شروع غذای جامد نوزاد با روش BLW در ۶ مرحله + مزایا

منظور از روش BLW  چیست؟

روش BLW (Baby-Led Weaning) یا «تغذیه هدایت‌شده توسط کودک» یک روش شروع غذای جامد است که در آن به جای اینکه والدین با قاشق به کودک غذا بدهند، کودک خودش با دست غذا را برداشته، لمس کرده و می‌خورد. این روش بر استقلال کودک، تقویت مهارت‌های حرکتی و شناخت طعم‌ها و بافت‌های مختلف غذا تأکید دارد و هدف آن فراهم کردن تجربه‌ای طبیعی و بدون فشار در خوردن غذا است، در حالی که تغذیه اصلی کودک همچنان با شیر مادر یا شیر خشک تامین می‌شود.

روش BLW بر چند اصل ساده اما مهم استوار است:

• کودک از ابتدا نقش فعال در خوردن دارد و خودش غذا را انتخاب می‌کند.
• غذا به اندازه مناسب و با شکل مناسب (قطعات نرم و قابل گرفتن با دست) ارائه می‌شود.
• کودک غذا را می‌چشد، می‌بوید و لمس می‌کند قبل از قورت دادن.
• والدین نقش راهنما دارند و غذاهای سالم و متنوع فراهم می‌کنند.

سن مناسب شروع BLW

روش BLW معمولاً از ۶ ماهگی کودک آغاز می‌شود، زمانی که کودک توانایی نشستن با حداقل حمایت و کنترل سر و گردن را پیدا کرده باشد. این سن معمولاً با آماده شدن کودک برای غذای جامد همزمان است و امکان گرفتن و نگه داشتن غذا با دست فراهم می‌شود.

 شروع زودتر یا  دیرتر از این سن می‌تواند مشکلات بلع یا کاهش تجربه یادگیری مستقل غذا خوردن را به همراه داشته باشد، بنابراین رعایت معیارهای رشد حرکتی کودک برای آغاز BLW اهمیت زیادی دارد.

بیشتر بخوانید:  انواع سرلاک مخصوص ۴ تا ۶ ماه - ۵ نکته مهم مصرف

مراحل شروع روش BLW

اجرای روش را می‌توان به شکل مرحله‌ای به شرح زیر بیان کرد:

 ۱. آماده‌سازی کودک

در این مرحله ابتدا باید مطمئن شد که کودک حداقل ۶ ماهه است و توانایی نشستن با حداقل حمایت و کنترل سر و گردن را دارد. آماده‌سازی شامل ایجاد محیط ایمن، صندلی مناسب و فراهم کردن پیش‌بند و زیرانداز برای جلوگیری از ریخت و پاش غذا است. این مرحله به کودک کمک می‌کند تا با خیال راحت و بدون فشار آماده تجربه غذا خوردن شود.

 ۲. انتخاب و آماده‌سازی غذا

در این مرحله والدین غذاهای مناسب BLW را انتخاب می‌کنند. غذاها باید نرم، پخته و قابل گرفتن با دست باشند، مانند موز، آووکادو، هویج پخته یا سیب‌زمینی نرم. همچنین قطعات غذا باید به اندازه مناسب و ایمن برش داده شوند تا احتمال خفگی کاهش یابد و کودک بتواند با لثه یا دندان‌های تازه درآمده آنها را له کند.

برای پیشگیری از خفگی، غذاهای سفت یا گرد که احتمال گیر کردن در گلوی کودک دارند، ندهید (مثل آجیل کامل، انگور بدون خرد کردن، هات داگ کامل).

 ۳. معرفی غذا به کودک

در این مرحله غذا به کودک ارائه می‌شود و او با دست خودش غذا را لمس، بو و چشیده و می‌خورد. والدین نقش راهنما دارند و هیچ فشاری برای خوردن غذا وارد نمی‌کنند. هدف این است که کودک به تجربه حس‌های مختلف غذا، مهارت گرفتن و کنترل غذا و استقلال در خوردن عادت کند.

بیشتر بخوانید: غذای کمکی کودکان را از کی شروع کنیم؟ 3 غذای کمکی اولیه 

 ۴. مشاهده و پاسخ به سیگنال‌ها

در این مرحله والدین باید سیگنال‌های سیری و اشتهای کودک را به دقت دنبال کنند. کودک خودش تعیین می‌کند چه مقدار و چه نوع غذایی بخورد. والدین نقش حمایت‌کننده دارند و از دخالت یا اجبار به اتمام وعده غذایی خودداری می‌کنند تا تجربه غذا خوردن مثبت باقی بماند.

