دوای درد لکنت زبان کودک کجاست؟
اغلب کودکانی که دچار لکنت زبان هستند، می‌دانند که چه می‌خواهند بگویند و شاید بارها نیز آن را تمرین و تکرار کرده‌اند، ولی قادر به بیان آن نیستند.
اغلب کودکانی که دچار لکنت زبان هستند، می‌دانند که چه می‌خواهند بگویند و شاید بارها نیز آن را تمرین و تکرار کرده‌اند، ولی به راحتی و در شرایطی خاص قادر به بیان آن نمی‌باشند.
آنان برای این که بتوانند فشار حاصله از وقفه های غیر ارادی کلام شان را کاهش دهند، دچار پریشانی و آشفتگی می شوند و سعی دارند با تلاش و کلنجار بسیار حرف خودشان را بزنند.
عوامل ژنتیکی و عصب شناسیعوامل بیولوژیک، عوامل روانشناختی و عوامل محیطی در ایجاد لکنت زبان تاثیرگذارند. برای درمان لکنت زبان کودکان روش های بی شماری از جمله روان درمانی و دارو درمانی وجود دارد.
یکی از مسائل و مشکلات خاص دوران کودکی اختلالات و ناروانی های گفتاری است که از جمله شایع ترین آنها می توان از لکنت زبان نام برد. بر طبق چهارمین راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی، لکنت زبان نوعی آشفتگی و اختلال در روانی گفتار است که به صورت تکرار صداها، کشش صداها، قطع روانی کلام، تکرار کلمات، تکرار کلمات، مکث بین واژه ها، ناموزنی تکلم و جایگزین کردن واژه ها به منظور جلوگیری از کشش صداها در بین کودکان و نوجوانان مشاهده می شود.
اغلب کودکانی که دچار لکنت زبان هستند، می دانند که چه می خواهند بگویند و شاید بارها نیز آن را تمرین و تکرار کرده اند، ولی به راحتی و در شرایطی خاص قادر به بیان آن نمی باشند.
آنان برای این که بتوانند فشار حاصله از وقفه های غیر ارادی کلام شان را کاهش دهند، دچار پریشانی و آشفتگی می شوند و سعی دارند با تلاش و کلنجار بسیار حرف خودشان را بزنند.
همان طور که هیچ دو کودکی کاملاً شبیه به هم نمی باشند، لکنت نیز در همه کودکان به یک شکل نمی باشد. در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیک های جسمانی، تغییر حالات چهره و حتی گریه کودک است و در گروهی دیگر، لکنت موجب ناتوانائی های شدید ارتباطی در آن می شود. لکنت در بین کودکان خردسال، ناپایدار و گذراست و می تواند از یک روز به روز دیگر و از یک موقعیت تا موقعیت دیگر تغییر کند.
برای مثال، کودکی ممکن است به صورت تدریجی دچار لکنت شود و این اختلال در او ماندگار شود، در حالی که ممکن است در کودکی دیگر، کاملاً ناگهانی و به یک باره شروع شود و حتی به یک باره نیز از بین برود. علت این تغییرات می تواند با حالات روحی ـ روانی، خستگی، نگرانی و شتاب او برای توضیح دادن مطلب در ارتباط باشد.
آن چه که در این خصوص حائز اهمیت می باشد آن است که، اگر کودک تازه شروع به لکنت کرده است و پس از مدتی بهبود نیافته است، ممکن است ناروانی در گفتار او موجب تنش، اضطراب و ناکامی او در مراحل مختلف زندگیش شود که بهتر است در همان اوان کودکی به دنبال کمک متخصصین بود.
در اغلب موارد، لکنت ها و ناروانی های گفتار که ثابت و پایدار می شوند، ممکن است با افزایش سن بهبود نیابند و مسائل و مشکلات فراوانی برای کودک به وجود آورند.
میزان شیوع لکنت زبان
میزان شیوع لکنت زبان در بین کودکان تقریباً ۵ درصد است و معمولاً تا سنین جوانی، ۸۰ ـ ۵۰ درصد این افراد با رسیدگی و درمان به موقع بهبود پیدا می کنند هم چنین لکنت زبان در بین پسرها ۵ ـ ۴ برابر دخترهاست و سیر بیماری نیز در بین پسرها طولانی تر است.
