روز جهانی بیماری سرطان (روز آگاهی بیماری سرطان)

روز جهانی بیماری سرطان که در آن بر آگاهی درباره بیماری سرطان تاکید می‌شود، با تاکید بر آگاه‌سازی افراد، قصد دارد از این بیماری پیشگیری کند. 

در این مقاله می‌خوانید: 

• چرا آگاهی درباره بیماری سرطان مهم است؟
• علت انواع سرطان، عوامل خطر را شناسایی کنید
• تنباکو
• مصرف الکل
• عفونت ها
• عدم تحرک بدنی، اضافه وزن و چاقی
• سرطان های ناشی از شغل
• قرار گرفتن در معرض تشعشع
• علائم ابتلا به سرطان
• کاهش وزن بی دلیل
• خستگی
• تب
• خونریزی غیرمعمول
• سرفه مداوم
• تغییرات پوستی
• سوء هاضمه و مشکل در بلع
• درد
• نفخ مداوم
• خلاصه

چرا آگاهی درباره بیماری سرطان مهم است؟

تشخیص زودهنگام و شروع درمان، عوارض مربوط به سرطان‌های پیشرفته را کاهش می‌دهد. پیشگیری از سرطان شامل انجام اقدامات فعال برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از همه موارد سرطان قابل پیشگیری هستند. تشخیص زودهنگام تومورهای سرطانی، یا پیش‌سرطانی نه تنها جان افراد را نجات می‌دهد، بلکه از استرس مالی و عاطفی درمان هم می‌کاهد. 

تشخیص زودهنگام تومورهای سرطانی، یا پیش‌سرطانی نه تنها جان افراد را نجات می‌دهد، بلکه از استرس مالی و عاطفی درمان هم می‌کاهد. 

علت انواع سرطان، عوامل خطر را شناسایی کنید

سرطان در اثر تغییرات، یا جهش در DNA سلول‌ها ایجاد می‌شود. DNA با ساختن پروتئین، نحوه عملکرد سلول‌های بدن را کنترل می‌کند. پروتئین‌ها عملکردهای خاصی دارند و پیام‌رسان سلول‌ها هستند. هر ژن باید دستورالعمل درستی برای ساخت پروتئین داشته باشد. ایجاد اشتباهات در این دستورالعمل‌ها پروتئین غیرطبیعی ایجاد یا از تشکیل پروتئین جلوگیری می‌کند. پروتئین‌های غیرطبیعی اطلاعات متفاوتی نسبت به پروتئین معمولی ارائه می‌دهند که می‌تواند باعث تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌ها و تبدیل شدن به سرطان شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص داخلی

جهش‌های ژنی به دلایل مختلفی رخ می‌دهند. تعدادی از این جهش‌ها در نتیجه آسیب به ژن‌ها هستند. برخی از رایج‌ترین علل آسیب به ژن‌ها عبارتند از: 

تنباکو 

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، استعمال دخانیات تنها دلیل مرگ و میر ناشی از سرطان است و سالانه حدود 6 میلیون نفر به دلیل سرطان و سایر بیماری‌های مرتبط با دخانیات، جان خود را از دست می‌دهند. 

• استعمال دخانیات باعث سرطان ریه، مری، حنجره، دهان، گلو، کلیه، مثانه، لوزالمعده، معده و دهانه رحم می‌شود.
• دود دست دوم (دود سیگار کشیدن دیگران) علت سرطان ریه در بزرگسالان غیرسیگاری است.
• تنباکوی بدون دود (تنباکوی خوراکی، تنباکوی جویدنی یا انفیه) باعث سرطان دهان، مری و پانکراس می‌شود.

