میشود. البته ارگاسم خشک یا همان Retrograde ejaculation دردناک و آزاردهنده نیست. اگر نیاز به بچه دار شدن در فرد وجود نداشته باشید، این موضوع مشکل بزرگی نخواهد بود.
از جمله دیگر ریسک های عمل TURP میتوان به از دست رفتن خون اشاره کرد که در نتیجه به انتقال خون نیاز خواهد بود که البته این موضوع به ندرت پیش می‌آید. درد در حین ادرار، عفونت مجاری ادراری، باریک شدن مجرای ادرار و خون در ادرار از دیگر ریسک های احتمالی عمل رزکسیون پروستات از طریق مجرای ادرار هستند.
پس از عمل رزکسیون پروستات از راه مجاری ادراری، احتمال بروز مشکلات مربوط به نعوظ بین ۵ تا ۳۵ درصد است. البته این مشکل معمولا موقتی است و امکان نعوظ و ارگاسم پس از چند ماه به فرد باز می‌گردد.
برش پروستات از مجرای ادرار (TUIP)
در این پروسه جراحی، به جای جدا کردن بخش های مختلف و بیرون زده در پروستات، پزشک جراح بریدگی های کوچکی در پروستات به وجود می‌آورد. این بریدگی ها فشار را از روی مجرای ادرار فرد بر می‌دارند در نتیجه ی آن، ادرار کردن آسان میشود. بیماران در همان روز عمل از بیمارستان مرخص می‌شوند و برای یک تا دو روز باید کاتتر وصل کنند.
رفع علائم و مشکلات بزرگی پروستات در این نوع عمل (TUIP) کمتر از عمل رزکسیون (TURP) است. با این حال اکثر آقایان از نتیجه این نوع عمل در رفع مشکلات و علائم خود راضی هستند. علاوه بر این مشکل ارگاسم خشک که در TURP امکان بروز آن بیشتر است، در این نوع عمل کمتر بروز می‌کند و یا شدت آن کمتر است. با این حال ریسک بروز مشکل در نعوظ مشابه با عمل TURP یا رزکسیون است.
جراحی لیزری
در این نوع عمل جراحی پزشک از نوعی لیزر تبخیری با انرژی بالا استفاده می‌کند تا بیرون زدگی و بزرگی پروستات را از بین ببرد. این عمل در حالت بیهوشی عمومی انجام میشود و شاید نیاز به بستری شدن به مدت یک شب وجود داشته باشد. با انجام این عمل، علائم مختلف و آزاردهنده بزرگی پروستات در ادرار کردن خیلی زود تسکین می‌یابند، با این حال ممکن است آقایان تا چند هفته در حین ادرار درد داشته باشند. در حالت عمومی این عمل ، خون ریزی در بیماران را کاهش می‌دهد و از جمله عوارض آن میتوان به ارگاسم خشک اشاره کرد. این پروسه شامل:
- برش و جدا کردن بخش های زائد پروستات با کمک لیزر هولمیومی از طریق مجرای ادرار (HoLAP)
- تخریب بخش های اضافی پروستات به کمک لیزر هولمیومی از طریق مجرای ادرار (HoLEP)
- رزکسیون پروستات آقایان به کمک لیزر هولمیومی (HoLRP)
- تبخیر فوتوالکتریکی پروستات یا PVP
جراحی پروستات باز (پروستاتکتومی)
وقتی که نمی‌توان از عمل های مربوط به مجاری ادراری بهره گرفت، جراحی باز که نیاز به ایجاد برش در زیر شکم دارد انجام میشود. این عمل به پزشک جراح کمک می‌کند تا بخش‌های اضافه پروستات را جدا کند. عمل جراحی پروستات باز یا همان پروستاتکتومی زمانی انجام میشود که پروستات فرد بسیار بزرگ شده باشد، مشکل مثانه حاد شده باشد، سنگ مثانه ایجاد شده باشد و یا مجرای ادراری خیلی باریک شده باشد.
بخش داخلی پروستات در پروستاتکتومی جدا میشود. این نوع عمل جراحی با بیهوشی عمومی یا موضعی انجام میشود و دوران بهبود فرد بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد.
عوارض جانبی این نوع عمل مشابه با TURP یا همان رزکسیون پروستات از طریق مجرای ادرار است که از جمله آنها میتوان به از دست دادن خون و نیاز به انتقال خون، ناپایداری ادرار، مشکل نعوظ و ارگاسم خشک اشاره کرد.
منبع:
دکتر قوامی
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