به طور کلی، اغلب مشکلات گفتاری در سنین ۵ ـ ۲ سالگی (یعنی زمانی که کوکان در حال فراگیری مهارت های کلامی گوناگون، استفاده از لغات جدید، به کارگیری جملات طولانی تر، صحبت در میان جمع و بیان نظرات و افکارشان هستند) و ۷ ـ ۵ سالگی (یعنی زمان آغاز مدرسه، برانگیختگی برای یادگیری و کنجکاوی، هیجان ناشی از کلاس و درس، کسب مهارت های اجتماعی و ورود به اجتماع بزرگ تر هستند)، آغاز می شود.
مشخصات بالینی لکنت زبان
اغلب کودکان در ۱۵ ـ ۱۲ ماهگی شروع به صحبت کردن می کنند و در ۲۴ ـ ۱۸ ماهگی با ساختارهای دستوری صحبت می کنند.
کودکانی که لکنت دارند، میانگین زمان گفتارشان پائین است و تکلم را دیرتر آغاز می کنند. این گونه کودکان الزاماً در سایر مهارت های رشدی خود کند نیستند. پژوهشگران طی تحقیقی دریافتند کودکان مبتلا به لکنت از تعداد بیشتری از گفته های تک واژگانی استفاده می کردند.
ساختارهای ساده دستوری را به کار می بردند.
اشتباهات دستوری بیشتری داشتند.
اشتباهات بیشتری در تولید اصوات داشتند.
در مقایسه با کودکان سالم ۲ ماه تأخیر رشد کلامی داشتند.
تشخیص لکنت زبان در مراحل اولیه بسیار مشکل است؛ زیرا اغلب کودکان خردسال بدون این که هیچ مشکل و یا زمینه ای برای گسیختگی های گفتاری داشته باشند، علائمی از لکنت زبان دارند. گروهی از آنها چندان به این مشکل خود اهمیت نمی دهند و اگر چند بار هم نتوانند کلمه ای را به درستی بیان کنند، هیچ ناراحت نمی شوند.
در حالی که گروهی دیگر، کمترین گرفتگی زبان تأثیری عمیق بر رفتارهای اجتماعی آنان می گذارد و سخت تلاش می کنند تا لغات و واژگان را به درستی بیان کنند. در نهایت نیز از این که نمی توانند آن طور که می خواهند صحبت کنند، دچار ناامیدی و ناکامی می شوند.
شدت لکنت زبان در کودکان می تواند از حادترین تا کمترین حالات متغیر باشد.
متخصصان گفتار درمانی برای تشخیص و شناسائی کودکانی که دچار لکنت زبان هستند، به علائم زیر توجه می کنند؛
تکرار صداها و هجاها (مثل، من من من من، او او او)
کشش یا امتداد دادن صداها (مثل تکرار صدائی مممم ماما، تکرار هجائی مامامامان)
در میان اندازی
مکث درون واژه ها
انسداد قابل شنیدن و ناملفوظ (مکث های پر و خالی)
جایگزین کردن برخی لغات به منظور عدم گفتن کلمان مشکل
تکرار واژه های تک هجائی
انجام حرکات اضافی مثل، چشمک زدن، تیک، لرزش فک ها و لب و دهان
بیان واژه های مشکل که با تنش فیزیکی ادا می شوند.
تمام موارد فوق علائم لکنت زبان هستند و چنان چه والدین، مربیان و نزدیکان تصور می کنند کودکی با این خصوصیات صحبت می کند، بهتر است با اتخاذ روش های مناسبی درصدد بهبود او برآیند و اجازه ندهند لکنت در او سال ها طول بکشد؛ زیرا گفتن این جمله که خودش خوب خواهد شد مشکلی از کودک حل نمی کند.
مراحل مختلف لکنت زبان
الف) پیش دبستانی: خطاهای گفتاری این کودکان ساده و رایج تلقی می شود و خود را در قالب تکرار سیلاب ها و کشیدن اول صداها نشان می دهد. از آن جائی که کودک نسبت به شیوه گفتار خود آگاهی ندارد، معمولاً نگرانی خاصی هم از این بابت احساس نمی کند. چنان چه درمان لکنت در این مرحله آغاز شود، درصد بهبود کودک بسیار بالا خواهد بود.
