لایحه حمایت از حقوق کودکان، بلاخره تصویب می شود؟

گفته می‌شود لایحه حمایت از حقوق کودکان، سرانجام بعد از تصویب نهایی در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس برای بررسی به صحن علنی مجلس ارسال شده و قرار است بعد از تعطیلات نیمه ی خرداد ماه، در دستور کار مجلس قرار گیرد.

«خیلی دیر کرده‌ایم، خیلی.. ۹ سال، زمان کمی نیست برای تاخیر در تصویب لایحه‌ای که می‌توانست خیلی‌ها را دلگرم کند. دلگرم به اینکه بالاخره قانونی وجود دارد که نقص قوانین پیش از خود را کمی برطرف کرده و از حقِ کودکی دفاع کند.» اینها بخشی از صحبت‌های مونیکا نادی وکیل دادگستری و عضو کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان در خصوص تاخیر چندین باره در تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان است.. با یک جستجوی ساده در خبرهای سالهای اخیر درمیابید که بارها و بارها خبر « لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان به زودی تصویب می‌شود» تیتر یک سایت‌های خبری شده است.

آخرین آن، به همین یک هفته پیش برمی‌گردد که یکی از نمایندگان مجلس از ارسال لایحه به صحن علنی خبر داد. طیبه سیاوشی اعلام کرد که لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان که حدود یک سال در کمیسیون حقوقی، قضایی مجلس در کارگروه‌های مختلف در حال بررسی بود، سرانجام بعد از تصویب نهایی در این کمیسیون برای بررسی به صحن علنی مجلس ارسال شده و قرار است بعد از تعطیلات نیمه ی خرداد ماه، در دستور کار مجلس قرار گیرد. او اعلام کرده بود، بعد از حادثه‌ای که در یکی از مدارس تهران اتفاق افتاد، حساسیت برای تصویب این لایحه بیشتر شده است.بسیاری امیدوارند این وعده، آخرین وعده نمایندگان مجلس برای تصویب لایحه‌ای باشد که مدتهاست در مجلس خاک می‌خورد. لایحه ای که گرچه کامل نیست اما به باور بسیاری از فعالان حقوق کودک ظرفیت‌های حقوقی و اجرایی قابل قبولی را در خود جای داده است.

«مساله کودک» باید تبدیل دغدغه شود

مونیکا نادی وکیل دادگستری و عضو کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان درباره اینکه چرا تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان تا این حد به تاخیر افتاده است به خبرآنلاین می‌گوید: اگر واقعا مسائل کودکان دغدغه بود، تا به امروز این لایحه تصویب شده بود.

او ادامه می‌دهد: لایحه این‌ همه سال معطل مانده، حتی اگر بگوییم این معطلی‌ها برای رعایت تمام تشریفات شکلی بوده بازهم توجیهی برای این تاخیر طولانی وجود ندارد. اگر مساله کودک، دغدغه نمایندگان بود ، خیلی پیش‌تر از اینها این لایحه تصویب شده بود.

نادی به برخی کارشکنی‌ها در تصویب لایحه در طول ادوار قبلی مجلس اشاره می‌کند و می‌گوید: این لایحه از دور قبلی مجلس مسکوت مانده است. با خیلی از این نمایندگان که در طول این سالها صحبت می‌کردیم می‌گفتند، شاید قانون گذاری هم چاره کار نباشد و به این شکل تصویب لایحه را به تاخیر می‌انداختند.

با این حال در دور جدید مجلس روند تصویب لایحه سرعت گرفت و حدود یک سال پیش این لایحه در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس تصویب شد. حالا هم که گفته‌اند لایحه به صحن ارجاع شده و با توجه به اتفاقاتی که این روزها در خصوص کودکان می‌شنویم این خبرها امیدوارکننده است.

