مکمل ویتامین کودک، چه سنی شروع کنیم؟

کودکان شیرخوار معمولاً مواد مغذی مورد نیازشان را از شیر مادر یا شیر خشکی که می‌خورند دریافت می‌کنند. اما گاهی برخی مشکلات مادر یا خود کودک باعث نیاز آنها به برخی از مکمل‌ها خواهد شد. در این مطلب می‌توانید با نیاز شیرخواران به مکمل‌های ویتامین در دوران تغذیهٔ انحصاری با شیر مادر یا شیر خشک، همچنین بعد از شروع خوردن مواد غذایی کمکی، چگونگی رابطهٔ سلامت مادران با این نیاز و مکمل‌های تجویزشده توسط پزشک خودتان یا یک متخصص اطفال برای مادر یا کودک آشنا شوید.

نیاز کودک به مکمل‌ها قبل از خوردن غذای کمکی
شیر مادر یا شیر خشک در بیشتر موارد، همۀ آنچه را که کودک برای چهار تا شش ماه اول زندگی‌اش نیاز دارد تأمین می‌کند و تنها استثنا ویتامین D است که به عنوان مکملی برای کودکانی که شیر مادر می‌خورند و کودکانی که روزانه کمتر از ۹۵۰ میلی‌لیتر شیر خشک می‌خورند توصیه می‌شود.
پس از چهار یا شش ماهگی نیز وقتی رژیم غذایی کودک از یک رژیم غذایی مایع به رژیمی که متشکل از غذاهای جامد و مایع است تغییر می‌یابد، پزشک کودکتان ممکن است مکمل‌های ویتامین دیگری را تجویز کند یا ممکن هم هست مکمل را لازم نداند.

نیاز کودک به مکمل‌ها بعد از شروع خوردن غذای کمکی
وقتی کودکتان خوردن مواد غذایی جامد را شروع می‌کند، ممکن است بیش از آنچه فکر می‌کنید ویتامین و مواد معدنی را از غذایی که می‌خورد دریافت کند، به ویژه اگر غذاهای حاوی ویتامین A، زینک و آهن بخورد. همچنین کودکانی که طیف متنوعی از غذاها را می‌خورند معمولاً به مکمل‌ها نیازی ندارند.
همچنین پژوهشی که توسط برخی متخصصان تغذیه انجام شد نشان داد که اگرچه مکمل‌ها برای کودکانی که مقدار کمی از برخی مواد مغذی دریافت می‌کردند مفید بود، اما دیگر کودکان مقدار بیش از حدی مواد معدنی را از مواد مغذی خوراکی دریافت کردند. بنابراین این موضوع را پزشک کودک شما مشخص می‌کند که آیا کودک شما به مکمل ویتامین نیاز دارد یا خیر.

لزوم مصرف مکمل برای کودکان
مصرف مکمل می‌تواند به دلایلی از نظر پزشکی برای برخی کودکان لازم باشد که برخی از این دلایل شامل موارد زیر است:
- اگر کودکتان زودرس متولد شده است.
- اگر هنگام تولد وزن پایینی داشته یا نسبت به سن جنینی‌اش کوچک است.
- اگر یک مشکل مزمن در رابطه با سلامتش دارد که روی توانایی‌اش برای خوردن اثر می‌گذارد.
- اگر به طور مداوم شیر مادر یا شیر خشکی کمتر از کودکان هم‌سنش می‌خورد و وقتی شروع به خوردن غذاهای کمکی می‌کند هم تفاوتی ایجاد نمی‌شود.
- اگر هر گونه نگرانی خاصی در این مورد دارید، بهتر است با پزشک خودتان یا پزشک کودکتان صحبت کنید تا خیالتان راحت‌تر شود.

