جلوگیری از تا شدن گوش نوزاد و درمان آن

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: پسر هشت ماهه ای دارم که به هیچ عنوان میلی به غذای کمکی ندارد و فقط فرنی وحریره دوست دارد. چه کنم تا سوپ و بقیه غذاهای کمکی را هم بخورد؟ وزن بدو تولدش ۳۶۰۰ وزن فعلی اش ۱۰۲۰۰ گرم است. و اینکه به خاطر بد خوابیدن گوشش تا شده و بد فرم شده است. آیا درست می شود؟

پاسخ دکتر عبدالرحمان عبدی، متخصص اطفال:

هیچ کار خاصی نمی توانید انجام دهید و در واقع در این سن باید با استفاده از همین مواد مثل حریره، فرنی و زرده تخم مرغ و سوپ نوزادتان را تغذیه کنید. به جای این که سوپ را خیلی سفت درست کنید، اجازه دهید آبکی باشد. روز اول یک قاشق از این سوپ را به نوزادتان دهید و سپس به مرور میزان آن را افزایش دهید تا کم کم به مزه سوپ عادت کند و بخورد. باید کمی صبر و حوصله خرج دهید تا بچه به غذا بیفتد.

در مورد گوشش هم، بد خوابیدن علت بد فرم شدن آن است و توصیه می کنم یک چسب ضد حساسیت را باز کرده و یک سر آن را به لاله گوش چسبانده و بخش دیگرش را به سر بچه وصل کنید. بعد از مدتی گوش به حالت طبیعی خود برمی گردد. این مساله در مورد سر بچه ها هم صدق می کند و اگر می خواهید سر بچه شکل نامناسبی پیدا کند، زمانی که خوابیده است، او را پهلو به پهلو و به جهات مختلف بخوابانید تا سر فرم خوبی به خود بگیرد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
برای آغاز تغذیه کمکی به فرزندتان پس از ۶ ماهگی، باید به نکات مهمی توجه کنید چون در افزایش اشتهای نوزاد و علاقه وی به خوردن غذای جامد تاثیرگذار خواهد بود.
آگاهی از نکات کلیدی شروع تغذیه تکمیلی به شما کمک خواهد کرد تا نتیجه بهتری بگیرید.
۱. به کودک خود زمان دهید تا شروع خوبی برای غذای جامد داشته باشد. شروع غذای جامد برای کودک گیج کننده است و باید آن را با صبر و حوصله مادر و تکرار مداوم یاد بگیرد.
نوع برخورد و فضایی که مادر برای شروع این مرحله از رشد کودک دارد در ادامه موفقیت آمیز یا ناموفق تغذیه تکمیلی اهمیت بسیاری دارد.
۲. انتخاب زمان شروع غذای جامد نیز بسیار اهمیت دارد.
گاه کودک ما برای شروع این مهم آماده نیست و زود شروع کردن می تواند باعث عدم تمایل کودک به غذای جامد شود. و کودک عدم تمایل خود را با دادن غذا به بیرون و روی برگرداندن از قاشق نشان می دهد. در این صورت چند روزی غذا را کنار گذاشته و دوباره امتحان کنید.
۳. غلظت غذایی که برای اولین بار به کودک خود می دهید و حتی درجه حرارت این غذا اهمیت دارد. بهتر است غذا خیلی سرد یا خیلی گرم نبوده و از شیر کمی غلیظ تر باشد.
به تدریج غلظت غذا را بیشتر کرده و وقتی توانایی بلع کودکتان افزایش یافت می توانید غذا را از حالت پوره به حالت له شده تغییر دهید.
۴. برای شروع غذای جامد کودک خود را بنشانید. می توانید از صندلی کودک استفاده کنید.
۵. برای شروع استفاده از آرد برنج به صورت فرنی و بعد از چند روز استفاده از حریره بادام و به تناوب استفاده از انواع حریره ها و سوپ های ساده به فاصله ۳ روز تا یک هفته توصیه می شود.
۶. زمانی که برای دادن غذای کمکی به کودک خود انتخاب می کنید زمانی باشد که کودک و شما شاد و آرام بوده و این زمان برای صبح یا هنگام عصر بسیار مناسب است.
۷. زمانی به کودک خود غذا دهید که او گرسنه است. بلافاصله بعد از شیر عدم تمایل کودک به خوردن غذا را به همراه خواهد داشت.
۸. غذاها را با ذائقه خود برای کودک آماده نکنید. ممکن است شما غذایی را دوست نداشته باشید ولی کودکتان از آن بسیار استقبال کند و البته عکس این موضوع نیز صادق است.
۹. کودکان برخی مزه ها را نسبت به بقیه بیشتر ترجیح می دهند. اگر کودکتان غذایی را نمی پذیرد به معنای دوست نداشتن نیست، از مقادیر کم آن غذا و به فواصل استفاده کنید تا زمانیکه کودکتان با آن غذا دوست شود.
۱۰. حجم غذای کمکی نوزاد خود را کم کم افزایش دهید و این میزان نباید به گونه ای باشد که میزان شیرخوردن کودک را تحت تاثیر قرار دهد. از یک تا دو قاشق چایخوری شروع کرده و کم کم آن را زیاد نمایید.