ب) دبستانی: در این مرحله کودک به دلیل فشارهائی که از سوی هم کلاسی ها، آموزگاران و والدینش بر او وارد می شود، نسبت به مشکل گفتاری خود آگاه می شود و لکنت داشتن را به عنوان مشکلی جدی می پذیرد.
کودک مبتلا به لکنت در این مرحله تصور می کند با فشار آوردن بر خود، چشمک زدن های پیاپی، تغییر حالات چهره و اخم کردن می تواندمانع از لکنت خود شود.
در حالی که این گونه رفتارهای ناخودآگاهانه او پس از مدتی به بخشی از عکس العمل های کلامی او تبدیل می شوند.
پ) پیش نوجوانی: در این مرحله کودک با تغییرات مربوط به بلوغ خود رو به روست و مشکل لکنت او در موقعیت های خاص و جدیدی پدیدار می گردد. از جمله، صحبت با افراد غریبه، خرید کردن، دوست یابی، سخنرانی در کلاس، گفت وگوهای تلفنی و...
ت) نوجوانی: نوجوانی که مبتلا به لکنت است از بسیاری موقعیت های زندگیش چشم می پوشد و از ترس این که مورد تمسخر و استهزاء دیگران قرار گیرد، منزوی، کم حرف، مضطرب و افسرده می شود. در این مرحله گویش نوجوان بسیار کوتاه و محدود به واژگانی می شود که برای بیان و ادا آنها مشکلی ندارد.
عوامل مؤثر در بروز لکنت زبان کودکان
تحقیقات مختلفی نشان می دهند که لکنت زبان بر اثر مجموعه ای از علل و عوامل به وجود می آید. از جمله وجود زمینه های ژنتیکی، آسیب های مغزی، اختلال سیستم گویائی، الگوهای نامناسب محیطی عقب ماندگی های ذهنی، اختلالات شنیداری، بحران های روحی روانی و....
این عوامل شاید به تنهائی علت بروز لکنت زبان در کودک نمی باشد، ولی زمینه را برای ابتلای او به ناروانی های گفتاری هموار می کند. از جمله عوامل مهم بروز لکنت زبان می توان به چند علت عمده زیر اشاره کرد:
۱) عوامل ژنتیکی و عصب شناسی
تحقیقات گروهی از متخصصین گفتار درماین نشان می دهد که کودکانی که خانواده هائی با سابقه اختلالات گفتاری، ناروانی در صحبت و لکنت هستند، بیشتر احتمال دارد که دچار نقض سیستم گویائی شوند. براساس این پژوهش ها، فرد مبتلا به لکنت زبان از نظر ژنتیکی با شخص سالم متفاوت است.
۲) عوامل بیولوژیک
از آن جائی که سلامت مغز در گفتار و کلام کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار است، لذا هر گونه فشار، آسیب، ضربه و صدمه ای به مغز می تواند عوارض گوناگونی در برداشته باشد. از جمله؛ فشارها و آسیب های هنگام زایمان، نرسیدن اکسیژن به نوزاد هنگام تولد، آسیب های مغزی، صرع، بیماری های عفونی مغز که منجر به اختلال سیستم گویائی در مغز شوند می تواند منجر به بروز لکنت زبان در کودک شوند.
۳) عوامل روان شناختی
بدیهی است هر کودکی دارای توانائی ها، استعدادها، ویژگی ها و خصوصیات رفتاری خاصی است که او را از سایر کودکان متمایز می کند. هیجانات، احساسات تنش ها، ضربه های عاطفی و... همگی از جمله عوامل روانی گوناگونی هستند که می توانند تأثیراتی منفی بر گویش و کلام گذارند.
۴) عوامل محیطی
در برخی موارد متأسفانه والدین، مربیان و اعضاء خانواده کارهائی می کنند که مانع از سخن گفتن عادی کودک می شود و او را به عجولانه صحبت کردن و اشتباهات گفتاری وا می دارد.
برای مثال، قطع کردن نابه جای کلام کودک، انتقادهای بیش از اندازه از صحبت های کودک، اصلاح گفتار کودک (تلفظ صداها، کلمات و جملات)، کامل کردن جملات کودک، شتاب زده صحبت کردن با کودک، تأکید بیش از اندازه به کودک باری تند حرف زدن، فشارهای انضباطی شدید توقعات بیش از حد توان کودک، تجربیات ناگوار زندگی، اضطراب شدید مادر و....
