بالا بودن آنزیم کبد، ایمنی مادر و جنین
بیماری‌های کبد در دوران بارداری شامل طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها است.
بیماری های کبد در دوران بارداری نادر است. به طوری تنها ۱۰ درصد از زنان از بیماری های کبد در دوران بارداری رنج می برند. در بسیاری از این موارد، بیماری کبد قبل از بارداری وجود داشته است.
یک آزمایش ساده و معمول خون در دوران بارداری عملکرد کبد و در صورت وجود، بیماری کبدی را نشان می دهد. به یاد داشته باشید که حاملگی، بیماری کبدی ایجاد نمی کند. در این مقاله، ما در مورد انواع مختلفی از بیماری های کبد در دوران بارداری بحث می کنیم. ضمن این که علل مختلف بیماری های کبدی، درمان و برخی از علائم آن را نیز بیان خواهیم کرد.
خستگی، کاهش وزن و یا کاهش اشتها، ضعف، تهوع، گیجی، مشکل در تصمیم گیری و یا تمرکز، از علائم کبد چرب هستند که باید نسبت به آنها هوشیار باشید.
آزمایشگاه تشخیصی طبی ژینر
۳۳۰۹۷۲۲۹
گویا : ۲۸۴۲۶۶
۰۹۰۱۲۰۲۰۵۴۸
آدرس: تهران، خیابان پیروزی، میدان ۱۳ آبان، نبش پرستاری شمالی، پلاک ۲۷۹، آزمایشگاه ژینر
بیماری های کبد در بارداری
بیماری های کبد در دوران بارداری شامل طیف گسترده ای از بیماری ها است. این بیماری ها با استفاده از نتایج غیر طبیعی آزمایش های کبد مشخص می شود. این نتایج نشان می دهد که اختلالی در عملکرد کبد و صفرا وجود دارد. همان طور که گفتیم این نتایج در کمتر از ۱۰ درصد زنان مشاهده شده است.
علل ایجاد بیماری های کبد در بارداری
چند اختلالات کبدی وجود دارد که موجب می شود آزمایش ها، نتایج غیر طبیعی نشان دهند. این بیماری ها عبارتند از:
- کبد چرب حاد بارداری
- کلستاز درون کبدی ناشی از بارداری
- بیماری های خود ایمنی هپاتیت
- بیماری ویلسون
- هپاتیت ویروسی
انواع بیماری کبدی منحصر به فرد در بارداری
در ادامه به انواع بیماری های کبدی اشاره می کنیم که مختص بارداری هستند و تنها در آن زمان ایجاد می شوند.
-
کبد چرب حاد بارداری
بیماری کبد جدی معمولا در سه ماهه سوم بارداری رخ می دهد. اگر چه این بیماری نادر است، اما در نهایت می تواند به نارسایی کبد و همچنین انسفالوپاتی منجر شود.
کبد چربی که در دوران بارداری تشخیص داده نشود، ممکن است عوارض جدی و مرگباری داشته باشد. این عوارض هم مادر و هم کودک را تهدید می کند.
مطالعات اخیر نشان داده نرخ مرگ و میر در مادرانی که به این بیماری مبتلا هستند ۲۰٪ بیشتر است. پس بهتر است از این بیماری اطلاعات بیشتری داشته و در همان مراحل اولیه آن را درمان کنید. -
کلستاز درون کبدی بارداری
برخی از زنان در مراحل پیشرفته بارداری خود، تجربه خارش بسیار شدید دارند. خارش بیشتر در کف دست و کف پا، شروع شده و به سایر بخش های بدن منتقل می شود. کلستاز یک اصطلاح پزشکی است که در آن کبد قادر به دفع صفرا نیست. صفرا به بیلی روبین تجزیه شده و باعث می شود این ماده در خون بیش از حد طبیعی شود. بیلی روبین و صفرا در پوست تشکیل نمک دارد و در نتیجه خارش شدید ایجاد خواهد شد.
