شکل گیری شخصیت کودک، اطرافش را زیرنظر دارد

هنگام تولد اندازه مغز نوزاد یک چهارم مغز یک فرد بزرگسال است و تا سه سالگی این اندازه ۳ برابر میشود این رشد مغزی ارتباط نزدیکی با میزان وکیفیت تعاملات فرد با محیط و تچربه های مختلف او دارد مهمتر از اندازه مغز، مسیرها و رابطه های عصبی بین سلولهای مغزی است که در این دوران با سرعت و فشردگی بالا شکل میگیرد تجارب کودکان در این سالها به خاطر شرایط ویژه رشد مغز بسیار ماندگار است و اثر آن تا بزرگسالی باقی میماند. به همین دلیل چگونگی روابط کودک در ۶ سال اولیه زندگی بسیار مهم است و لازم است که والدین ، پرستاران ، مربیان و کل جامعه نسبت به اهمیت این سالها حساس باشند.آگاهی شان را افزایش دهند و مهارتهای لازم برای ارتباط کلامی و غیرکلامی با کیفیت را کسب کنند.

دراین دوران مغز دربالاترین درجه حساسیت برای کسب مهارتهای زبانی، ادبی و روابط اجتماعی نسبت به دوره های دیگر زندگی قرار دارد.مثلاً کودکانی که مادرانشان دردوسال زندگی از طریق واژه گزینی مناسب و تلفیق عواطف با زبان تعامل خوبی با آنها برقرار کردند تا ۸ برابر بیشتر از سایر کودکان رشد واژگانی داشتند به طوری که دامنه واژگان این کودکان دردوران جوانی افرادی که هوش زبانی ویژه ای دارند برابری میکند.

تکامل فرایندی است که طی آن کودک به کاوش در محیط پیرامون خود و یادگیری پرداخته و به تدریج بزرگ میشود. تکامل مفهوم ساده ای نیست و نظریه های بسیاری برای توضیح آن مطرح و کتابهای زیادی نوشته شده که بر دانش ما بسیار افزوده اند لیکن هنوز خیلی چیزهاست که باید درباره تکامل کودکان بیاموزیم سرعت فرایند تکامل در سالهای نخست کودکی بیشتر از سالهای پس از آن است و دراین مدت کوک مهارتهای بسیاری می آموزد . تفاوتهای بارزی بین زمان های یادگیری این مهارتها در کودکان وجود دارند.برای مثال ، راه رفتن میتواند بین ۹تا ۱۸ ماهگی آغاز شده و تفاوتها بین کودکان در این فاصله زمانی کاملاً طبیعی تلقی میشود یا ممکن است زمانی که نخستین واژه ها از دهان برخی کودکان بیرون می آید کودکان دیگر فاصله زیادی با حرف زدن داشته باشند با این حال ، همه کودکان طرف نظراز سرعت پیشرفت و بر اساس الگوی خاص خود همواره در حال رشدند.

تکامل کودک:

تکامل کودک به معنای آشکارشدن تدریجی ظرفیتهای وی است کودکان به تدریج از توانایی های بیشتر و بیشتری برخوردار شده و یاد میگیرند ، حرف بزنند ، راه بروند ، بدوند ، مسائلی را حل و فصل کنند و محبت دیگران را درک کرده و احساسسات خود را ابراز نمایند تکامل کودک سالم تعاملی است بین زیست شناسی و ژنهای کودک از یک سو و تجربیات وی از دنیا و محیط اطراف . به زبان دیگر ، کودک نیازمند سلامت فیزیکی و ذهنی و تغذیه مناسب ، فرصتهایی برای کاوش در دنیای پیرامون و محیطی امن و پرورشی هستند.

مراقبت از تکامل کودک :

- هر کودک در زمان تولد منحصر به فرد است ، تفاوت بین کودکان بر روی نحوه یادگیری آنها تاثیر میگذارد علاوه بر آن مراقبتهای سال های او نیز بر وی یادگیری آنها تاثیر دارد تجربیاتی که کودک در طی سالهای اول عمرش با خانواده و سایر مراقبین اش دارد اثر زیادی بر رفتار آن کودک در زمان بزرگسالی خواهد داشت خانواده ها با عشق ورزیدن ، توجه کردن و فراهم کردن فصتهای متعدد یاد گیری ، از کودکان خود مراقبت خاص تکاملی را ارائه میکنند با بازی کردن و ارتباط با کودکان خودبه انها برای داشتن رشد سالمتر و قویتر کمک می کنند کودکان میآموزند که برای نیازهای خود ارتباط برقرار کنند ، مشکلات را حل کنند و به دیگران کمک کنند از همان سنین پایین کودکان مهارتهای مهمی را می آموزند که آنها را برای زندگی آماده میکند.

- بیشتر یادگیری کودکان در سنین اولیه عمر آنها اتفاق می افتد ، قبل از تولد و طی دو سال عمر مغز بیشترین سرعت تکامل خود را دارد تغذیه و بهداشت مناسب خصوصا در این زمان بسیار مهم است شیرمادر نقش خاصی در تکامل مغز دارد از طرفی شیرمادر به کودک کمک میکند از بیماریها دور بوده و در نتیجه قوی شده و به کشف و یادگیری بپردازد در زمان تولد کودکان قادر به شنیدن و دیدن هستند کودکان علاوه بر تغذیه مناسب، از همان اوایل زندگی نیازمند فرصتهایی هستند که از گوش ها و چشمهای خود استفاده کنند همچنین برای تکامل مغزشان نیازمند حرکت داشتن اشیایی جهت لمس وکشف کردن و بازی با سایرین هستند و به عشق و محبت نیاز دارند از زمان تولد کوکان میتوانند ببینند و بشنوند صورت مادر مطلوبترین چیزی است که شیرخوار علاقه به نگریستن به آن دارد کودک صورت مادر را میبیند و دوست دارد که به خنده ها و صدای او واکنش نشان دهد مادر باید از زمان تولد و حتی قبل از صحبت کردن با فرزندش را آغاز کند تمامی این تجربیات به مغز کمک میکنند تا تکامل یابد.

