لکنت زبان کودک، چه زمانی شدت می‌گیرد؟

تبیان : در مراقبت و تربیت کودک ، غیر از صحبت کردن با او ، کارهای بسیار زیادی می توان انجام داد . در زندگی کودک خردسال فرصت های متنوعی برای رشد متعادل و بدون دغدغه او و نیز موقعیت هایی برای ایجاد ضعف و احساس ناامنی در کودک وجود دارد . البته ما قصد نداریم که دستورالعمل جامعی در زمینه رویارویی با مشکلات تربیت کودک ارائه دهیم. لذا در اینجا صرفاً به ابعاد خاصی از مسائل تربیتی که متضمن بسیاری از فرصت ها و امکانات خوب برای پیشرفت و تقویت روانی و سلاست کلامی کودک است ، اشاره می کنیم .

وقت غذا

اگر کودک شما خیلی سخت و با دردسر غذا می خورد و غذا خوردن او برای هر دوی شما یک مسئله جدی است ، شاید بهتر باشد که در موقعیت و شرایط غذاخوردن کودک تجدید نظری بکنید. آیا کودک شما در موقع غذاخوردن بیشتر به لکنت می افتد؟ به نظر شما کودک دچار چه نوع تعارضات درونی می شود ؟ آیا وقتی که کودک غذا می خورد با او صحبت می کنید و یا این که مرتباً او را سرزنش می کنید ؟ پیشنهاد ما این است که ابتدا خواست های خودتان را مورد بررسی مجدد قرار دهید. آیا شما در واقع بدین جهت نگران هستید که کودک به اندازه کافی غذاهای مورد نظر را نمی خورد ؟ معمولاً وقتی که برای کودک غذاهای مناسبی که او نسبت به آنها نگرش و حساسیت منفی چندانی ندارد ، تهیه شود و قبل از غذا به او خوراکی های متفرقه داده نشود ، نهایتاً خود کودک احساس گرسنگی می کند و به مقدار لازم غذا خواهد خورد. اگر به هنگام غذا خوردن ، کودک اظهار بی اشتهایی می کند ، سعی کنید برای مدتی تغییراتی در زمان و مکان غذا خوردن به وجود آورید . آیا شما خیلی نگران نحوه غذا خوردن کودک هستید ؟ اگر واقعاً می خواهید عادت مطلوب غذا خوردن را به او آموزش دهید ، بهتر است این کار را به صورت یک بازی و یا وقتی که او مثلاً مشغول خوردن بستنی است انجام دهید. در بقیه اوقات کوشش کنید تمایلات و کشش های درونی تان را برای اصلاح رفتار کودک کنترل نمایید . آیا شما انضباط کودک را با مسئله خوردن و آشامیدن یکی می دانید؟ سعی کنید در خوردن ، فشار زیادی به او نیاورید، در این کشمکش ( از شما اصرار و از کودک انکار ) کودک به بهای ضرری که متوجه هر دوی شما خواهد بود برنده می شود ؛ برای این که شما نمی توانید به زور او را وادار به غذا خوردن کنید. در این مورد زیاد اصرار و کوشش نکنید ، با این کار فقط خودتان و دیگران را آزرده و ناراحت می کنید . شما می توانید زمان و مکان غذا خوردن کودک را کنترل کنید و در واقع همین هم کافی است . اگر شما در وقت صرف غذا ، معمولاً راجع به مشکلات خودتان ( بزرگسالان خانواده ) بحث می کنید ، بهتر است این کار را متوقف کنید و به زمان دیگری موکول نمایید .

وقت خواب

در ارتباط با خوابیدن کودک هم شما نمی توانید به اجبار او را وادار کنید که به رختخواب برود و بخوابد . اگر در آنجا هم اصرار و ابرام داشته باشید ، بزودی متوجه خواهید شد کسی که زمان خوابیدن را در کنترل خود دارد ، کودک است .

کلید اصلی نیل به نظم و عادت مطلوب در هر امری ، ثبات داشتن و ثابت قدم بودن در آن است . ما مطمئن هستیم که شما با بسیاری از شگردهایی که کودک برای ایجاد تأخیر در خوابیدن خود استفاده می کند و هر بار به تشریفات پیچیده این مسئله می افزاید ، آشنا هستید . از این رو سعی نکنید که بر این تشریفات پیچیده چیزی اضافه کنید . هر چه ساده تر ، بهتر. معمولاً اول شب زمان مناسبی است که برای کودک کتاب بخوانید ، اما این کار را باید هر چه زودتر انجام داد و نمی بایست آن را تا دیروقت به تعویق انداخت . قبل از این که کودک برای خواب آماده شود ، او را بغل کنید و با نوازش کردن به او آرامش ببخشید.