در دوران بارداری، جریان طبیعی صفرا در کیسه صفرا به دلیل ترشح برخی از هورمون های بارداری زیاد می شود. این وضعیت اغلب در سه ماهه آخر دیده می شود و پس از چند روز بعد از زایمان از بین می رود. ضربان قلب جنین ممکن است تغییرات غیر طبیعی را نشان ندهد. -
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی بیماری پاتولوژیک است که منجر به موارد زیر می شود:
- فشار خون
- پروتئینوری
- احتباس مایع در بدن و تورم
- افزایش وزن
- سردرد
در پره اکلامپسی، کبد نیز تحت تاثیر قرار گرفته و آنزیم های کبدی بیشتر می شود.
-
سندرم HELLP
سندرم HELLP یک وضعیت پزشکی است که منجر به موارد زیر می شود:
- خونکافت (آزاد شدن هموگلوبین از گلبول های قرمز)
- اختلال آنزیم های کبدی
- سطح پایین پلاکت خون
تشخیص بیماری های کبد در بارداری
تشخیص یک اختلال عملکرد کبدی در دوران بارداری به واقع یک چالش است. این حالت معمولا وابسته به تحقیقات آزمایشگاهی می باشد.
علائم غیر اختصاصی بیماری کبد در طول بارداری
- حالت تهوع
- استفراغ
- احساس خستگی و سرگیجه
- از دست دادن اشتها
علائم خاص و نشانه های بیماری های کبد در دوران بارداری
- درد شکم
- ادرار زرد رنگ
- مدفوع سفید و رنگ پریده
- زردی ملتحمه چشم (زردی قسمت سفید چشم)
- اریتم پالمر
- آنژیوم عنکبوتی
- خارش
- خشکی پوست
- بزرگی کبد
روش های تشخیصی بیماری کبد در دوران بارداری
- آزمایش ادرار برای بررسی بیلی روبین ادرار
- آزمایش خون برای بررسی افزایش بیلی روبین سرم، افزایش سطح آنزیم های کبدی، SGOT و SGPT
- بررسی خون برای تشخیص بیماری خود ایمنی
- مطالعات تصویربرداری مانند CT اسکن و MRI برای بررسی هپاتومگالی کبد بزرگ و علائم التهاب و زخم
- بافت برداری و نمونه برداری از کبد برای ارزیابی علت بیماری کبدی
درمان بیماری های کبد در بارداری
سه روش اصلی درمان بیماری های کبد در طول بارداری به قرار زیر می باشد:
- درمان محافظه کارانه
- مراقبت
- دارو درمانی
درمان های محافظه کارانه برای بیماری کبد در دوران بارداری عبارتند از:
- استراحت
- تغذیه ارگانیک و تامین ویتامین های بدن
درمان های مراقبتی و حمایتی برای بیماری های کبدی در بارداری عبارتند از:
- افزایش میزان معاینات دوره ای جنین و مادر
- نظارت و کنترل دقیق زمان زایمان
- بررسی عدم ابتلا به پره اکلامپسی یا اکلامپسی به صورت دوره ای
درمان های پزشکی برای بیماری های کبدی در بارداری نیز به علت ایجاد کننده بیماری بستگی دارد. هر کدام از عللی که ذکر شد، باید توسط پزشک و با داروهای مناسب درمان شود.
اما در مورد درمان های این بیماری ها باید نکات زیر را مد نظر قرار داد.
مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
کبد چرب بیماری معمولی است و 10 تا 20 درصد افراد در ابالات متحده دچار این بیماری می‌باشند. اکثر موارد کبد چرب در سنین بین 50 تا 60 سال تشخیص داده می‌شود.
زمانیکه کبد چرب بدلیل سایر مشکلات رخ می‌دهد، خطرناک بوده و باید به موقع برای درمان اقدام کرد.
انواع کبد چرب
کبد چرب به سه دسته کلی، کبد چرب غیرالکلی، کبد چرب الکلی و کبد چرب حاد بارداری تقسیم می‌شود.
-
کبد چرب غیرالکلی
این بیماری زمانی رخ می‌دهد، که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل می‌شود و با جمع شدن چربی در بافت‌های کبد، فرد دچار کبد چرب می‌گردد.
این بیماری با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص می‌شود که ۱۰ درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد.
این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی می‌گردد. -
کبد چرب الکلی
این بیماری جزء اولین مرحله‌های بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست.
اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان می‌گردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.
-
کبد چرب بارداری
هرچند این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده، با اینحال جمع شدن چربی در هنگام بارداری می‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد.