دو هفته اول ماه هشتم
بهترین زمان شروع غذای کمکی در بچه های سالم پایان ۶ ماهگی، یعنی ابتدای هفت ماهگی است.
فرنی با آرد برنج هفته اول ماه هفتم
حریره بادام هفته دوم ماه هفتم
سوپ دو هفته آخر ماه هفتم
در دو هفته اول ماه هشتم ضمن ادامه برنامه غذایی قبل:
زرده تخم مرغ به رژیم غذایی شیرخوار اضافه و دفعات تغذیه او 5 بار در روز می شود.
تخم مرغ را در آب به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید تا کاملاً سفت شود، سپس زرده سفت شده را از سفیده آن جدا کرده و روز اول به اندازه یک نخود از زرده تخم مرغ را در کمی آب جوشیده یا شیرمادر حل و نرم کرده، سپس به شیرخوار بدهید.
هر روز صبح همراه با فرنی زرده تخم مرغ را اضافه کرده تا در مدت 10 روز به یک زرده کامل برسد. از آن به بعد می توانید هر روز نصف زرده تخم مرغ را همراه با 3 قاشق مرباخوری فرنی یا (حریره) به کودک بدهید یا یک روز در میان یک زرده کامل تخم مرغ به او داده و روز بعد 5 تا 6 قاشق مرباخوری فرنی یا حریره بادام داده شود.
- در این زمان کم کم می توان ازسبزی های نشاسته ای مثل سیب زمینی، کدو حلوایی و نخود فرنگی (نخود سبز) نیز به فاصله هر ۳ روز به سوپ کودک اضافه کرد و دلیل آن این است که اگر کودک به سبزی خاصی بی علاقه است یا حساسیت دارد مادر متوجه شود.
بهتر است غلظت سوپ به اندازه حلیم باشد.

توجه
- سیب زمینی را بعد از شستن باید پخت، سپس پوست آن را جدا کرد و سیب زمینی پخته شده را به سوپ اضافه کرد.
- بعد از پوست کندن سیب زمینی اگر بخشی از آن سبز رنگ بود، باید آن را جدا کرد و دورانداخت و بقیه سیب زمینی را که سالم و زرد رنگ است به سوپ کودک اضافه کرد.
- معمولاً یک چهارم سیب زمینی برای هر وعده سوپ و یک سیب زمینی متوسط برای سوپ تمام روز کافی است.
- یک تکه کوچک از کدو حلوایی به اندازه یک قوطی کبریت برای سوپ تمام روز کفایت می کند.
- استفاده از گوجه فرنگی به سوپ به فاصله سه روز از اضافه کردن یک نوع سبزی اشکالی ندارد.
- بعد از سوپ ظهر و شب می توان یک قاشق مرباخوری ماست هم به کودک داد و مقدار آن را به تدریج و برحسب تمایل او اضافه کرد.
- بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا شیرخوار، با طعم خود ماست آشنا شود. ولی اگر شیرخوار مخلوط ماست با سوپ را دوست داشت این کار بالامانع است.
به عنوان مثال 3 نوع سوپ که تنوع موادغذایی در محتویات آن رعایت شده است ذکر می شود.
۱- گوشت مرغ، هویج، برنج، جعفری و سیب زمینی .
2- گوشت گوسفند، لوبیا سبز، برنج، گشنیز، گوجه فرنگی.
۳- گوشت گوساله، کدو حلوایی، جعفری، سیب زمینی و گوجه فرنگی.
اضافه کردن کمی پیاز رنده شده یا خرد شده به سوپ برای از بین بردن بوی مرغ یا گوشت اشکالی ندارد. هم چنین افزودن چند قطره آب لیموترش تازه یا آب نارنج تازه به سوپ و غذای کمکی، هم آن را خوش طعم می کند و هم جذب آهن را افزایش می دهد.