مصرف الکل

مصرف الکل یک خطر جدی برای سلامتی است و بیماری‌های مزمن به همراه دارد. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که الکل مصرف می‌کنند بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به سرطان هستند. نوشیدن الکل خطر ابتلا به سرطان دهان، سرطان حلق، سرطان مری، سرطان حنجره، سرطان سینه، سرطان کبد و سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درمان قطعی اچ پی وی

عفونت ها

برخی از باکتری‌ها و ویروس‌ها قادر به ایجاد سرطان هستند. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، ویروس اپشتین بار، ویروس هپاتیت بی (HBV) و ویروس هپاتیت  سی  (HCV) و اچ آی وی، برخی از ویروس‌هایی هستند که باعث سرطان می‌شوند.

سرطان‌های ناشی از شغل در میان گروه‌های خاصی از جمعیت شاغل که در معرض برخی از اشکال گرد و غبار، گازها، مواد شیمیایی، یا مواد رادیواکتیو قرار دارند، رخ می‌دهد. 

عدم تحرک بدنی، اضافه وزن و چاقی

آنچه می‌خوریم تاثیر مهمی بر خطر ابتلا به سرطان دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل خطر سرطان، اضافه‌وزن است. مصرف غذاهای فرآوری‌شده که دارای چربی و قند بالا هستند می‌تواند منجر به اضافه وزن شود. زنان دارای اضافه وزن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند، چون سلول‌های چربی اضافی، استروژن تولید می‌کنند که باعث رشد بیشتر سلول‌های سینه می‌شود. این رشد اضافی، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. 

بیشتر بخوانید: محاسبه وزن ایده آل

سرطان های ناشی از شغل

سرطان‌های ناشی از شغل در میان گروه‌های خاصی از جمعیت شاغل که در معرض برخی از اشکال گرد و غبار، گازها، مواد شیمیایی، یا مواد رادیواکتیو قرار دارند، رخ می‌دهد. این مشاغل با سرطان ریه، «مزوتلیوما» (سرطان پوشش خارجی ریه یا حفره قفسه سینه) و سرطان مثانه مرتبط هستند.

 قرار گرفتن در معرض تشعشع 

تابش طول موج‌های یونیزه‌کننده، خطر ابتلا به انواع بدخیمی از سرطان مانند سرطان خون را افزایش می‌دهد. انواع خاصی از تشعشعات، انرژی کافی برای آسیب رساندن به DNA و ایجاد سرطان را دارند. پرتوهای فرابنفش و به‌ویژه تابش خورشید برای انسان سرطان‌زا است و باعث ایجاد انواع سرطان‌های پوست می‌شود. رادون که یک گاز رادیواکتیو است، دومین عامل شایع سرطان ریه به شمار می‌رود. 

بیشتر بخوانید: آیا هیپوگلیسمی در افراد غیر دیابتی هم رخ می‌دهد؟

علائم ابتلا به سرطان

علائم زیر می‌توانند ناشی از سرطان باشند:

کاهش وزن بی دلیل 

سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم حمله می‌کنند که ممکن است باعث کاهش وزن بی‌دلیل شود. با این وجود، کاهش وزن ناگهانی، نشانه برخی از سرطان‌ها مانند سرطان مری، ریه، معده یا پانکراس است. کاهش وزن غیرقابل توضیح می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های دیگر مانند پرکاری تیروئید هم باشد. اگر متوجه کاهش وزن بدون دلیل شدید، با پزشک خود مشورت کنید.

 خستگی

اگر همیشه خسته هستید و با استراحت بهتر نمی‌شوید، به پزشک خود اطلاع دهید. خستگی شدید، از علائم اولیه سرطان خون است. برخی از سرطان‌های روده بزرگ و معده که باعث از دست دادن خون می‌شوند، می‌توانند باعث خستگی شوند. 

بیشتر بخوانید: آزمایش انعقاد خون برای چیست؟

تب

تب، پاسخ بدن به عفونت یا بیماری است. تب با سرطان بسیار شایع است و معمولا نشانه می‌دهد که سرطان گسترش یافته یا به مرحله پیشرفته رسیده است. تب، به ندرت از علائم اولیه سرطان است، اما ممکن است در صورت ابتلای فرد به سرطان خون مانند لوسمی یا لنفوم ایجاد شود.