این وکیل دادگستری، تصویب لایحه را ضرورت امروز جامعه ایران می‌داند و می‌گوید: هرچقدر هم که موضوعات مختلفی در جامعه مطرح باشد ، با توجه به اهمیتی که این مساله دارد و اتفافاتی که اخیرا اخبار آنها بیش از پیش منتشر می‌شود، تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان باید تبدیل به یک ضرورت شود. ما می‌بینم که خیلی از لوایحی که چندان اهمیت اجتماعی ندارند، فوریت پیدا می‌کنند و خیلی زود تصویب می‌شوند اما تصویب این لایحه که میتواند تاثیرات ویژه‌ای بر روند حمایت از حقوق کودکان داشته باشد به تاخیر افتاده است.

مجلس تکلیفش را با «مساله کودک» روشن کند

نادی تصویب هرچه سریعتر لایحه حمایت از حقوق کودکان را مطالبه جدی جامعه می‌داند و ادامه می‌دهد: انتظار جامعه این است که این لایحه هر چه سریعتر در دستور قرار گیرد. حداقل تا دو هفته آینده مشخص می‌شود که مساله کودک چقدر برای مجلسی‌ها اهمیت دارد. باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا ظرف دو هفته آینده این لایحه تصویب می شود یا طبق روال لوایحی که در نوبت عادی قرار می‌گیرند، بازهم با تاخیر راهی صحن می‌شود.

این وکیل دادگستری در عین حال به نگرانی ها در خصوص شکل تصویب لایحه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: این لایحه همانطور که ظرفیت های حقوقی و حمایتی مناسبی برای حمایت از حقوق کودکان دارد ، دارای اشکالاتی نیز هست که امیدواریم حالا که اینقدر طول کشیده، یک قانون مفید و جامع و کامل تصویب شود. حالا این را هم اضافه کنم که فارغ از اینکه این تصویب به چه شکلی باشد، تازه باید منتظر نظر شورای نگهبان باشیم که آن‌هم فیلترهای خاص خودش را دارد.

او به در پاسخ به این سوال که ظرفیت‌های اجرایی لایحه تا چه حد می‌تواند تضمین‌کننده حقوق کودکان باشد می‌گوید: اینکه قانون داشته باشیم خیلی خوب است . همین لایحه با توجه به ضعف های موجود در قوانین قبلی پیشنهاد شده و تدوین شده چراکه در ارتباط با حقوق کودک ، اهمیت ماجرا به جنبه حمایتی حقوق کودک برمی‌گردد. این لایحه دارای بندهایی است که دو عنصر «پیشگیری» و «حمایت» را مدنظر قرار داده است. به همین دلیل ایده آل‌هایی را مدنظر قرار داده که باید تلاش کنیم ، خودمان را به این ایده آل‌ها برسانیم.

اجرای لایحه نیاز به بودجه و هزینه دارد

عضو کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان اجرایی شدن مواد لایحه را تابع سازوکارهای خاصی می‌داند که باید ایجاد شود تا زمینه‌های اجرای مفاد مورد تاکید فعالان حقوق کودک فراهم شود. نادی در این زمینه می‌گوید: در صورت تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان، سازوکار خاصی لازم است که نیاز به هزینه و صرف بودجه دارد. اگر واقعا عزم جدی برای اجرایی کردن این سازوکارها وجود داشته باشد، فراهم کردن این زمینه‌ها کار سختی نیست و می‌شود در یک مدت زمان کوتاه این بسترها را ایجاد کرد.

وجود ظرفیت‌های قضایی و کیفری در این لایحه از مواردی است که به گفته این فعال حقوق کودک عملا شرایط اجرای آنها پیش از اینها فراهم شده است. نادی می‌گوید: جدا از جنبه‌های سازمانی و نهادی که باید سازوکار آن فراهم شود چون سازوکارهای کیفری و قضایی در این لایحه پیش بینی شده و دخالت سازمانهای مردم نهاد و بهزیستی در مواردی چون خشونت علیه کودکان را پیش بینی کرده‌اند، پس لااقل در این موارد ظرفیت ها فراهم است و به محض اینکه لایحه تصویب شود و تبدیل به قانون شود، شرایط اجرای آنها برای قوه قضاییه و سایر نهادهای ذیربط وجود دارد.

عضو کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان ابراز امیدواری کرد با توجه به خبرهای منتشر شده در ماههای اخیر در خصوص اشکال گوناگون نقض حقوق کودک ، تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان با سرعت و جدیت دنبال شود.