رابطهٔ سلامت مادر با نیاز کودک به مکمل ویتامین
سلامت خود شما هم ممکن است در این مورد نقش داشته باشد. برای مثال، مادرانی که جراحی بای‌پس معده برای درمان چاقی داشته‌اند یا کسانی که روزانه داروهای ویژه‌ای می‌‌خورند ممکن است مواد مغذی کمتری جذب کنند و این شرایط می‌تواند مواد مغذی موجود در شیر این مادران را کاهش دهد.
همچنین اگر شما یک رژیم غذایی گیاهی را دنبال می‌کنید، لازم است این نکته را حتماً به پزشک کودکتان بگویید. ویتامین B۱۲، آهن، روی،‌ کلسیم و اسیدهای چرب امگا۳،‌ موادی مغذی هستند که مادران یا کودکان مادران گیاهخوار ممکن است نیازمند تأمین آنها از رژیم غذایی یا مکمل‌های معدنی و مولتی‌ویتامین باشند.
هرچند به‌طورکلی حتی اگر رژیم غذایی شما هم کامل نباشد، شیر شما احتمالاً مواد مغذی مورد نیاز کودکتان را خواهد داشت ولی با این حال، اگر رژیم غذایی‌تان کامل نیست، ذخایر مواد مغذی بدن خودتان ممکن است کم شود، بنابراین خوردن یک مولتی‌ویتامین در دوران شیردهی‌تان را با تأیید پزشک در نظر داشته باشید و این را نیز به خاطر داشته باشید که کیفیت و اثرگذاری ویتامین‌ها ممکن است بسته به برند آنها متفاوت باشد.
مکمل‌های مهم تجویزشده توسط پزشک برای مادر یا کودک
پزشک شما یا یک متخصص اطفال ممکن است در طول دوران شیرخواری کودکتان، برخی از مکمل‌های زیر را برای شما یا او تجویز کند:
آهن
هم شیر مادر و هم شیر خشک حاوی آهن است، اما در حدود همان زمانی که کودک خوردن مواد غذایی کمکی را شروع می‌کند، نیازش به آهن افزایش پیدا می‌کند. کودکان در شش ماهگی به ۰/۲۷ میلی‌گرم روزانه و از هفت تا ۱۲ ماهگی به ۱۱ میلی‌گرم آهن نیاز دارد و در این مرحله، اهمیت زیادی دارد که کودک منبع خوبی از آهن داشته باشد. منابع خوب شامل گوشت قرمز پوره‌شده، سرلاک غنی‌شده با آهن، حبوبات پوره‌شده مثل عدس، لوبیا قرمز و لوبیا چیتی هستند. همچنین اگر کودکتان غذاهای غنی از آهن نمی‌خورد، پزشکش ممکن است یک مکمل آهن را توصیه کند. کودکان زودرس نیز در زمان تولد ذخایر آهن کمتری دارند و معمولاً به یک مکمل آهن نیاز دارند.
ویتامین D
مقادیر کمی ویتامین D از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند که از همان روزهای اول زندگی نوزاد، به کودکی که شیر مادر می‌خورد هر روز ۴۰۰ واحد مکمل ویتامین D داده شود و کودکانی که کاملاً یا به صورت مکمل با شیر خشک تغذیه می‌شوند، اما روزانه کمتر از ۹۵۰ میلی‌لیتر شیر خشک می‌خورند نیز به خوردن روزانۀ مکمل ۴۰۰ ویتامین D نیاز دارند.
بدن انسان ویتامین D را بعد از اینکه پوست در معرض آفتاب بوده است تولید می‌کند، اما بهتر است کودکتان در طول شش ماه اول زندگی‌اش زیر آفتاب نباشد، زیرا پوست کودکان شیرخوار فوق‌العاده نازک و ظریف است و هر دقیقه قرارگیری در معرض آفتاب ریسک ابتلا به مشکلات پوستی و چروک افتادن پوست در مراحل بعدی زندگی‌اش را افزایش می‌دهد، حتی اگر پوستش آفتاب‌سوخته نشود. همچنین درست است که ضدآفتاب کمک می‌کند تا پوست کودک در آفتاب ایمن بماند اما اشعه‌هایی که بدن را قادر به ساخت ویتامین D خواهد کرد مسدود می‌کند، پس تأثیری ندارد که حتی پوست کرم‌زدهٔ کودک شما برای تأمین ویتامین D به مدت طولانی در معرض آفتاب مستقیم قرار بگیرد.
ویتامین B۱۲
ویتامین B۱۲ برای رشد و تکامل سیستم عصبی و پیشگیری از کم‌خونی ضروری است. این ویتامین به صورت طبیعی در ماهی، گوشت قرمز، گوشت مرغ و پرندگان، تخم‌مرغ، شیر و محصولات لبنی یافت می‌شود. اگر شما شیردهی می‌کنید و پروتئین حیوانی زیادی نمی‌خورید یا اصلاً نمی‌خورید، مهم است که منبع منظم و قابل اطمینانی از ویتامین B۱۲ را از یک مکمل یا از غذاها داشته باشید تا شیری که به کودکتان می‌دهید هم حاوی مقادیر کافی از این ویتامین باشد.
اسید چرب DHA
DHA یک اسید چرب امگا۳ مهم برای رشد و تکامل مغز و چشم کودک است که در شیر مادر وجود دارد و مقدار آن در شیر مادر به تناسب مقدار DHA و دیگر اسیدهای چرب ضروری است که در رژیم غذایی مادر مصرف می‌شود. شیر خشک نیز با مقادیر کافی از DHA غنی می‌شود. مکمل‌های DHA معمولاً برای کودکان توصیه نمی‌شود، اما مادران شیردهی که یک منبع غذایی DHA را مصرف نمی‌کنند، به ویژه گیاهخواران و وگان‌ها بهتر است خوردن یک مکمل را با مشورت پزشکشان در نظر بگیرند، زیرا پژوهش‌ها نشان داده است که گیاهخواران و وگان‌ها در مقایسه با کسانی که گوشت می‌خورند سطح پایین‌تری از DHA در خونشان دارند.