افزایش قد در کودکان، نقش پررنگ تغذیه

هیچ کس دوست ندارد قد کوتاهی داشته باشد . داشتن قد بلند تقریبا برای تمام افراد ایده آل است و حتی برای برخی که از این نعمت برخوردار نیستند به یک آرزو تبدیل شده است . به همین خاطر گاهی به هر دری می زنندو به هر شیوه ای متوسل می شوند تا کمی قد بلند تر شوند . اما متخصصان می گویند فاکتورهای دخیل در بروز کوتاهی یا بلندی قد کودکان بسیار متنوع است و بخش بزرگی از آنها به دوران رشد جنینی و پس از آن به سالهای ابتدایی زندگی باز می گردد . بنابراین توجه و مراقبت پدر و مادر می تواند باعث افزایش قد کودکان باشد.

قد طبیعی نوزادان هنگام تولد چقدر است ؟

نوزاد تازه متولد شده در حالت معمول حداقل 45 سانتی متر و حداکثر 54 سانتی متر قدر دارد ، نوزاد پا به حیات گذاشته ، باید یک وزن مشخص نیز داشته باشد ، یعنی چیزی بین دو و نیم تا چهار کیلوگرم .

این نوزاد معمولا از ماه اول تولد هر ماه یک و نیم تا دو سانتی متر قد می کشد و بر این اساس باید در سال اول تولد حدود ۲۵ سانتی متر به قد او افزوده شود . همچنین دور سر نوزاد باید ۱۲ سانتی متر اضافه شده باشد . حداقل اندازه دور سر او ۳۲ سانتی متر و حداکثر آن ۳۷ سانتی متر است که اندازه هایی طبیعی به حساب می آیند . آن دسته از کودکان یکه بیش تر از این حدود رشد می کنند افرادی هستند که غده هیپوفیزشان از نظر هورمونی زیاد ترشح می کند و موجب می شود قد آنها بیشتر رشد کند این موارد از حالت طبیعی خارج است و نوعی بیماری تلقی می شود که باید از منظر پاتولوژی بررسی شود . اگر این بررسی ها در سنین زیر پنج سال انجام و بیماری از منظر پاتولوژی مشخص شود، راحت تر می توان کار درمان را پیگیری کرد.

علت بلند یا کوتاه شدن قد کودکان

مهم ترین عامل تاثیر گذار در قد نهایی یک کودک « پدر و مادر » او هستند . افزایش قد کودک در درجه اول تابع عوامل ژنتیکی است . به این معنا که اگر پدر و مادر کودک بلند قد باشند ، قد کودک نیز بلند می شود.

«خواب خوب شبانه » عامل مهم دیگر در رشد قد کودکان است که در کنار تغذیه و عامل وراثت بر رشد قدی کودکان تاثیر گذار است . البته بسیاری از کودکان ممکن است خواب بعد از ظهر داشته باشند ولی شب ها دیر بخوابند که این نوع خوابیدن مناسب نیست و توصیه نمی شود . به گفته متخصص کودکان ، در زمان خواب و فعالیت روزانه یک هورمون رشد در بدن ترشح می شود از این رو بسیار مهم است که کودکان خواب خوبی در شب داشته باشند و به میزان کافی فعالیت کنند. همچنین توصیه می شود تا حد امکان یک ساعت قبل از خواب ، کودک مواد قندی ساده مانند شکر ، شکلات ، آب نبات و تافی مصرف نکند چرا که این مواد در ترشح هورمون رشد اختلال ایجاد می کنند و زمانی که این هورمون به اندازه کافی ترشح نشود ، رشد قد دچار اختلال می شود. البته در کنار خواب خوب و فعالیت بدنی مناسب ، محیط نیز بر قد کودک تاثیر گذار است .

تاخیر سرشتی در رشد کودکان

یک علت شایع کوتاهی قد ، تاخیر سرشتی در رشد است . در کودکانی که با این مشکل روبه رو هستند ، کوتاهی قد از سن دو سالگی دیده می شود و این در حالی است که پدر و مادر قد کوتاه ندارند . در برخی از کودکان سرعت رشد سالانه تقریبا طبیعی است ولی سن استخوانی شان عقب است یعنی قد کودک برای سن استخانی او مناسب است اما نسبت به سن تقویمی اش کوتاه است . در این کودکان بلوغ با تاخیر همراه است . علاوه بر این ، عوالم دیگری مانند بیماری های عمومی (سوء تغذیه ، کمبود ویتامین های Dو کلسیم که موجب نرمی استخوان می شوند ) بیماری سلیاک که به حساسیت نسب به پروتئین گندم منجر می شود و بیماری های مزمنی چون کم خونی و بیماری های التهابی نیز می توانند موجب کوتاهی قد شوند .

نقش تغذیه در افزایش قد کودکان

رشد و نمو کامل جنین رابطه تنگاتنگی با تغذیه مادر دارد و تامین نیازهای او با دریافت مواد مغذی مادر مرتبط است . بر این اساس متخصصان زنان و تغذیه به مادران باردار توصیه می کنند برای رشد همه جانبه جنین شان و افزایش قد کودکان در آینده، علاوه بر مواد حاوی ریز مغذی های اساسی ، مواد غذایی حاوی اسید فولیک را هم در رژیم غذایی خود بگنجانند . برای جلوگیری از کوتاهی احتمالی قد کودکان مادران در دوران بارداری و شیردهی باید علاوه بر سبزیجات و میوه های تازه ، از موادی که حاوی «گلوتاتیون » هستند نیز استفاده کنند . گلوتاتیون یک ترکیب پروتئینی کوچک است که از سه آمینو اسید سیستئین ، اسید گلوتامیک و گلیسین ساخته شده است و آنتی اکسیدان اصلی و عمده در بدن است . آنتی اکسیدان ها بدن ا در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کنند و باعث می شوند تا مصرف اکسیدان هایی نظیر چربی ها توسط مادر تاثیر سویی بر جنین نداشته باشد .

یک برنامه غذایی مناسب برای افزایش قد

پزشک کودکان در پاسخ به این پرسش که مادران باید چه نکات تغذیه ای را در دو ران بارداری مد نظر داشته باشند تا فرزندشان از استحکام و رشد استخوانی خوبی برخوردار شود ؟ می گوید : میزان رشد در زندگی جنینی از هر زمان دیگری بیشتر است . رشد قد کودکان نیز از دوران جنینی آغاز می شود و تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری تاثیر بسیاری در افزایش قد کودکان خواهد داشت به طوری که مصرف ناکافی ریز مغذی ها و نوشیدن الکل و استعمال دخانیات در دوران بارداری به رشد ناکافی و کم وزنی کودک در هنگام تولد می انجامد .