 ۵. افزایش تنوع و بافت غذا

پس از اینکه کودک با چند غذای اولیه آشنا شد، می‌توان به تدریج انواع غذاهای جدید با طعم و بافت‌های مختلف معرفی کرد. سبزیجات، میوه‌ها، غلات، پروتئین‌های پخته و چربی‌های سالم به وعده‌ها اضافه می‌شوند تا کودک با تنوع غذایی و مهارت‌های جویدن پیچیده‌تر آشنا شود.

 ۶. تثبیت عادات غذایی سالم

در این مرحله هدف ایجاد عادات غذایی مثبت، استقلال کودک در غذا خوردن و تجربه خوشایند غذا است. BLW همراه با شیر مادر یا شیر خشک ادامه می‌یابد و کودک به مرور یاد می‌گیرد که نیازهای غذایی خود را تنظیم کند، انواع غذاها را تجربه کند و مهارت‌های حرکتی و شناختی خود را تقویت نماید.

مزایای استفاده از BLW

روش BLW فواید متعددی برای رشد کودک دارد:

• افزایش استقلال و اعتماد به نفس کودک.
• تقویت مهارت‌های حرکتی دست و هماهنگی دست و چشم.
• کمک به کودک برای شناخت طعم‌ها و بافت‌های مختلف غذا.
• کاهش احتمال چاقی در آینده از طریق تنظیم خودکار میزان غذا توسط کودک.
• ایجاد تجربه مثبت و بدون فشار در زمان غذا خوردن.

آیا کودک در این روش بیشتر غذا می‌خورد؟

در روش BLW کودک معمولاً به اندازه نیاز واقعی بدنش غذا می‌خورد و نه بیشتر. دلیلش این است که:

• کودک خودش کنترل می‌کند چه مقدار و چه تکه‌ای از غذا را بخورد، بنابراین کمتر احتمال دارد بیش از حد غذا بخورد.
• سرعت خوردن در BLW آهسته‌تر است و کودک فرصت دارد احساس سیری را حس کند.
• در روش سنتی با قاشق، والدین گاهی کودک را تشویق به تمام کردن وعده می‌کنند، که می‌تواند باعث خوردن بیش از نیاز شود.

بنابراین، BLW باعث تنظیم خودکار میزان غذا بر اساس اشتهای کودک می‌شود و معمولاً مصرف غذا بیشتر از نیاز واقعی نیست.

آیا کودک برای استفاده از روش باید دندان داشته باشد؟

خیر، کودک برای شروع روش BLW لازم نیست حتماً دندان درآورده باشد. بسیاری از کودکان BLW را قبل از رویش دندان‌های شیری آغاز می‌کنند، زیرا جویدن کامل با دندان ضروری نیست. کودک می‌تواند با لثه‌های قوی غذاهای نرم را له کند و لقمه‌های کوچک را بجود و ببلعد.

با این حال، غذاها باید نرم، پخته و به اندازه مناسب برای گرفتن با دست باشند تا کودک بتواند با لثه خرد کند و خفگی رخ ندهد.

بیشتر بخوانید: سرلاک مخصوص نوزاد ۶ ماهه - معرفی ۶ مدل + میزان و روش مصرف

ابزارهای لازم برای روش BLW

در روش BLW، ابزار و تجهیزات مناسب و رعایت برخی مسائل به اندازه خود غذای سالم اهمیت دارد، زیرا هم ایمنی کودک تضمین می‌شود و هم تجربه غذا خوردن لذت‌بخش‌تر می‌شود. این ابزارها عبارتند از:

۱. صندلی غذای کودک با پشتی محکم

۲. پیش‌بند بزرگ و ضد آب

۳. سینی یا بشقاب کم‌عمق

۴. قاشق و چنگال مخصوص کودک

۵. پارچه یا زیرانداز روی زمین

از کجا بفهمیم کودک به اندازه کافی غذا خورده است؟

در روش BLW اطمینان از اینکه کودک به اندازه کافی غذا خورده است، به چند نکته کلیدی وابسته است:

1. ادامه تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک:  این روش مکمل شیر مادر یا شیر خشک است، نه جایگزین آن. کودک همچنان از شیر انرژی و مواد مغذی لازم را دریافت می‌کند.