خونریزی غیرمعمول

خونریزی غیرمعمول در سرطان‌های اولیه یا پیشرفته رخ می‌دهد. مثلا سرطان روده بزرگ یا رکتوم ممکن است باعث مدفوع خونی شود، در حالی که وجود خون در ادرار ممکن است نشانه سرطان پروستات یا مثانه باشد. خونریزی غیر طبیعی واژینال، شایع‌ترین علامت سرطان آندومتر محسوب می‌شود. سرفه خونی ممکن است نشانه سرطان ریه باشد. 

بیشتر بخوانید: سونوگرافی تخصصی اندومتریوز

سرفه مداوم

سرفه می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و معمولا نشان‌دهنده عفونت‌های ساده مانند برونشیت یا سینوزیت است. اما سرفه‌ای که برای مدت طولانی ادامه دارد و با وجود درمان از بین نمی‌رود، ممکن است نشانه سرطان ریه باشد. سرفه ناشی از سرطان ریه می‌تواند مکرر باشد و باعث گرفتگی صدا شود. گرفتگی صدا نشانه سرطان حنجره یا غده تیروئید است.

تغییرات پوستی

تغییرات پوستی اغلب با سرطان پوست مرتبط است، اما برخی دیگر از انواع سرطان هم باعث تغییرات قابل مشاهده در پوست می‌شوند. مثلا لکه‌های سفید داخل دهان می‌تواند نشانه سرطان دهان باشد. توده‌ها یا برجستگی‌های زیر پوست می‌توانند تومور باشند. سرطان‌هایی که باعث تغییرات پوستی می‌شوند، عبارتند از: 

• پوست تیره‌تر (هایپرپیگمانتاسیون)
• افزایش رشد مو
• زردی پوست و چشم (یرقان)
• سرخی پوست

سرطان‌های پوست ممکن است خونریزی کنند و مانند زخم‌هایی به نظر برسند که یا خوب نمی‌شوند یا دوباره عود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: سبک زندگی سالم چیست؟

سوء هاضمه و مشکل در بلع

برخی از سرطان‌ها مانند سرطان‌های مری، معده یا گلو مشکلاتی در هضم ایجاد می‌کنند که شامل مشکل در هضم، از دست دادن اشتها، یا درد بعد از غذا خوردن است.

درد

درد، ممکن است یکی از علائم اولیه سرطان‌های خاص مانند سرطان استخوان، یا سرطان بیضه باشد. درد استخوان در پشت، باسن و جمجمه، از علائم شایع «مولتیپل میلوما» است. کمردرد می‌تواند نشانه سرطان روده بزرگ، پروستات، تخمدان یا راست‌روده باشد.

اگر نفخ بیش از دو هفته در ماه طول بکشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

نفخ مداوم

نفخ مداوم، یک مشکل شایع در خانم‌ها است که گاهی ایجاد و گاهی برطرف می‌شود. با این حال، اگر نفخ بیش از دو هفته در ماه طول بکشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید. 

علائم و نشانه‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، شایع‌ترین علائم انواع سرطان هستند. برخی از انواع سرطان مانند سرطان لوزالمعده تا زمانی که به مرحله پیشرفته نرسند، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. انواع خاصی از سرطان ممکن است باعث افزایش سطح کلسیم خون شوند. اگر متوجه هر یک از این علائم یا هر تغییر غیر عادی شدید که از بین نمی‌رود، در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: ماموگرافی، یا سونوگرافی؟

خلاصه

نفخ مداوم، خونریزی غیر معمول، تغییرات پوستی، کاهش وزن بی‌دلیل، تب و عفونت، برخی از علائمی هستند که باید به آن‌ها توجه ویژه داشته باشید. روز جهانی بیماری سرطان، با اطلاع‌رسانی درباره این بیماری قصد دارد تا از آن پیشگیری کند. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان مراجعه کنید.