روش های درمانی لکنت زبان
برای درمان لکنت زبان کودکان روش های بی شماری وجود دارد که هر یک بر دیدگاهی خاص تدوین شده اند، از جمله روش های روانکاوی، گروه درمانی، خود درمانی،دارودرمانی، شناخت درمانی و...
در برخی موارد، درمان لکنت زبان نیاز به جلسات متعددی دارد که لازمه آن ایجاد ارتباط مناسب و مؤثر با کودک و والدینش است. به طور کلی هرچه کودک از نظر سنی بزرگتر باشد، برنامه درمانی طولانی تری نیاز دارد هدف درمانگر باری بهبودی کودکان خردسال مبتلا به لکنت آن است که مانع از پیشرفت مشکل او شود و در همان ابتدا آن را درمان کند.
هرچه درمان دیرتر آغاز شود و کودک بزرگ تر باشد، احتمال بهبودی کامل کمتر می شود. در مورد کودک دبستانی، باید به آنها آموخت که چگونه تنش خود را کاهش دهند و سعی کنند راحت و آرام صبحت نمایند این کار ابتدا از کلمات آغاز می شود و به تدریج به جملات و عبارت بلندتر و طولانی تر می رسد.
برای درمان کودکی که لکنت دارد رعایت دو نکته اصلی بایدمدنظر قرار گیرد:
۱) گفتار کودک از چه لحاظ با گفتار سایر کودکان هم سن و سال او تفاوت دارد؟
۲) خانواده و اجتماعی که کودک در آن زندگی می کند، تا چه اندازه برای درست صحبت کردن به کودک فشار می آورند؟
الف) خود درمانی: براساس این روش، لکنت زبان رفتاری است که نیاز به اصلاح و بازسازی دارد. کودک باید سعی کند با تغییر احساسات و نگرش خود نسبت به لکنت زبان خود، رفتارهای حاصله از آن را (مثل چشمک زدن، تیک های عصبی، تنش های عضلانی) را کنترل کند. از جمله روش های مورد استفاده این دیدگاه، شیوه حساسیت زدائی، کاهش عکس العمل های عاطفی (ترس از لکنت)، جایگزین کردن رفتارهای مثبت برای کنترل لکنت و روش های کاهش هیجان می باشد.
در روش حساسیت زدائی کودک را به تدریج با موقعیت های و شرایط اضطراب آوری که موجب لکنت او می شود، رو به رو می کنند و سعی دارند با کاهش عوامل تنش زا لکنت او را درمان کنند (کاپلان و ۱۹۹۴).
ب) روش جریان هوا: در این روش که بیشتر برای کودکان ۷ سال به بالا تنظیم شده است، توجه و تأکید درمانگر بر اصلاح تلفظ و نظم تنفس است. بر طبق این شیوه، کودک همان طور که یاد گرفته است لکنت داشته باشد، می تواند یاد بگیرد که لکنت نداشته باشد. اساس این روش بر تمرین های مربوط به رها ساختن عضلات اندام های گویائی و کاهش فشار بر آن هاست.
پ) دارو درمانی: از آن جمله که لکنت زبان همیشه با فشار روانی و تنش همراه است، گروهی از درمانگران برای درمان این عارضه از داروهای آرام بخش استفاده می کنند که البته کمتر معمول است. آن چه که پزشکان و گفتار درمانگران در خصوص استفاده از دارو برای درمان لکنت زبان بر ان اتفاق نظر دارند آن است که در حال حاضر دارو نمی تواند تأثیری بر درمان کامل و قطحی لکنت داشته باشد.
ت) دستگاه شنیداری ادینبورگ: این دستگاه شامل میکروفون، ضبط صوت و یک گوشی است که صدای کودک را هنگام صحبت کردن، ضبط می کند و با چند ثانیه تأخیر از طریق گوشی ها در گوش کودک پخش می کند.
گروهی از کودکانی که مبتلا به لکنت هستند، زمانی که برگشت صدای خودشان را و یا صدای نسبتاً بلندی را می شنوند علائم کمتری نشان می دهند. مطالعات نشان می دهند که شنیدن صدای گوشی موجب بلندتر و تا حدودی کشیده تر صحبت کردن و در نتیجه روانی و سلامت کلام کودک می شود.