- کودکان در زمان یادگیری نیاز به یک محیط امن دارند. کودکان همیشه در حال کشف چیزهای جدید و آموختن مهارتهای تازه هستند هنگام بازی کردن و یادگیری ، آنها نیازمند یک محیط تمیز ، امن و حفاظت شده هستند تا از آسیبها و حوادث دور باشند همچنین والدین باید کودکان را از آسیبهای فیزیکی یا انتقادهای شدید حفظ کنند تا کودک آرامش لازم برای کشف و یادگیری را بدست آورد کودکان کم سن و سال دنیای اطراف خود را اغلب با قرار دادن اشیا در داخل دهان کشف میکنند کودکان با استفاده از دهان و دستهای خود می آموزند که چه چیزی سفت یا نرم ، داغ یا سرد ، خشک یا مرطوب و خشن یا نرم است خانواده باید مراقب باشد که چیزی که کودک در دهان خود قرار میدهد به اندازه ای بزرگ باشد که کودک نتواند آن را ببلعد همچنین نباید اجازه دهد که کودک اجسام بلند ، باریک یا تیز را در دهان خود بگذارد هر جسمی که کودک با آن بازی می کند باید تمیز باشد قرار دادن کودک روی یک پتو یا تشک تمیز میتواند به تمیز ماندن اسباب بازی ها کمک کند وقتی کودک میخواهد با چیزی کثیف یا خطرنام بازی کند مراقب باید با ملایمت نه بگوید مراقب میتواند در حین بازی کودک آن وسیله را یا وسیله بی خطر و تمیز تعویض کند با جلب کردن توجه کودک به سایر فعالیتها میتوان به راحتی حواس کودک را از کاری که نباید انجام دهد پرت کند.

- کودکان نیاز دارند حداقل یک نفر به طور مداوم به آنها با محبت توجه کند . کودکان برای داشتن حس امنیت نیازمند داشتن یک ارتباط خاص با حداقل یک نفر را دارند که بتواند به آنها عشق ورزیده و توجه کند احساس اینکه آنها به یک خانواده تعلق دارند به آنها کمک میکند تا با دیگران به خوبی کنار بیاید از طرف دیگر این حس به آنها اطمینان خاطر لازم برای یادگیری را می دهد به طور طبیعی از بدو تولد کودک میخواهد با فرد دیگری ارتباط برقرار کند آنها به خصوص به مراقبینی نزدیک میشوند که به آنها غذا میدهند برای ارتباط با آنها زمان صرف میکند و به آنها عشق و محبت نشان میدهند در زمان تغذیه با شیرمادر ، کودک و مادر بسیار به هم نزدیک هستند آنها از طریق پاسخ به کوچکترین حرکات و صداها حتی بوی طرف مقابل با هم ارتباط برقرار میکنند کودک به فردی وابسته میشود که مدام او را بغل کرده به او عشق می ورزد و به او کمک میکند که احساس امنیت داشته باشد این ارتباط برای تمام عمر باقی می ماند والدین می توانند با پاسخگویی به آواها و رفتار ، اعمال و علایق کودکان شان بوسیله صدا ،حرکات بدن،تماسهای ملایم و کلمات کودکان خود را تشویق کنند . از طریق نگاه کردن به کودکان شان و صحبت کردن راجع به تلاشهای کودک شان برای انجام کارهای جدید ، صدادر آوردن و صحبت کردن شان حتی زمانی که کودک قادر به صحبت کردن نیست آنها را شاد و سالم بار آورند.

- کودکان از راه بازی کردن و آزمایش کردن اشیا و از راه مشاهده و تقلید اعمال دیگران میاموزند

کودکان کنجکاو هستند از ماههای اول زندگی میخواهند راههایی پیدا کنند تا روی افراد یا اجسام اطراف خود تاثیر گذاشته یا آنها را تغییر دهند بازی به منزله کار کودک است باز با آنها این موفقیت را میدهد که فکر کنند و مسائل را حل کنند کودکان میتوانند یادگیری خود را با بازی کردن با قابلمه و ماهیتابه فنجان و قاشق و سایر لوازم تمیزخانه پیش ببرند آنها با کوبیدن ، انداختن و گذاشتن وسایل داخل جعبه و درآوردن آنها یاد میگیرند با چیدن اشیا روی هم و مشاهده کردن فرو ریختن آنها و آزمایش کردن صدای اجسام مختلف با زدن آنها به یکدیگر نیز کودکان می آموزند اگر کودکان کارها را خودشان انجام دهند بیشتر یاد میگیرند به عنوان مثال آموختن استفاده از یک وسیله غذا خوری بدون ریختن غذا به آنها در تکامل مهارتهای حرکتی کمک میکند همچنین کودکان با تقلید اعمال دیگران یاد میگیرند مثلاً اگر میخواهند که کودکش یک غذای متفاوت بخورد باید خودش با خوردن آن غذا آن را به کودک نشان دهند برای آموزش ادب و احترام به کودک ، یک پدر باید با ادب و احترام با کودکش برخورد کند.