تست شنوایی سنجی نوزادان، روش کارش چیست؟

ماهها و سالهای نخست زندگی برای رشد مهارتهای گفتاری و زبانی اهمیت بسیار دارد، دقیقا به همین دلیل است که تست شنوایی سنجی نوزادان، جایگاه و اهمیتی ویژه را داراست. تست شنوایی سنجی را جدی بگیرید.

ماهها و سالهای نخست زندگی برای رشد مهارتهای گفتاری و زبانی اهمیت بسیار دارد. دقیقا به همین دلیل است که تست شنوایی سنجی نوزادان، جایگاه و اهمیتی ویژه را داراست. تست شنوایی سنجی را جدی بگیرید.
نوزاد کم شنوا بسته به میزان، نوع و شکل کم شنوایی با دشواریهای در کسب مهارتهای شنیداری، گفتاری و زبان آموزی روبرو خواهد شد.
کم شنوایی، مشکلات عاطفی، روحی و آموزشی زیادی را برای کودک ایجاد می کند و تا حد بسیاری آینده او و زندگی خانواده او را دچار آسیب خواهد کرد.

از آنجائی که مهمترین مرحله یادگیری زبان قبل از سه سالگی است، اگر بتوانیم کم شنوایی را در سن زیر ۳ ماهگی تشخیص و قبل از 6 ماهگی درمان یا توانبخشی نمائیم، می توانیم از مشکلات زیادی که به علت دیر تشخیص دادن کم شنوایی بوجود می آیند، پیشگیری کنیم.

روش غربالگری کم شنوایی با استفاده توام از دو دستگاه AABR و TEOAE تعیین شده و در حال حاضر تمامی نوزادان و شیرخواران بلافاصله پس از تولد در زایشگاه با روشهای فوق آزمایش می شوند.

در روش TEOAE یک پروب کوچک داخل مجرای گوش نوزاد قرار می گیرد و دستگاه بصورت یک اسکن شنوایی به طور اتوماتیک صدایی را وارد گوشی نوزاد کرده و بازتاب آنرا پردازش می کند.

در صورت سلامت مسیر انتقال صدا به گوش میانی و عدم وجود هرگونه عفونت در گوش میانی) و نیز سلامت سیستم حلزون شنوایی، نتیجه تست TEOAE (گذر) خواهد بود و در صورت وجود مشکل در هر یک از قسمتهای فوق نتیجه REFER (ارجاع) گزارش می شود.

در حین آزمایش هیچگونه درد یا احساس ناخوشایندی برای نوزاد ایجاد نمی شود و در صورت خواب بودن نوزاد آزمایش برای هر گوش فقط ۲ دقیقه طول می کشد.

با توجه به اینکه کودک شما تا سن چهار سالگی در معرض بیماری‌های مختلفی است که می توانند شنوایی کودک را متاثر کنند، بهتر است تا سن 4 سالگی هر 6 ماه یکبار یا سالی یک بار آزمون شنوایی را تکرار کنید.

روش AABR برای تست شنوایی سنجی نوزادان

در روش AABR چند الکترود سطحی کوچک روی سر و پشت گوشها چسبانده شده و این بار مسیر عصب شنوایی از حلزون تا ساقه مغز مورد بررسی قرار می گیرد. این آزمایش نیز ساده، بدون ناراحتی برای نوزاد، سریع (حدود 15 دقیقه برای هر دو گوش) می باشد.
مجدداً در صورت سلامت مسیر عصب شنوایی بطور اتوماتیک عبارت Pass (گذر) و در غیر آن REFER (ارجاع) گزارش می شود.
نوازدی سالم است که در هر دو آزمایش نتیجه Pass (گذر) باشد و در صورت نتایج ارجاع (Refer) آزمایشهای تخصصی تشخیص محل ضایعه و سنجش آستانه شنوایی انجام و نوزاد جهت معالجه یا توان بخشی ارجاع می شود.
کمیته مشترک شنوایی نوزادان و شیرخواران ایران (شامل معاونت پیشگیری سازمان بهزیستی کشور، انجمن علمی شنوایی شناسان ایران، انجمن علمی متخصصین گوش و حلق و بینی ایران، انجمن علمی پزشکان نوزادان ایران و چند نهاد دولتی و NGO و دانشگاهی دیگر) همگی ضمن تائید منشور UNHS سعی دارند تا این طرح را بومی کرده و در ایران نیز عملیاتی کنند.
از آنجائی که کم شنوایی اکتسابی نیز می تواند بعد از تولد و طی چند ماه اول زندگی شیرخوار و یا کودک را دچار کند، بهتر است پس از غربالگری شنوایی تا سن 5 سالگی در دوره های 6 ماهه یا یک ساله مجدداً آزمایش تکرار شود تا طی مراحل رشد از سلامت کامل شنوایی هر دو گوش مطمئن باشیم.
بیشتر بخوانید: علائم کم شنوایی در نوزادان را چگونه تشخیص دهیم؟
بدین ترتیب می توانیم سن تشخیص کم شنوایی را که متاسفانه در کشور ما بسیار بالا است، (حدود ۴ سال) به پایین‌ترین سطح خود برسانیم. پیشنهاد ویژه نی نی بان: با متخصصان گوش، حلق و بینی آشنا شوید