ث) روش های رفتار درمانگران: از دیدگاه رویکرد رفتاری، لکنت زبان به عنوان رفتاری آموخته شده مورد بررسی قرار می گیرد و روش های درمانی آن هم براساس اصلاح رفتار، کنترل ناروانی ها و کاهش رفتارهای غیر کلامی استوار است.
اهداف کلی این دیدگاه عبارتند از
کاهش وضعیت کردن عواملی که لکت زبان را شدت می بخشند و موجب ادامه آن می شوند.
اصلاح و کاهش شدت لکت زبان به وسیله حذف نشانه های ثانویه لکنت و از بین بردن اجتناب.
کمک به کودک مبتلا تا بتواند به سهولت نسبی و بدون کوشش زیاد صحبت کند.
تکنیک های مورد استفاده رویکرد رفتاری عبارتند از
۱) بررسی شرایطی که موجب لکنت در کودک می شود.
۲) لکنت ارادی: روش های لکنت ارادی به کودک کمک می کند که نه تنها بفهمد با وجود داشتن لکنت می تواند تا حدی روان صحبت کند، بلکه از اضطراب او نیز کاسته می شود.
۳) ساختن الگوهای جدید لکنت: با استفاده از این روش جهت تکرا یک صدا به آرامی و بدون تنش اجام می شود و تلفظ به سوی بخش بعدی کلمه آسان می شود.
۴) ساختن الگوهای تنفسی جدید: دم و بازدم بخشی از عمل صحبت کردن هستند. اصلاح الگوهای تنفسی به کودک کمک می کند تا در فواصل درست صحبت کردن، نفس بکشد ونسبت به دم و بازدم خود آگاهی داشته باشد.
۵) آرام سازی افتراقی: براساس این روش تمرین گفتار در حالی که کودک در حال دراز کشیدن است، ارزش خاصی ندارد، بلکه باید سعی کند در حالت نشسته و یا ایستاده الگوهای گفتاری خود را تصحیح کند.
۶) (خواندن مکرر متن، کنترل سرعت): زمانی که کودکی متنی را چندین بار می خواند در می یابد که با هرچه بیشتر خواندن، لکنت او نیز کمتر می شود، در واقع خواندن متوالی اضطراب او را کاهش می دهد.
ج) روش گروه درمانی کودکان: مسائلی که در جلسات گروه درمانی کودکان ارائه می شود، عبارتند از:
منظور از لکنت زبان چیست؟
چطور بیان واژه های را فرا می گیریم؟
چطور از واژه ها جمله ساختن و آن را بیان می کنیم؟
چطور برای انتقال معنا از واژه ها استفاده می کنیم؟
چطور آن چه را که انجاممی دهیم مشاهده می کنیم؟
چطور راه های جدید انجام کارها را می آموزیم؟
چطور احساس ترس و شرمساری می تواند در انجام کاری دخالت کند و مانع از انجام آن شود؟
چطور طریقه انکام کار را تغییر می دهیم؟
چطور رفتار صحبت کردن را تغییر می دهیم
چطور از صحبت کردن برای شناخت مردم استفاده می کنیم؟
چ) استفاده از مترونوم: یکی از روش های رفتاری که برای اصلاح ریتم صدا و هماهنگ ساختن تکلم کودک مؤثر استفاده است، استفاده از مترونوم می باشد. پس از آن که تکلم کودک منظم گردید، استفاده از دستگاه نیز به تدریج کاهش می یابد.
کمک های والدین و مربیان
کودکی که لکنت دارد تنها گفتارش قدری طولانی تر می شود، وگرنه تمامی خواسته ها و نیازهایش مشابه سایر کودکان است. او باید در وهله اول خود را عادی بداند، ارزش های اجتماعی، مسؤلیت ەای گوناگون و رفتارهائی که از سایر کودکان انتظار دارید، باید از او هم نیز انتظار داشته باشید، اختصاص دادن زمان کافی برای شنیدن صحبت های کودکی که مبتلا به لکنت است، سبب می شود تا احساس اعتماد به نفس کند و نظرات و گفته هایش را با ارزش بداند. فراهم آوردن فرصت هائی برای شنیدن حرف های کودک تا حد زیادی می تواند لکنت او را کاهش دهد.