این بیماری می‌تواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است.
علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی گردد.
زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود می‌نمایند.
علایم کبد چرب
کبد چرب معمولا یک بیماری خاموش است و بخصوص در مراحل اولیه نشانه‌ای ندارد.
زمانیکه بیماری پیشرفت کند، می‌تواند باعث علایم مبهمی همچون:
- خستگی
- کاهش وزن و یا کاهش اشتها
- ضعف
- تهوع
- گیجی، مشکل در تصمیم گیری و یا تمرکز
سایر نشانه هایی که ممکن است احساس شود شامل
- درد در مرکز و یا سمت راست قسمت بالایی شکم
دلایل ابتلا به کبد چرب
یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کبد چرب اعتیاد به الکل می‌باشد. بعضی از داروهای خاص و اختلالات متابولیک نیز یکی دیگر از این دلایل هستند.
در بیشتر مواردیکه فرد الکلی نیست، پزشکان دلیل قطعی برای ابتلا به کبد چرب را نمی‌دانند، اما موارد زیر می‌تواند باعث کبد چرب و یا افزایش خطر ابتلا به آن شوند، این عوامل شامل:
- چاقی
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- مصرف داروهایی همچون آسپرین، داروهای استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین
- باداری
- مسمومیت
- ویروس ها (ویروس هپاتیت A و سایر ویروس ها)
- سوءتغذیه
- کلسترول خون بالا
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- کم کاری تیروئید (hypothyroidism)
- جراحی بای پس معده
نحوه تشخیص بیماری
آزمایش ها و تست هایی که برای مشخص کردن ابتلا به کبد چرب استفاده می‌شوند، شامل:
- آزمایش خون، که شامل ت ست عملکرد آنزیم های کبدی می‌شود.
- تصویر برداری، که از طریق روش های مختلف همچون CT اسکن و اولتراسوند و یا ام آر ای (MRI) انجام می‌شود.
- آزمایش بافت های کبدی، که با یک سوزن کوچک بخش کوچکی از کبد برای انجام آزمایش برای تشخیص ابتلا به کبد چرب برداشته می‌شود.
درمان کبد چرب
درحال حاضر درمان خاصی برای کبدچرب وجود ندارد. برای درمان کبد چرب می‌بایست سایر مشکلات از جمله دیابت و یا کلسترول درمان گردد. درمان های معمول این بیماری شامل:
- ترک مصرف الکل
- مدیریت کلسترول
- کاهش وزن
- کنترل قندخون
برای دریافت دارو و توصیه در مورد کنترل و مدیریت سایر بیماری ها و مشکلات که منجر به کبد چرب می‌شوند، باید به پزشک مراجعه نمود.
با رعایت موارد زیر، شما می‌توانید کبد چرب را کنترل و درمان کرده، این موارد شامل:
کاهش وزن. در صورتیکه شما اضافه وزن داشته و یا چاق هستید، میزان کالری مصرفی در روز و افزایش فعالیت بدنی، اقدام به کاهش وزن نمایید. همچنین با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم نیز بخود کمک نمایید.
آزمایشگاه تشخیصی طبی ژینر
۳۳۰۹۷۲۲۹
گویا : ۲۸۴۲۶۶
۰۹۰۱۲۰۲۰۵۴۸
آدرس: تهران، خیابان پیروزی، میدان ۱۳ آبان، نبش پرستاری شمالی، پلاک ۲۷۹، آزمایشگاه ژینر
نظر کاربران
فقط میدونم خارش دوران بارداری واقعا غیر قابل تحمله
حتما قبل بارداری مراقب خوراکتون باشید
من که رسما دارم‌میمیرم از خارش
پاسخ ها
عزیزم توروخدا مراقب خودت باش و خارش رو جدی بگیر
من دراخرروزها بارداری هستم و کبد چرب بارداری دارم بدنم دم صبح ها می خواهد ایا خطرناک است
پاسخ ها
همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
https://bit.ly/31AMOqp
خواهرم باردار سردرد داشت آزمایش داده گفتن کبدات موردپیداکرده خیلی نگرانم.
پاسخ ها
همراه عزیز نی نی بان، اگر سئوالی دارید با متخصصان کلینیک نی نی بان مطرح کنید
https://clinic.niniban.com