کودکان بازمانده از تحصیل، چه بر سرمان آمده است؟

اعداد و ارقام تخمینی در مورد ‌تعداد کودکان بازمانده از تحصیل در سال‌های گذشته بارها اعلام شده است.

اعداد و ارقام تخمینی در مورد ‌تعداد کودکان بازمانده از تحصیل در سال‌های گذشته بارها اعلام شده است اما همین آمارهای تخمینی باعث شده تا وضعیت تحصیل هزاران کودک، نامعلوم باقی بماند.

هر چند که پیش از این، اعداد و ارقام تخمینی در مورد ‌تعداد این کودکان، حدود ۵ هزار نفر در گزارش وزارت آموزش و پرورش تا ۳٫۵ میلیون نفر در گزارش مرکز تحقیقات مجلس، اشاره شده، ولی به‌ علت عدم امکان صحت‌سنجی این ادعاها، امکان سیاست‌گذاری مناسب تاکنون وجود نداشته است.

به همین دلیل، وزارت رفاه به‌عنوان متولی رفع هرگونه فقر از جمله فقر آموزشی طرحی برای سرشماری از کودکان سن دبستان و سپس تعیین علل بازماندگی آنها از تحصیل آغاز کرده است.

در این طرح گام اول، احراز تعداد افرادی بود که در مقایسه‌ بین اطلاعات افرادی که طبق گزارش سازمان ثبت احوال قاعدتاً باید در سال ۹۴ در مدرسه ثبت نام می کردند و افرادی که طبق اطلاعات وزارت آموزش و پرورش ثبت شده‌بودند، صورت گرفت.

وضعیت نامعلوم ۱۳۴هزار کودک بازمانده از تحصیل

مقایسه تطبیقی دو بانک اطلاعاتی نشان داده که به میزان حدود ۱۳۴ هزار نفر کودک بین دو بانک داده اختلاف آمار وجود دارد.

براساس اطلاعات مستند و در استعلام مشخصات این کودکان، مشخص شد که تنها اطلاعات تماس حدود ۱۱۰ هزار نفر از این کودکان در دست است و مابقی کودکان به علت عدم حضور در پایگاه داده رفاه ایرانیان، از دسترس خارج هستند.

همچنین از بین افراد باقی مانده، حدود ۵۵ هزار نفر تحت پوشش حداقل یکی از دو سازمان حمایتی بهزیستی و کمیته امداد قرار داشتند به دلیل همین حمایت انجام شده، وزارت رفاه تنها بررسی وضعیت ۵۵ هزار نفر کودک باقی‌مانده را در دستور کار خود قرار داد.

وزارت رفاه هم تصمیم گرفت طی یک قرارداد با موسسه خیریه ارائه‌دهنده خدمات تلفنی، با خانوار این ۵۵ هزار کودکان غایب از مدرسه تماس تلفنی برقرار و در مورد علت یا علل عدم ثبت‌نام کودک خود در مدرسه پرسش شود.

نتیجه بررسی‌ها نشان داد که فقر خانواده و معلولیت کودک، از مهم‌ترین علل عدم ثبت‌نام کودکان در مدرسه بوده‌است.

از سویی در طرح شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی در کشور نتایجی تکان دهنده به دست آمده مثلا اینکه از ۱۱۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل، ۵۵ هزار و ۶۵ کودک خارج از مدرسه تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند به گونه‌ای ۳۶ هزار و ۱۶ کودک تحت پوشش بهزیستی، ۲۵ هزار و ۳۳۲ کودک تحت پوشش کمیته امداد و ۸ هزار و ۲۷۷ کودک تحت پوشش هر دو نهاد است و براساس مصوبه‌ای که در چهارمین جلسه شورای ساماندهی این کودکان به تصویب رسید، قرار شد نمایندگان این نهادها وضعیت کودکان را تا پایان مردادماه تعیین و گزارش کنند.

از دیگر نتایج این طرح شناسایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- برای روشن شدن وضعیت ۲۳ هزار و ۹۸۶ کودک که خارج از مدرسه هستند و در سامانه دریافت یارانه نام آنها ثبت نشده،اما براساس اطلاعات ثبت احوال زنده هستند که البته مصوب شده تا سازمان ثبت احوال وضعیت حیات آنها را مجدد بررسی کند.

- با سرپرست ۲۱ هزار و ۲۳۹ کودک تماس تلفنی گرفته شده، اما تلفن آنها مسدود است و مصوب شد تا وزارت ارتباطات شماره تماس آنها را دراختیار وزارت رفاه قرار دهد.