اگر زمانی که کودک صحبت می کند احساس کند گفتارش قطع نمی شود، با آرامش و راحتی بیشتری صحبت خواهد کرد، و بالعکس چنان چه احساس کند کلامش از جانب والدین، خواهران، برادران و دیگر اعضاء خانواده اش قطع خواهد شد، نمی تواند به سهولت و روانی صحبت کند.
هنگامی که با کودک درباره لکنت زبان صحبت می کنید، سعی تان بر این باشد که مثال ها و نمونه هائی عینی از زندگی روزمره آشنای او برایش بیاورید تا نگرشی عادی، ملموس و قابل حل از آن در ذهنش داشته باشد. با این کار اطرافیان کودک می توانند هم زمینه ای برای گفت و کوئی راحت و صمیمانه با فرزندشان ایجاد کنند وهم به او کمک کنند تا به گونه ای مثبت درصدد حل مشکل خود برآید.
چنان چه والدین، مربیان و اعضاء مؤثر خانواده بتواند شرایطی را که موجب کاهش و یا افزایش لکنت زبان کودک می شود تشخیص دهند، می توانند نقش فعالانه ای در بهبودی کودک و درمان لکنت او ایفا کنند.
به کودکی که به لکنت مبتلاست، هیچ گاه با اضطراب و نگرانی نگاه نکنید و هرگز ترس خود را از این که ممکن است کلمات کودک از گیرها و تکرارها خلاص نشود، ابراز نکنید. به همین منظور توجه به نکات زیر در خانه می تواند سودمند باشد.
هنگام صحبت، سخنان یکدیگر را قطع نکنند.
رعایت نوبت در صبحت کردن می تواند فشار و تنش های کودک را کاهش دهد.
به جای یکدیگر صحبت نکنند (هرکس باید حرف خودش را بزند).
انتظارات غیر معقول از کودک نداشته باشند.
هنگام سخن گفتن و گفت و گو با کودک رقابت نکنند.
روش های درمانی لکنت زبان برای درمان لکنتزبان کودکان روش های بی شماری وجود دارد که هر یک بر دیدگاهی خاص تدوین شده اند.
از جمله؛ روش های روان کاوی، گروه درمانی، خود درمانی، دارو درمانی، شناخت درمانی و...
کودک را با سئوالات مکرر و گوناگون خود تحت فشار قرار ندهند.
از کودک خواهند تا بالا اجبار جلوی جمع سخنرانی کند و یا شعر بخواند، بلکه او را تشویق کنند تا از صحبت کردن در جمع نهراسد و به تدریج احساس آرامش و راحتی کند.
شرایطی که موجب ناراحتی، ضعف و ناتوانی کودک می شود، برایش ایجاد نکنند.
سرعت و شتاب را از جریان زندگی کودک حذف کنند.
هنگام صحبت کردن با کودک از جمله ساده و کوتاه استفاده کنند.
وقتی با کودک صحبت می کنند، موضوع صحبت را پشت سر هم تغییر ندهند، زیرا ذهن کودک را خسته می کنند.
لکنت پدیده ای است که اغلب قطع و وصل می شود. اگر والدین و مربیان بتوانند در طول شرایطی که لکنت در آن شروع می شود را پیدا کنند، می توانند برای قطع آن به کودک کمک کنند.
زمانی که کودک می خواهد صحبت کند، شهامت و جرأت او را از بین نبرند.
کودک را تشویق کنند تا در مورد ترس ها. هیجانات و اضطراب هایش صحبت کند.
اگر کودک ترجیح می دهد درباره لکنتش صحبت نکند، افراد خانواده هم عکس العمل خاصی نشان ندهند.
هنگامی که برای کودک داستانی می خوانند، با صدائی بلند و شمرده بخوانند. در صورت تمایل کودک، اجازه دهند که او هم داستان را تعریف کند.
در مواردی با تقویت اعتماد به نفس کودک، میزیان لکنت او کاهش می یابد، بنابراین والدین و اعضاء مؤثر خانواده می توانند با مهم نشان دادن توانائی های کودک و کم اهمیت نشان دادن لکنت او، عزت نفس او را تقویت کنند (نقاط قوتش را تشویق کنند و کمک کنند تا به هدف هایش ـ هر چند کوچک و ناچیز باشد ـ برسد).
هیچ گاه با کودک با خشم و عصبانیت صحبت نکنند.
