علت کف در مدفوع نوزاد، چیست؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: نوزادم ٦ ماه اش تموم شده ، هر چند مدت یک بار مدفوع اش کف آلود می شه. می خواستم علتش رو بدونم؟

پاسخ محمد حسن خسروی فارسانی، متخصص اطفال:

دوست عزیز، علت کف آلود شدن مدفوع نوزادتان گاهی می تواند آلرژی غذایی باشد. لذا توصیه می شود آزمایش مدفوع داده شود و در صورت نرمال بودن آزمایش دیگر جای نگرانی نخواهد بود.

مهمترین مطالب در این‌باره:

رنگ مدفوع نوزاد، عاملی هشدار دهنده

رنگ مدفوع نوزاد ، در بسیاری از موارد نشان دهنده بیماری و یا سلامت نوزاد است و می تواند برای جلوگیری از پیشرفت بیماری عاملی هشداردهنده باشد.
بررسی رنگ و حالت مدفوع نوزاد توسط والدین، عاملی است که از آن طریق می توان به بیماری یا سلامت نوزاد پی برد. حالت و رنگ مدفوع نوزاد به قدری متفاوت است که بسیاری از والدین با دیدن آن تعجب می کنند. در این مقاله قصد داریم حالات مختلف مدفوع نوزاد را معرفی کنیم تا مادران متوجه شوند که چه زمانی جای نگرانی وجود ندارد و چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود.

رنگ مدفوع نوزاد در شرایط مختلف چگونه باید باشد؟
۱. در بدو تولد
نخستین عمل دستگاه گوارش نوزاد با دفع ماده سیاه رنگ چسبنده ای به نام مکونیوم، آغاز می گردد. مکونیوم معمولا در خلال 8 تا 24 ساعت بعد از تولید دفع می شود و ممکن است دفع آن 3 تا 5 روز بعد از تولد نیز ادامه یابد. مکونیوم از صفرا، سلول های فاسد شده، ترشحات روده، مو، چربی و مایع آمنیوتیکی که نوزاد در دوران جنینی بلعیده است، تشکیل شده است. اگر مکونیوم دفع نشود، ممکن است مقعد نوزاد عیبی داشته یا مکونیوم در روده ها انسداد به وجود آورده باشد. در چنین حالتی پزشک باید نوزاد را معاینه نماید. مکونیوم را باید با پنبه خیس شده با آب گرم استریل از مقعد و اطراف آن تمیز کرد.

۲. نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند
با شروع تغذیه نوزاد با شیر مادر ، مکونیوم از روز دوم تا چهارم تولد تبدیل به مدفوع شل و سبز قهوه ای رنگ می شود که ممکن است دارای لخته های سفید شیر نیز باشد. مدفوع بعد از چهار تا پنج روز زرد رنگ می شود. مدفوع نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند از روز ششم تا سی ام تولد، شل، نرم، دانه دانه، زرد رنگ است و چندین بار در روز دفع می شود. تعداد دفعات دفع مدفوع نوزاد بستگی به تعداد دفعات و مقدار شیری که می خورد دارد. در هفته های بعد، تعداد دفعات دفع مدفوع ممکن است زیاد شود و هر نوبت که نوزاد شیر می خورد، مدفوع دفع کند و مدفوع او شل، زرد یا سبز و دارای کف و بدون بو باشد که همه این حالات، طبیعی است.

۳. نوزادی که از شیر خشک تغذیه می کند
مدفوع نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می کنند، نسبت به نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند سفت تر و خمیری شکل است و دارای رنگ قهوه ای خواهد بود.

۴. نوزادی که از مکمل آهن استفاده می کند
رنگ مدفوع نوزادانی که از مکمل آهن استفاده می کنند سبز تیره متمایل به سیاه است. اگر کودک از مکمل آهن استفاده نمی کند و مدفوع او سیاه رنگ است باید به پزشک مراجعه شود تا علت آن بررسی گردد.

۵. نوزادی که از غذای جامد تغذیه می کند
رنگ مدفوع نوزادانی که از غذای جامد استفاده می کنند قهوه ای و قهوه ای تیره و پوره ای شکل است. مدفوع نوزاد در این حالت، نسبت به زمانی که فقط با شیر تغذیه می کند سفت تر و بدبوتر است.

۶. نوزادی که اسهال دارد (مراجعه به پزشک)
اگر نوزاد اسهال داشته باشد، رنگ مدفوع نوزاد سبز، زرد یا قهوه ای و آبکی است. در حالت اسهال ممکن است در مدفوع خون مشاهده شود که نشانه عفونت باکتریایی است. اسهال نوزاد می تواند نشانه عفونت یا آلرژی باشد و اگر درمان نشود منجر به کم آبی بدن نوزاد می شود. اگر اسهال در نوزاد بیشتر از یکی دو روز ادامه پیدا کرد باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه شود.
۷. نوزادی که یبوست دارد
اگر مدفوع کودک سفت و شبیه سنگ ریزه های کوچک باشد، کودک مبتلا به یبوست است. در حالت یبوست ممکن است در اثر تحریک مقعد با مدفوع سفت، مدفوع کمی به خون آغشته باشد. علت یبوست در نوزاد می تواند حساسیت به پروتئین شیر یا عدم تحمل مواد موجود در شیر مادر یا شیر خشک باشد.
۸ . وجود موکوس در مدفوع نوزاد (مراجعه به پزشک)
اگر رنگ مدفوع نوزاد، مایل به سبز باشد و دارای رگه های لزج لعاب دار و براق باشد، نشان دهنده وجود موکوس در مدفوع است. وجود موکوس در مدفوع نشانه عفونت یا آلرژی است و اگر بیش از دو روز طول بکشد باید به پزشک مراجعه شود.
۹. وجود خون در مدفوع نوزاد (مراجعه به پزشک)
خون موجود در مدفوع نوزاد ممکن است قرمز روشن، یا سیاه رنگ باشد. خون قرمز روشن در مدفوع نوزاد ممکن است به دلیل آلرژی به پروتئین شیر، یبوست، و یا اسهال ناشی از عفونت های باکتریایی باشد. اگر در مدفوع نوزاد خون سیاه رنگ به شکل پوسته های کوچک مشاهده شد نشاندهنده این است که نوزاد خون را از نوک سینه های زخم مادر خورده است، ولی برای اطمینان از اینکه علت وجود خون در مدفوع همین مطلب است و روده های نوزاد مشکلی ندارد بهتر است به پزشک مراجعه شود.

۱۰. رنگ مدفوع سفید (مراجعه به پزشک)
اگر رنگ مدفوع نوزاد سفید رنگ و گچی یا خاکستری باشد، نشان دهنده این است که صفرا توسط کبد به اندازه کافی تولید نمی شود و بنابراین غذا هضم نمی شود. در این حالت برای بررسی موراد مختلف می‌بایست به پزشک مراجعه شود.