دو هفته آخر ماه هشتم
برنامه غذایی کودک در دو هفته آخر ماه هشتم زندگی:
صبح: 3 قاشق مرباخوری فرنی یا حریره + نصف زرده تخم مرغ
۱۰ صبح:۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره و یا پوره
ظهر: 3 تا 6 قاشق مرباخوری سوپ + 2 تا 4 قاشق مرباخوری ماست
عصر: ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره و یا پوره
شب: 3 تا 6 قاشق مرباخوری سوپ + 2 تا 4 قاشق مرباخوری ماست.

طرز تهیه پوره سیب زمینی
یک سیب زمینی متوسط را بعد از شستن کامل با پوست می پزیم. بعد از پخته شدن، پوست آن را جدا و سپس سیب زمینی را همراه با یک قاشق مرباخوری کره یا روغن مایع نرم می کنیم، کم کم به آن شیر پاستوریزه ای که قبلاً جوشانده شده باشد اضافه کرده تا به نرمی و غلظت دل خواه برسد.

طرز تهیه پوره هویج
پوره هویج هم مثل پوره سیب زمینی تهیه می شود با این تفاوت که اول یک هویج متوسط را به طور کامل شسته و پوسته کنده و آن گاه با کمی آب می پزند و بعد از آن، کره یا روغن و شیر را اضافه می کنند.
برای تنوع بخشیدن به غذای کودک، باید هر چند روز یک بار، مواد تشکیل دهنده سوپ را تغییر داد. هر سه روز یک بار می توان جو، بلغور گندم و رشته فرنگی را که قبلاً پخته و نرم شده است، به اندازه یک قاشق مرباخوری به سوپ اضافه کرد.
بعد از اضافه کردن جو، گندم و... بهتر است به اندازه یک قاشق مرباخوری کره یا روغن مایع به سوپ اضافه نمود. افزودن کره یا روغن مایع به غذای شیرخوار به ویژه شیرخوارانی که رشد کافی ندارند به رشد آنان کمک می کند.
از سبزیهای نشاسته ای و یا سایر سبزی ها می توان پوره تهیه کرد و به جای یک وعده فرنی، صبح یا عصر از پوره استفاده نمود.

دو هفته اول ماه نهم
در این زمان می توانحبوبات را نیز به سوپ شیرخوار اضافه کرد.
به طور معمول تغذیه حبوبات از عدس و ماش که هضم آسان تری دارند شروع می شود.
- در صورت امکان می توان جوانه عدس یا ماش را به محتویات سوپ افزود.
- در مورد سایر حبوبات مثل لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و... بهتر است قبلاً آن ها را خیسانده، سپس پوستشان را جدا کرده و بعد از پختن، به سوپ افزود.
- هر سه روز یک بار می توان نوع حبوبات را تغییر داد.
- اگر از آرد حبوبات استفاده می شود، یک قاشق مرباخوری سرصاف کافی است.
- اضافه کردن کره یا روغن مایع به سوپ، به اندازه یک قاشق مرباخوری، برای شیرخوارانی که خوب وزن نمی گیرند توصیه می شود.

دو هفته آخر ماه نهم
در این دو هفته، باید میوه را به صورت آب میوه تازه و در منزل، تهیه کرد، هم چنین باید از میوه های فصل باشد.
در ابتدا و در روز اول، تغذیه شیرخوار را با یک قاشق مرباخوری آب میوه ، همراه با یک قاشق مرباخوری آب سالم و ساده شروع کرده و کم کم به 6 قاشق مرباخوری آب میوه خالص در روزهای بعد رسانید. آب میوه را می توان روزانه، بعد از فرنی یا حریره در ساعت 10 صبح به شیرخوار داد.

برنامه غذای شیرخوار در اواخر ماه نهم
صبح: ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره + نصف زرده تخم مرغ
10 صبح: 3 قاشق مرباخوری فرنی یا حریره یا پوره + 6 قاشق مرباخوری آب میوه فصل
ظهر: ۳ تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ + ۲ تا ۴ قاشق مرباخوری ماست
عصر: 3 قاشق مرباخوری پوره یا فرنی و یا حریره
شب: ۳ تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ +۲ تا ۴ قاشق مرباخوری ماست

توجه
تا یک سالگی استفاده از کیوی، انواع توت (توت سفید، توت فرنگی و تمشک)، خربزه آلبالو و گیلاس به علت ایجاد حساسیت در شیرخوار توصیه نمی شود.