مشکلات دستشویی رفتن

از آنجا که شما نمی توانید به زور کودک را وادار کنید که به دستشویی برود و نیز نمی توانید همه حوادثی را که اتفاق می افتد ، کنترل کنید بهتر است که از تلاش بی جهت خودداری فرمایید. اگر هم در تربیت خویشتن داری و آموزش کنترل دفع به کودک فوق العاده سخت گیر بوده اید ، به احتمال قوی این روش هم موفق نبوده است . اگر شب ادراری ( یا روز ادراری ) کودک همچنان به عنوان یک مسئله جدی ادامه می یابد ، بسیار مهم است که برخورد شما با او به گونه ای باشد که کودک احساس شکست و ناتوانی نکند . شما قطعاً می توانید به او کمک کنید اما نباید چنین تصور کنید که به رغم این که کودک با کثیف کردن رختخواب و لباس هایش شما را ناراحت و عصبانی می کند ، به او رسیدگی می کنید ؛ بلکه باید چنین بیندیشید که او پاره ای از وجود شماست . با مُبرّا ( پاک ) کردن احساسات کودک از گناه و بی کفایتی ، زمینه یادگیری کنترل ادرار را برای وی هموار کرده ، در درازمدت کارها را برای خودتان و او آسان می کنید.

رفتارهای عمومی کودک

تردید ، ضعف شخصیت ، از دست دادن حس اعتماد به نفس و احساس شکست ، وقتی در کودک به وجود می آید که خواست های شما بسیار بیشر از ظرفیت و توانایی های او باشد و تلاش کودک در نیل به ایده آل های شما با ناکامی های مکرر مواجه گردد. آیا واقعاً سطح انتظارات شما از رفتار و اعمال کودک فوق العاده بالاتر از قابلیت های اوست ؟ به خاطر داشته باشید که اغلب اوقات ، مشکلات گویایی در این قبیل شرایط نامطلوب بروز پیدا می کند و گفتار کودک نسبت به چنین وضعیت هایی شرطی می شود .

انتظارات والدین

بعضی از اوقات ما انتظار داریم که کودک عبارات یا تعارفات اجتماعی خاصی را ، ولو این که چندان درکی از معانی آنها ندارد، به طور طوطی وار به زبان آورد. اگر شما از کودک خود انتظار دارید که همواره بهترین رفتار و گفتار را داشته باشد ، در واقع انتظار شما از او فوق العاده زیاد است . او را درک کنید و با توجه به سن ، استعداد و علایق او ، توقعات معقولی داشته باشید و صبوری به خرج دهید. به طور مسلم ما اطمینان داریم که شما همانند بعضی از والدین نیستید که وقتی کودکشان حاضر نمی شود در برخورد با دیگران سلام و احوال پرسی کند و یا بعضی دیگر از تعارفات اجتماعی را به زبان بیاورد، برای جبران خجالتی که ظاهراً کشیده اند ، شخصیت کودک را با جملات ناخوشایندی تحقیر و تخریب می نمایند. گذشته از همه اینها ، توجه داشته باشید که او هنوز یک بچه کوچک است . اگر شما در چنین شرایطی از رفتار کودکتان دچار شرم می شوید، به یقین انتظارات شما از کودک ، فوق العاده نامعقول و غیرمنصفانه است.

احساسات ، کنش ها و واکنش های ما

با عصبانیت و خشم ناگهانی کودکتان چه می کنید؟ بدیهی است اِعمال بعضی از روشهای کنترل لازم است . بی تردید ، کودک نیز باید یاد بگیرد چگونه به طور مؤثر و مطلوب عواطف و احساسات خودش را مهار نماید. اگر برخورد شما با کودک صرفاً این گونه باشد که او همیشه احساسات خود را سرکوب کند ، ناروانی های کلامی که معمولاً در این مواقع بیشتر بروز پیدا می کند ، به صورت اغراق آمیزی وجود کودک را فرا می گیرد . با هر روشی که در نظر دارید به او بیاموزید که احساسات خویش را کنترل نماید ، اما باید از القای این مطلب که او به دلیل این که احساساتی می شود ، بچه بدی است ، اجتناب داشته باشید . او را هرگز و به هیچ وجه خجالت زده و شرمگین نکنید. قطعاً شما می توانید در فرصت مقتضی درباره رفتار احساساتی کودک با او صحبت کنید و برایش با زبان خوش و خیلی دوستانه شرح دهید که او می تواند به طرق مطلوب دیگری احساسات خود را ابراز نماید. این کار به او کمک خواهد کرد که بداند بین « داشتن احساس » و این که فرد « با احساسش چه می کند » تفاوت وجود دارد.