تاخیر رشد در کودکان، علائم هشدار دهنده

کودکان با سرعت‌ های متفاوتی رشد می‌کنند اما بیشتر آنها یک جدول زمانی کلی را دنبال خواهند کرد که نوزادان زودرس نیز ممکن است چند هفته یا چند ماه از این جدول زمانی عقب‌تر باشند. اگر به نظر نمی‌رسد که کودکتان ظرف چند هفته از بازهٔ زمانی نرمال و طبیعی برای کودکان به نقاط عطف رشدش برسد، لازم است در مورد آن با پزشک کودکتان صحبت کنید، زیرا اگر کودکتان یک تأخیر تکاملی دارد، هرچه زودتر متوجه آن شوید زودتر هم می‌توانید درمان را شروع کنید. به عنوان یک اصل کلی نیز یادتان بماند که‌ به غریزهٔ خودتان اعتماد کنید و اگر چیزی در مورد حرکات کودک هست که به نظرتان غیرعادی یا غلط می‌رسد از پزشک در مورد آن سؤال کنید، چون به هرحال شما کودکتان را بهتر از هر کسی می‌شناسید. در این مطلب با برخی علائم هشداردهندهٔ وجود یک مشکل در رابطه با تأخیر در رشد فیزیکی کودکان آشنا خواهید شد.

کودک دو تا سه ماهه
اگر هر یک از موارد زیر را در کودک دو ماههٔ خود مشاهده کردید، بهتر است برای اطمینان از وجود نداشتن مشکلی در روند رشد فیزیکی او با پزشک اطفال کودکتان مشورت کنید تا او بررسی لازم را انجام دهد:
- پس از دو ماهگی،‌ وقتی کودک را از حالت درازکش برمی‌دارید، او سرش را بالا نمی‌گیرد.
- پس از دو ماهگی،‌ بدن کودک هنوز کاملاً خشک یا شل و ول است.
- پس از دو ماهگی،‌ وقتی کودک در آغوش گرفته می‌شود، پشت و گردنش را کش می‌دهد به شکلی که انگار می‌خواهد از شما دور شود.
- پس از دو یا سه ماهگی،‌ وقتی تنهٔ کودک را می‌گیرید و بلندش می‌کنید، پاهایش را سفت می‌گیرد، روی هم می‌گذارد یا به شکل قیچی‌مانند از هم باز می‌کند.

کودک سه تا شش ماهه
وقتی کودکتان سه ماهه شد، لازم است به برخی از عملکردهای فیزیکی او دقت کنید تا در صورت وجود مشکلی آن را با پزشک کودک مطرح کنید و نظر او را نیز جویا شوید:
- تا سه یا چهار ماهگی، اسباب‌بازی‌ها را نمی‌گیرد یا دستش را به سمت آنها دراز نمی‌کند.
- تا سه یا چهار ماهگی نمی‌تواند سرش را خوب بالا نگه دارد.
- تا چهار ماهگی، اشیا را به سمت دهانش نمی‌برد.
- تا چهار ماهگی‌ وقتی روی یک سطح محکم در حالت ایستاده نگه داشته شده است، با پاهایش به زمین فشار نمی‌آورد.
- پس از چهار ماهگی هنوز رفلکس «مورو» را دارد. رفلکس مورو به این معناست که وقتی کودک به پشت می‌افتد یا وحشت‌زده می‌شود، دست‌ها و پاهایش را از هم باز می‌کند، گردنش را کش می‌دهد و سپس فوراً دست‌هایش را روی هم می‌گذارد و شروع به گریه می‌کند. به احتمال زیاد این رفلکس را در نوزادان دیده‌اید.
‌- پس از پنج یا شش ماهگی هنوز رفلکس غیرقرینه‌ای تونیک گردن را دارد. یعنی وقتی گردنش به یک سمت برگشته است،‌ دست همان سمت از بدنش راست می‌شود و دست سمت دیگر بدنش تا می‌شود، طوری که انگار چیزی شبیه یک شمشیر را در دست گرفته است.
- تا شش ماهگی نمی‌تواند با کمک دیگران بنشیند.
- پس از شش ماهگی،‌ فقط یک دستش را به سمت اشیا دراز می‌کند و دست دیگرش را مشت کرده نگه می‌دارد.
تا پنج یا شش ماهگی هنوز غلت نمی‌زند.

کودک هفت تا ۹ ماهه
از هفت تا ۹ ماهگی کودکتان بهتر است به موارد زیر توجه کنید و در صورت مشاهدهٔ هر کدام با پزشک کودکتان صحبت کنید تا از نبود مشکل مطمئن شوید:
- در هفت ماهگی،‌ وقتی در حالت نشسته قرار می‌گیرد کنترل کمی روی سرش دارد.
- در هفت ماهگی، ناتوان از بردن اشیا به سمت دهانش است.
- در هفت ماهگی،‌ دستش را به سمت اشیا دراز نمی‌کند.
- تا هفت ماهگی،‌ مقداری از وزنش را روی پاهایش نمی‌اندازد.
- تا ۹ ماهگی نمی‌تواند به طور مستقل بنشیند.

کودک ۱۰ تا ۱۲ ماهه
در سن ۱۰ تا ۱۲ ماهگی کودکتان، لازم است با دیدن هر یک از موارد زیر با پزشک کودک تماس بگیرید و مشکل را با او مطرح کنید تا بررسی‌های لازم توسط پزشک انجام شود:
- پس از ۱۰ ماهگی، به شکل نامتوازن و یک‌وری، چهار دست‌وپا می‌رود. یعنی یک دست و یک پایش حرکت می‌کند و دست و پای مقابل را روی زمین می‌کشد.
- در ۱۲ ماهگی هنوز چهار دست‌وپا نمی‌رود.
- در ۱۲ ماهگی نمی‌تواند با تکیه دادن بایستد.

کودک ۱۳ تا ۲۴ ماهه
اگر بعد از یک سالگی، کودکتان هر یک از مشکلات زیر را داشت، لازم است خیلی زود این موارد را به پزشک اطلاع دهید:
- تا ۱۸ ماهگی نمی‌تواند راه برود.
- پس از چند ماه از شروع راه رفتن، با اعتماد به نفس راه نمی‌رود یا دائماً روی پنجهٔ پاهایش راه می‌رود.
- پس از تولد دو سالگی‌اش، قدش سالانه کمتر از ۵ سانتی‌متر در هر سال رشد می‌کند.

کودک ۳۶ ماهه
اگر کودک شما در این سن، هر کدام از موارد زیر را داشت، لازم است که در مورد آنها با پزشک کودکتان صحبت کنید:
- اغلب زمین می‌خورد یا نمی‌تواند از پله‌ها بالا برود.
- تماس چشمی برقرار نمی‌کند.
- حرف نمی‌زند.
- پیوسته از دهانش بزاق جاری می‌شود.
- مدام در خودش است و با خودش مشغول است.
- نمی‌تواند اشیای کوچک را دستکاری یا با آنها آرام‌آرام بازی کند و یا با دست بررسی و وارسی کند.‌