تربیت بدون فریاد، چطور به جنگ «نه» ها برویم؟

نی نی بان: مطلب هفتم از بسته تربیت بدون فریاد به روش ‌های مقابله با «نه» گفتن‌ های بیش از حد بچه‌های یک تا سه ساله می‌پردازد.

اگر کودکتان در سنین نوپایی است، احتمالا بیشترین کلمه ای که از دهانش می شنوید «نه» است. انقدر این نه گفتن ها زیاد و گاهی اوقات به نظر شما بی دلیل است که شاید تا به حال چندین بار از کوره در رفته باشید. اما آیا می دانید که گاهی اوقات این نه های زیاد فقط ناشی از نه ها و نکن‌ هایی است که شما قبلا به او گفته اید؟

چرا نوپاها زیاد نه می گویند؟

به گزارش نی نی بان، یک بچه سه ساله را تصور کنید که پای سفره نشسته و دستش را تا مچ توی دیس ماکارونی فرو کرده است. غذا می خواهد؟ نه! دوست دارد دستش را از دیس بیرون بیاورد؟ نه! می خواهد از پای سفره بلند شود؟ نه! و ده تا از این نه های پشت سر هم ردیف می شوند و اعصاب پدر و مادر را خط خطی می کنند. ولی به گفته روان شناسان این نه گفتن ها ناشی از نه ها و نکن هایی است که شما در خانه به کودک می‌گوید؟ کودک شما با وجود سن کمی که دارد، به دقت رفتار شما را زیر نظر می گیرد و می بیند که با گفتن نه و نکن می‌ توانید رفتارهای دیگران را کنترل کند. بنابراین هر وقت با سوالی مواجه می شود که باید با بله یا نه پاسخ دهد، فورا می‌گوید نه!

مراقب نه گفتن هایتان باشید

برای اینکه نه گفتن های دختر یا پسر نوپای خود را محدود کنید، خودتان هم باید کمتر نه بگویید. البته منظورمان این نیست که اجازه دهید هر کاری دوست دارد انجام دهد. درواقع باید تعداد دفعاتی را که بدون دلیل نه می گویید کمتر کنید. مثلا اگر فرزندتان می خواهد با چیزی بازی کند که خراب شدنی هم نیست و احتمال آسیب زدن به خودش هم وجود ندارد، فقط از روی بی حوصلگی به او نه نگویید.

به گزارش نی نی بان، یکی دیگر از راه حل هایی که برای کنترل نه گفتن های بیش از حد کودکان کمک کننده است، این است که والدین پاسخ های نه خود را محدود کنند و در عوض جملات دیگری به کار ببرید. مثلا به جایی اینکه در پاسخ به سوال «مامان می تونم کارتون ببینم»، نه بگویید می توانید از جمله «عصر با هم کارتون می بینیم» استفاده کنید تا به کودک یاد بدهید که می تواند برای خواسته هایش پاسخ مثبت بشنود، اگر بعضی شرط و شروط های را قبول کند.

نه واقعی و نه عادتی

اگر نمی خواهید نه گفتن های فراوان کودک نوپا اعصابتان را به هم بریزد یا ناراحتتان کند کافی است کمی بیشتر وقت بگذارید تا خشصیت بچه کاملا دستتان بیاید. اگر خواسته های فرزند خود را به خوبی بشناسید به راهی می توانید تشخیص دهید که او هر بار از نه گفتن چه منظوری دارد. آیا نه می گوید چون واقعا دلش نمی خواهد یا نه می گوید چون عادت کرده و این کلمه را یاد گرفته است. پس نه های واقعی را بشناسید و به آنها احترام بگذارید و نه های عادتی را خیلی جدی نگیرید. این کار شاید در ابتدا کمی سخت باشد. راه حل پیشنهادی ما این است که در ابتدا همه پاسخ های نه کودک را بله در نظر بگیرید و بر اساس آن عمل کنید. مثلا اگر در مقابل تعارف یک لیوان شیر نه می گوید، شما لیوان را به سمتش ببرید، اگر نه که گفته، واقعی باشد، اصلا لیوان را از دستتان نخواهد گرفت.

سوال بله - نه نپرسید

وقتی می دانید کودکتان عادت به گفتن کلمه نه پیدا کرده و شما می خواهید سریع تر خودتان را از شر این عادت خلاص کنید، یکی از هوشمندانه ترین روش های این است که سوا هایی را از کودک نپرسید که پاسخشان بله یا نه است. مثلا به جای پرسیدن سوال «سیب می خواهی؟»، بپرسید: «سیب می خواهی یا پرتقال؟» یا با جای سوال «بریم حمام؟» بگویید: «حالا با هم حمام می رویم»

بله گفتن را تشویق کنید

از کنار بله گفتن های فرزندتان به راحتی و سرسری نگذرید تا کم کم عادت بیش از حد نه گفتن از سرش بیفتد. اگر به سوال شما جواب مثبت داد، به رویش لبخند بزنید و تشویقش کنید. از طرف دیگر نه گفتن کودک را مسخره نکنید، ادایش را در نیاورید و عصبانی هم نشوید. اگر داشتید کنترلتان را از دست می دادید، این جمله را با خودتان تکرار کنید که این نه گفتن ها یکی از مراحل طبیعی رشد است و به مرور کم رنگ می شود. به گزارش نی نی بان، یادتان باشد اگر عصبانی شوید بازی را باختید چون عصبانیت به معنای توجه نشان دادن به کودک و قدرت او روی شماست.

گاهی هم بگذارید نه بگوید

این نکته مهم را فراموش نکنید که نه گفتن کودک همیشه بد نیست و اتافقا لازم است که او مهارت نه گفتن را در همین سن و سالی که هست یاد بگیرد. مقابله با هر نه که کودک می گوید، درواقع ضایع کردن یکی از حق های طبیعی اوست. به جایاینکه از نه گفتنش دلخور شوید شرایط را برایش توضیح دهید تا بفهمد که خواسته های او هم اهمیت دارد. مثلا اگر فرزندتان همه اسباب بازی هایش را کف اتاق پذیرایی ریخته و شما می خواهید قبل از سر رسیدن مهمان ها خانه را جمع و جور کنید، به او بگویید: «می دانم دلت نمی خواهد بازی ات را قطع کنی، اما اگر الان وسایل را از اینجا جمع کنی، بعدا می توانی کاری را که خودت دوست داری انجام بدهی.»

اگر می خواهید درباره اختلالات شایع رفتاری در کودکان بیشتر بدانید، ادامه مطالب بسته تربیت بدون فریاد را در این صفحه بخوانید.