روش کار و ملاحظات تست شنوایی سنجی

ابتدا بهتر است شرایط حضور نوزاد یا شیر خوار در آزمون بیماریابی شنوایی را تشریح کنیم.

جهت حضور در مراکز غربالگری شنوایی، آمادگی خاصی لازم نیست.
کافی است به مراکز غربالگری شنوایی تماس گرفته و درخواست نوبت کنید.
روز آزمون بهتر است نوزاد یا شیر خوار حمام شده باشد و دچار هیچ گونه بیماری (مثل سرماخوردگی) نباشد و از آخرین بیماری او حداقل 2 هفته گذشته باشد.
اگر چه جامعترین روش غربالگری شنوایی انجام همزمان هر دو روش TEOAE و AABR می باشد ولی برخی مراکز ممکن است به دستگاه AABR مجهز نباشند. بیشتر بخوانید: علل و درمان التهاب گوش میانی در کودکان
قبل از مراجعه مطمئن شوید که مرکز غربالگری به هر دو دستگاه مجهز باشد و روش توام را انجام دهد.
باید بدانیم قبولی نوزاد در آزمون TEOAE تنها دلیل بر سلامت شنوایی در مسیر گوش خارجی، گوش میانی و حلزون شنوایی است و به هیچ وجه مسیر عصبی شنوایی را بررسی نمی کند و ممکن است نوزادی که در آزمون TEOAE قبول شده باشد دچار آسیب در عصب شنوایی (عصب هشتم مغزی) و مسیر عصبی شنوایی تا قشر مغز (مسیر عصبی که از پل مغزی و ساقه مغز می کذرد) باشد و با این وجود در آزمون غربالگری شنوایی قبول شود.
دقیقا به همین دلایل، کمیته مشترک شنوایی نوزادان آمریکا و پس از آن کمیته مشترک شنوایی نوزادان ایران انجام غربالگری شنوایی را به روش توام (TEOAE AABR) موکدا توصیه می کند.

پس از اطمینان از اینکه مرکز غربالگری به هر دو دستگاه مجهز است، به مرکز غربالگری شنوایی مراجعه کنید.
شنوایی شناس (ادیولوژیست) هر دو آزمون را برای نوزاد یا شیر خوار شما انجام می دهد.
اگر نوزاد در هر دو روش قبول شد، شنوایی او کاملا سالم است.
در صورتی که کودک در آزمون غربالگری شنوایی (حتی یکی از دو روش فوق) رد شد: نگران نشوید و نترسید.
اجازه بدهید ادیولوژیست مراحل بررسی شنوایی بالینی را شروع کند و نوزاد یا شیرخوار شما باید مراحل آزمونهای تشخیصی شنوایی را بگذراند.
در این مرحله مجموعه آزمونهای بالینی با آزمون آنالیز گوش میانی (تمپانومتری رفلکس اکوستیک) شروع می شود و ادیولوژیست بدنبال عفونت یا ترشح در گوش میانی، نقص ساختاری جنینی در گوش میانی است.
اگر نوزاد شما کمتر از ۳ ماه دارد باید دستگاه تمپانومتری خاص نوزادان (دارای پروب تون ۱۰۰۰ هرتز) به کار برده شود و دستگاههای معمول تمپانومتری برای این نوزادان قابل استفاده نیست. بیشتر بخوانید: دلایل اختلالات شنوایی در کودکان

مرحله بعدی آزمون ASSR است

این آزمون قطیعت افت شنوایی در حلزون ؛ عصب شنوایی و مسیر عصبی شنوایی در پل مغزی و ساقه مغز را بررسی می کند.