حداقل روزی ۱۰ ـ ۵ دقیقه با کودک آرام صبحت کنند.
علاقه و محبت خود را با روش های گوناگون به کودک نشان دهند و حس اعتماد به نفس و ارزشمندی را در او تقویت کنند.
دکتر هوگوگری گوری، استاد و مدیر بخش گفتار درمانی دانشگاه یکی از تجارب بالینی خود را این گونه بیان می کند: مادری که فرزندش دارای لکنت زبان بود، توانسته بود با رعایت نکات فوق تأثیری زیادی بر درمان کودکش گذارد.
او می گفت: من سابقاً تصور می کردم اگر بازی های پرهیجان و پرتحرک با فرزندم انجام دهم و او را تشویق کنم تا برای همه داستان و ماجراهای روزانه اش را تعریف کند، به او کمک کرده ام. در حالی که فکر نمی کردم هیجان بالا از هر منبعی که باشد، میزان لکنت را افزایش می دهد.
لکنت حاصل اضطراب و عدم آگاهی از چگونگی ساختار گفتار قابل قبول است. اگر شما بتوانید به جای آن چه که در گذشته رخ داده است، بر آن چه اکنون و در آینده می توانید انجام دهید، توجه و تمرکز داشته باشید، کمک بزرگی به کودک خواهید کرد.
نقش آموزگاران در کاهش لکنت زبان و ناروانی های کلامی کودکان
۱) در هنگام صحبت کردن در جمع کودکان همواره سعی کنید آهسته با مکث و شمرده سخن بگوئید.
۲) کودکی که لکنت دارد، باید در مرحله اول خود را عادی بداند، او تنها گفتارش قدری طولانی تر می شود وگرنه تمامی نیازها و خواسته هایش مشابه سایر کودکان است. رفتارها، ارزش ها و مسئولیت های گوناگوی که از سایر کودکان انتظار دارید، از او نیز انتظار داشته باشید.
۳) اگر بتوانید شرایطی را که موجب کاهش و یا افزایش لکنت در کلاس می شود تشخیص دهید، می توانید نقش فعالانه تری در بهبودی او نیز ایفا کنید. سعی کنید زمانی که با کودک مبتلا به لکنت صحبت می کنید، چهره ای آرام، صمیمی و مهربان داشته باشید تا او بتواند با کمترین فشار و اضطرابی صحبت های خود را به پایان ببرد.
۴) به کودک مبتلا به لکت بگوئید که از مشکلش آگاه هستید و هیچ لزومی ندارد از این بابت نگران و مضطرب شود. اجازه دهید او بفهمد که او را درک می کنید و خواهان کمک به وی هستید. با دقت و حوصله به سخنان او گوش دهید. در خیلی از موارد، غلبه بر لکنت زبان، بیشتر، غلبه بر ترس و پریشانی های فکری و ذهنی است.
۵) رعایت نوبت در صحبت کردن می تواند فشارها و تنش های کودک مبتلا به لکنت را کاهش دهد.
۶) سعی کنید هنگام صحبت با کودک مبتلا به لکنت با او ارتباط چشمی طبیعی برقرار کنید.
۷) زمنی که کودک مبتلا به لکنت قصد دارد مطلبی را برای شما ـ و یا سایر کودکان ـ تعریف کند، کاهش را قطع نکنید، او را تحت فشار قرار ندهید، شهامت و جرأت او را از بین نبرید و با آرام سازی جو و فضای کلاس امکان صحبت کردن را برای او فراهم کنید.
۸) هنگام پرسش های شفاهی کلاس، از دانش آموز مبتلا به لکنت زودتر از سایرین سئوال کنید؛ زیرا هر چقدر او بیشتر منتظر بماند، مضطرب تر می شود و همین امر موجب تشدید لکنت او می شود. سعی کنید سئوالاتی از او بپرسید که مطمئنید جواب آنها را می داند. اگر تصور می کنید ارزیابی تان اشتباه بوده است. به طور کتبی از او امتحان بگیرید.
۹) لکنت کودک را برایش عادی و پیش پا افتاده تلقی کنید تا کودک از این ناتوانی خود احساس حقارت، ضعف و خجالت نکند. این اطمینان را به او بدهید که مشکل او، تنها یک مشکل گفتاری است و ناروانی کلامی او هیچ ارتباطی با هوش، ذهن، یادگیری و پیشرفت او ندارد.