2. توجه به سیگنال‌های اشتها و سیری کودک:    کودک خودش نشان می‌دهد که سیر شده است: دست کشیدن از غذا، کنار گذاشتن تکه‌ها یا کاهش سرعت خوردن. والدین نباید کودک را مجبور به تمام کردن وعده کنند.

3. کنترل رشد و وزن کودک: جدول زمانی قد و وزن کودک بررسی کنید. رشد مناسب نشان می‌دهد که کودک انرژی و مواد مغذی کافی دریافت می‌کند.

4. ارائه وعده‌های متنوع و منظم: وعده‌های غذایی متنوع شامل میوه، سبزی، پروتئین و غلات کمک می‌کند که کودک نیازهای تغذیه‌ای خود را تامین کند.

5. صبور بودن والدین: در ابتدای BLW ممکن است کودک کم بخورد، اما با تمرین و افزایش تجربه، میزان غذای مصرفی افزایش می‌یابد.

در کل، رشد مناسب و استمرار علاقه کودک به غذا بهترین شاخص برای اطمینان از دریافت کافی مواد غذایی در روش BLW است.

بیشتر بخوانید:  برنامه غذایی نوزاد تا یک سالگی

نمونه غذاهای مناسب BLW

در این روش می‌توانید از طیف مختلفی از غذا استفاده کنید اما بهترین غذاها به ویژه برای شروع عبارتند از:

• میوه‌های نرم: موز، آووکادو، هلو، گلابی.
• سبزیجات پخته و نرم: هویج، کدو، سیب زمینی.
• پروتئین‌ها: تکه‌های مرغ پخته، ماهی بدون استخوان، تخم مرغ آب‌پز.
• غلات و نان نرم: نان تست، برنج پخته، ماکارونی کوچک.

آیا این روش برای همه کودکان مناسب است؟

روش BLW برای اکثر کودکان سالم و از ۶ ماهگی که توانایی نشستن با حمایت مناسب و کنترل سر و گردن را دارند، مناسب است؛ اما برای کودکانی که مشکلات بلع، تاخیر در تکامل حرکتی، مشکلات گوارشی یا حساسیت شدید غذایی دارند، توصیه نمی‌شود مگر با نظر و نظارت پزشک یا متخصص تغذیه. همچنین والدین باید آمادگی و آموزش لازم برای مدیریت خطر خفگی و ارائه غذای متنوع و متعادل را داشته باشند تا روش BLW ایمن و موثر باشد.

 کودکانی که نباید از BLW بهره ببرند شامل موارد زیر هستند:

• کودکانی با مشکلات بلع یا جویدن، مانند اختلالات نورولوژیک یا مشکلات عضلانی.
• کودکانی با سندروم داون یا سایر اختلالات تکامل حرکتی که کنترل سر، گردن و دست‌ها برای گرفتن و هدایت غذا را ندارند.
• کودکانی با اختلالات گوارشی شدید یا نیاز به رژیم‌های خاص پزشکی.
• کودکانی که ریسک خفگی بالا دارند یا سابقه خفگی داشته‌اند.
• کودکانی که به شدت حساسیت غذایی یا آلرژی شدید دارند و نیاز به کنترل دقیق مواد غذایی دارند.

در چنین مواردی، روش‌های سنتی غذادهی با قاشق و غذای نرم، همراه با نظارت متخصص، گزینه ایمن‌تر و مناسب‌تر است.

مشکلات و چالش‌های BLW

شروع غذای جامد نوزاد با روش BLW مزایای زیادی دارد اما می‌تواند با مشکلات و خطرات نیز همراه باشد از جمله:

• ریخت و پاش زیاد
• خطر خفگی درصد برش نامناسب استفاده از غذاهای اشتباه و عدم مراقبت والدین
• کند بودن روند تغذیه
• کمبود دریافت برخی مواد مغذی
• عدم پذیرش بعضی غذاها

سخن پایانی

روش BLW فرصتی عالی برای کودکان فراهم می‌کند تا مهارت‌های خود را در کنترل غذا و تجربه انواع طعم‌ها و بافت‌ها توسعه دهند. با رعایت نکات ایمنی و انتخاب غذاهای مناسب، این روش می‌تواند تغذیه‌ای لذت‌بخش و سالم برای کودک و خانواده باشد.