- ۸هزار و ۱۵ کودک در تماس تلفنی، سرپرست آنها اعلام کرده که به دلیل فقر نمی‌تواند کودک خود را به مدرسه بفرستد، بنابراین کارگروهی با حضور نماینده آموزش و پرورش و سازمان‌های مردم‌نهاد تشکیل خواهد شد تا راهکارهای مناسب تدوین شود.

- سرپرست ۷ هزار و ۲۱۷ کودک اعلام کرده که کودکشان به دلیل معلولیت به مدرسه نمی‌رود که بر این اساس مصوب شد سازمان بهزیستی وضعیت‌شان را بررسی کرده و در صورت اثبات معلولیت، آنها را حمایت کند.

- همچنین ۳ هزار و ۵۵۴ کودک خارج از کشور زندگی می‌کنند، ۱۸۱۴ کودک در تماس تلفنی اعلام شده که فوت شده‌اند، سرپرست ۱۵۵۲ کودک خارج از مدرسه گفته به علت دوری از مدرسه نمی‌توانند فرزندان خود را به مدرسه بفرستند. ۱۴۸۷ کودک به دلایل فرهنگی و عدم تمایل سرپرست به مدرسه نمی‌روند.

- علاوه بر اینکه تمهیدات و برنامه‌ریزی‌های لازم برای شناسایی و بازگرداندن این تعداد کودک انجام شده، سرپرست ۲ هزار و ۶۷۶ کودک نیز اعلام کرده که به علت کوچ‌نشینی و یا عدم مدیریت مدرسه در ثبت‌نام، کودک به مدرسه نمی‌رود که قرار شده با همکاری شورای مبادی بیسوادی در جهت رفع مشکلات این افراد اقدام شود.

- همچنین قرار شد برای ۷۶۲ کودکی که سرپرست آنها تماس تلفنی را قطع و حاضر به همکاری نشده، وزارت رفاه یارانه‌های نقدی و دفترچه بیمه آنها را مسدود کند و اطلاعات آنها را به شورای انسداد مبادی بیسوادی بدهد تا نسبت به برخورد قانونی یا ترویجی به بازگشت کودکان اقدام شود.

- برای ۹ هزار و ۸۷۱ کودکی که گفته شده در مدرسه هستند اما اطلاعات آنها نادرست است، قرار شده اطلاعاتشان توسط آموزش و پرورش مجدد بررسی شود.

بنابراین با توجه به ضرورت ادامه این بررسی‌ها در هر سال و تثبیت بررسی وضعیت کودکان بازمانده از تحصیل مقرر شده وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و رفاه، سازمان برنامه و بودجه و مؤسسات خیریه پیشنهاد مشترک چگونگی کسب اطلاع از وضعیت کودکان را تهیه کنند و در قالب یک کارگروه به وضعیت این کودکان پرداخته شود.

شناسایی ۱۱۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی

احمد میدری معاون رفاهی وزارت رفاه در این باره به فارس می گوید: هر چند که شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل به دلیل در دست نبودن شماره‌های تماس آنها سخت است اما در وزارت رفاه به دنبال راه‌هایی برای شناسایی و بازگرداندن آنها به تحصیل هستیم.

وی ادامه می دهد: یکی از برنامه‌هایی که وزارت رفاه دنبال می‌کند، شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل است، به همین منظور طی ماه‌های اخیر چندین جلسه شورای ساماندهی و شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل را برگزار کرده‌ایم تا بر اساس آن با کمک نهادهای حمایتی دیگر بتوانیم در شناسایی این کودکان و کمک به آنها قدم‌هایی برداریم.

معاون رفاه اجتماعی وزارت رفاه می گوید: اگر کودکی از تغذیه و رفتن به مدرسه محروم باشد یعنی فقیر است؛ اگر کودکی معلول باشد و نتواند به مدرسه برود باز هم فقیر است و امیدوارم برای بازگشت کودکان دوره ابتدایی به مدرسه سیاست‌گذاری و توجه خاص شود.

وی می گوید: تاکنون ۱۱۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در کل کشور در مقطع ابتدایی شناسایی شده است که از این تعداد ۵۵ هزار و ۶۵ کودک تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند به گونه‌ای ۳۶ هزار و ۱۶ کودک تحت پوشش بهزیستی، ۲۵ هزار و ۳۳۲ کودک تحت پوشش کمیته امداد و ۸ هزار و ۲۷۷ کودک تحت پوشش هر دو نهاد است.

میدری می افزاید: در پیگیری‌های انجام شده، سرپرست ۷ هزار و ۲۱۷ کودک اعلام کردند کودکانشان به دلیل معلولیت و ۸ هزار و ۱۵ کودک به دلیل فقر به مدرسه نمی‌روند.

منبع: کودک پرس