اگر نوزاد در دو آزمون فوق (ASSR و آنالیز گوش میانی) سالم بود (که خیلی نادر است)، به عنوان سالم در نظر گرفته می شود.

در صورتی که در آزمون آنالیز گوش میانی دچار مشکل تشخیص داده شد باید نتایج جهت درمان به متخصصین گوش و حلق و بینی ارجاع شود. بیشتر بخوانید: اهمیت تشخیص زودهنگام کم شنوایی در نوزادان

در صورتی که آنالیز گوش میانی نتایج سالم را نشان بدهد ولی در ASSR کم شنوایی قطعی باشد، آزمونهای بعدی جهت تشخیص محل ضایعه شامل DPOAE، ECoG، Diagnostic ABR می باشد.

نتایج مجموعه آزمونهای فوق امکان درمان را بررسی کرده و نوزاد جهت مراحل درمان یا بهره مندی از خدمات توانبخشی شنیداری مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. بیشتر بخوانید: با علائم کم‌شنوایی در کودکان آشنا شوید

چند نکته مهم درباره شنوایی سنجی نوزادان

1- آزمونهای غربالگری (بیماریابی) شنوایی (TEOAE و AABR) و آزمونهای تکمیلی پس از آنها ( ABR، ASSR، ECoG، DPOAE وImmittance ) هیچ گونه درد یا آثار ناراحت کننده ای برای نوزاد شما نخواهد داشت.

از آنجائی که مهمترین مرحله یادگیری زبان قبل از سه سالگی است، اگر بتوانیم کم شنوایی را در سن زیر ۳ ماهگی تشخیص و قبل از ۶ ماهگی درمان یا توانبخشی نمائیم، می توانیم از مشکلات زیادی که به علت دیر تشخیص دادن کم شنوایی بوجود می آیند، پیشگیری کنیم. روش غربالگری کم‌شنوایی با استفاده توام از دو دستگاه AABR و TEOAE تعیین می‌شود.

2- در این آزمونها هیچ گونه اشعه یا محرک خطرناکی استفاده نمی شود و حتی تکرار آزمون به صورت متعدد هیچ گونه عوارضی برای نوزاد یا شیرخوار ندارد.

3- ترس از نتیجه منفی در آزمونهای غربالگری نباید موجب پرهیز از شرکت در این آزمونها شود. باید بدانید که نتایج منفی در این آزمونها نادر و در اکثر موارد این نتایج ناشی از بیماریهایی است که قابل درمان می باشند و نباید باعث نگرانی شما باشد.

4- با توجه به اینکه کودک شما تا سن ۴ سالگی در معرض بیماری ها‌ مختلفی است که می توانند شنوایی کودک شما را متاثر کنند، بهتر است تا سن 4 سالگی هر 6 ماه یکبار یا سالی یک بار آزمون شنوایی را تکرار کنید.

5- در برخی موارد ممکن است شنوایی در بدو تولد طبیعی باشد، ولی نوزاد به علت سابقه برخی بیماریها و درمانهای پس از تولد (نوزادانی که پس از تولد در NICU قرار می گیرند، نوزادانی که دچار زردی شدید نوزادی شده اند و خون آنها عوض شده است، نوزادانی که دچار هیپوکسی نوزادی شده اند و پس از تولد به علت نرسیدن اکسیژن و مشکلات تنفسی کبود شده اند)، در معرض کم شنوایی تاخیری پیشرونده باشد.
در این موارد با ادیولوژیست خود جهت مونیتورینگ (پایشهای دوره‌ای) شنوایی نوزادتان همکاری کنید.

نکاتی درباره کاشت حلزون شنوایی

خوب است بدانید برای درمان ناشنوایی از کاشت حلزون هم استفاده می‌شود. بهترین سن برای کاشت حلزون شنوایی، شش ماهگی تا یک سالگی است و این عمل در صورتی انجام می‌شود که اقداماتی مانند گذاشتن سمعک و موفقیت‌آمیز نباشد.
هر قدر که سن کاشت حلزون بالاتر برود، میزان پاسخ‌دهی عمل کمتر می‌شود، بنابراین ضروری است که ناشنوایی کودک سریع‌تر تشخیص داده و درمان شود.