۱۰) برای صحبت کردن با کودکانی که لکنت دارند، زمان بیشتری اختصاص دهید. بعد از گفتهظهای آنان چند ثانیه مکث کنید تا شتاب را از کلام آنها بگیرید و گفت و گو با آرامش بیشتری توأم باشد.
۱۱) از کودکانی که لکنت دارند بخواهید که چنان چه مطلبی را متوجه نمی شوند ـ به ویژه اگر در فهم لغات مشکل دارندـ حتماً بپرسند.
۱۲) تکمیل کردن جملات آخر گفته های کودک مبتلا به لکنت، موجب ضعف اعتماد به نفس او می شود، به خصوص اگر کلمات شما آن طور که او می خواسته جمله اش را پایان دهد، نباشد.
۱۳) چنان چه فرصت مناسبی برای کلاس پیش آمد، از کودک مبتلا به لکنت خود بخواهید تا متنی کوتاه و ساده را برای شما و سایر کودکان بخواند. این کار تأثیری عمیق بر خود پنداره او می گذارد.
۱۴) جلسه ای با حضور والدین کودک بگذارید و از روش هائی که آنان را برای کاهش اضطراب و لکنت کودک استفاده می کنند، پرس وجو کنید.
۱۵) اگر در مدرسه شما ویا منطقه آموزشی تان گفتار درمانگر وجود دارد، از توصیه ها و راهنمائی ها و کمک های او برای کاهش اثرات لکنت بر کودک استفاده کنید.
معمولاً این گونه کودکان رنج تمسخر و استهزاء را بیش از کودکان دیگر باید تحمل کنند. از این رو به کارگیری روش های تقویت اعتماد به نفس، خویشتن داری و کاهش استرس می تواند برای آنها سودمند باشد.
۱۶) مشکلات گفتاری از جمله مشکلاتی است که شدیداً بر روند موفقیت تحصیلی کودک (و یا نوجوان) تأثیر می گذارد. بسیاری از این کودکان احساس خجالت، شرمندگی و ضعف می کنند و چنان چه از این مشکل کودک خود، آگاه شدید، این موضوع را با سایر آموزگارانی که با این کودکان کلاس دارند، در میان گذارید و سعی کنید با اتخاذ روش هائی هماهنگ و کارآمد مانع از وخیم تر شدن لکنت کودک شوید.
۱۷) از بیان توصیه هائی مثل آرام تر صحبت کن، یا آرام باش خودداری کنید؛ زیرا این گفته شما موجب احساس حقارت و ناتوانی کودک می شود.
در عوض سعی کنید خودتان عکس العمل های مناسبی انجام دهید که کودک احساس آرامش و راحتی کند.
برای مثال، لبخند بزنید، سر تکان دهید، تماس چشمی با کودک برقرار کنید، گفتارش را با گفتن کلماتی مانند اوهوم و بله تأئید کنید.
۱۸) کمک، دقت و همت آموزگاران و مربیان مدارس برای بهبودی و موفقیت این کودکان می تواند پایه های موفقیت و پیشرفت را در زندگی آنان استحکام بخشد.
نظر کاربران
عالی بود
سلام دخترم چند روز خوب میشه چن روز لکنت میگیره بردم دکتر گفت هیچیش نیس خوب میشه ولی من خیلی نگرانم الان سه سالش هست چند ماهی هست اینطوری شده تو رو خدا راهنماییم کنید دارم از نگرانی میمیرمبچه دومم بدنیا اومد بعدش اینطوری شده دخترم
پاسخ ها
همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
https://bit.ly/31AMOqp
وای دخترمنم یهویی لکنتش شروع شد.بعضی روزا بدتر میشه.وقتی تنهاش میزارم پیش مادر بزرگاش و میرم جایی بدترم میشه
سلام‌توروخدا‌پسر‌منم‌چهارساله‌اش‌لکنت‌زبان‌داره‌چیکارکنم
پاسخ ها
همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
https://bit.ly/31AMOqp
سلام دختر من دو سال هفت ماهشه چند روز لکنت گرفته خیلی نگرانم ایا خوب میشه
پاسخ ها
همراه عزیز نی نی بان، اگر سئوالی دارید با متخصصان کلینیک نی نی بان مطرح کنید
https://clinic.niniban.com