اهمیت غربالگری شنوایی نوزادان

شواهد علمی نشان می دهد که بیشترین رشد گفتار و زبان در سه سال نخست زندگی که ساختارهای مغز بالغ می شوند، روی می دهد. اگر کودک به دلیل کم شنوایی طی این دوران در معرض تحریکات زبانی قرار نگیرد، رشد گفتار و زبان وی با مانع جدی روبه رو خواهد شد.

علاوه بر این، در ماه های اول تولد، مسیرهای عصبی لازم برای درک اطلاعات شنوایی بنیان نهاده می شود؛ بنابراین، شناسایی کم شنوایی در سریعترین زمان ممکن (حداکثر تا سه ماهگی)، والدین کودک را قادر می کند تا با انتخاب بهترین گزینه درمانی، امکان فراگیری گفتار و زبان و برقراری ارتباط کودک خود مانند کودکان شنوا را مهیا نمایند.

دکتر محسن احدی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران روز دوشنبه در این خصوص توضیح داد: تشخیص کم شنوایی در بدو تولد و انجام مداخلات درمانی و توانبخشی به موقع، می تواند تا حدود زیادی از پیامدهای منفی ناشی از کم شنوایی پیشگیری کند. اما ناآگاهی والدین در مورد شیوع کم شنوایی در نوزادان و انجام ندادن ارزیابی های شنوایی در بدو تولد، موجب شناسایی دیرهنگام کم شنوایی و از دست رفتن فرصت های طلایی می شود.

وی افزود: به طور کلی جنین از پنج ماهگی دوران جنینی قابلیت شنیدن پیدا می کند و نوزادی که به دنیا می آید، تقریبا چهار ماه تمرین شنیدن را انجام داده است.

احدی ادامه داد: دوران سه سال اول زندگی به ویژه سال اول پرتلاطم ترین دوران برای رشد شنوایی کودک است و باید در این دوران محرک های صوتی مختلف وجود داشته باشد تا کودک بتواند مهارت های مرتبط با شنوایی، گفتاری و زبانی خود را به موقع کسب کند. اما اگر به دلایلی مانند کم شنوایی محرک ها نتوانند به صورت مطلوب وارد مغز نوزاد شوند، نوزاد در رشد گفتاری و زبانی با مشکلاتی مواجه می شود.

وی خاطرنشان کرد: در کوتاه ترین زمان ممکن باید آزمایشات شنوایی برای نوزاد انجام شود تا مطمئن شویم که از شنوایی مناسبی برخوردار است و اگر مشکل شنوایی داشت در سریعترین زمان ممکن یعنی قبل از اینکه دوران رشد گفتاری و زبانی خود را طی کند، باید مداخلات لازم توانبخشی برای او انجام شود.

** شیوع کم شنوایی در ایران و جهان
نگاهی به آمارها نشان می دهد در آمریکا از هر هزار نوزاد، 3 نوزاد با کم شنوایی مادرزادی دو طرفه عمیق و دایمی متولد می شوند. سه کودک از هر هزار کودک نیز در اوایل زندگی، به صورت اکتسابی مبتلا به کم شنوایی می شوند. هر روز 33 نوزاد با کم شنوایی دایمی در آمریکا متولد می شوند و یک نوزاد از هر 50 نوزادی که در NICU بستری می شود، مبتلا به کم شنوایی می شود.
به گفته احدی، در ایران آمارها حاکی از شیوع ۳ تا ۵ درصدی کم شنوایی های متوسط تا عمیق است و سالانه چهار تا پنج هزار نوزاد کم شنوا در کشور متولد می شوند. ازدواج های فامیلی در ایران، یکی از علل اصلی بالا بودن کم شنوایی و ناشنوایی ژنتیکی نسبت به آمارهای جهانی است.

** لزوم غربالگری شنوایی/زمان طلایی مداخلات کمک شنوایی
اجرای آزمون های غربالگری برای تمام نوزادان ضروری است، زیرا مشخص شده است که اگر غربالگری فقط در نوزادان دارای عوامل خطرزا انجام شود، 50 درصد کودکان کم شنوای حسی عصبی شناسایی می شوند و کم شنوایی بقیه این کودکان پنهان می ماند.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در این مورد گفت: باید توجه داشت که برخی بیماری ها و سندروم ها موجب کم شنوایی های تاخیری می شوند؛ بنابراین اگر کودکی در غربالگری اولیه نوزادی قبول شد، باید تا رسیدن به سن ۳ سالگی، هر ۶ ماه یک بار مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد.

احدی توضیح داد: باید برای تمام نوزدانی که متولد می شوند تا قبل از یک ماهگی غربالگری شنوایی سنجی انجام شود که معمولا در بیمارستان ها قبل از ترخیص این اقدام صورت می گیرد. اما اگر به هر دلیلی امکان این غربالگری در ساعات اولیه تولد وجود نداشت، حتما باید تا قبل از یک ماهگی همه نوزادان آزمایشات شنوایی سنجی را انجام دهند.

وی افزود: نتیجه آزمایشات شنوایی سنجی نشان می دهد که احتمال کم شنوایی در نوزاد وجود دارد یا نه؛ اگر نوزادی آزمایشات را طی کند، مشکلی ندارد اما اگر در آزمایشات مردود شد، الزاما به معنای کم شنوایی نوزاد نخواهد بود و به این معنا است که باید آزمایشات تکمیلی حداکثر تا سه ماهگی انجام شود تا در مورد شنوایی او بتوان نظر دقیق تر داد.
احدی ادامه داد: در نهایت برای نوزادانی که کم شنوایی تشخیص داده و یک طرفه یا دوطرفه بودن آن مشخص می شود، باید حتما تا قبل از 6 ماهگی مداخلات درمانی آغاز شود.