آموزش غذا برای بچه یک تا دو ساله

همه مادرها در طول دورانی که نوزادشان در حال بزرگ شدن است این دغدغه را دارند که چه غذایی به او بدهند تا هم سلامت باشد و هم خوب رشد کند.

آماده کردن غذای کودک یکساله راه و رسم خاص خود را دارد. بی‌اشتهایی‌های یک روزه فرزندتان و بدغذایی او را جدی نگیرید و سرپیچی از غذا خوردن را برایش به یک بازی تبدیل نکنید؛ بازی فرار او و تلاش خودتان برای رساندن قاشق به دهانش! بچه‌ها در این ماه‌ها ممکن است گاهی بی‌اشتها شوند و بعد از یکی دو روز با اشتهای زیاد برای جبران نیاز غذایی‌شان تلاش کنند.

یک سالگی زمان تغییر در برنامه غذایی کودک است. در این سن است که او به دلیل فعالیت های بدنی بالایی که دارد به غذاهای مقوی احتیاج بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین لازم است که توجه بیشتری به تغذیه او داشته باشید. غذای کودک در این سن کمی با قبل‌تر تفاوت پیدا می‌کند و باید تنوع کافی داشته باشد و بتواند دربرگیرنده ویتامین‌های مختلف باشد. در ادامه توصیه‌هایی برای تهیه کردن غذای کودک یک ساله را ارائه خواهیم کرد.

اگر کودک شما عادت دارد که ظرف پر از غذای خود را روی زمین پرتاب کند غذای او را کم کم بکشید تا با انگشتانش آن را بخورد و پس از پایان دوباره از ظرف اصلی برایش غذا بریزید.
کودکان از سن یک سالگی به بعد دوران رشد را سپری می‌کنند، بنابراین نیاز به مقدار انرژی و پروتئین و سایر مواد مغذی با افزایش سن کودک بیشتر می‌شود. برای تامین کلیه مواد مغذی مورد نیاز کودکان، برنامه غذایی آنان باید شامل ترکیبی از مواد مغذی مختلف از ۴ گروه اصلی غذایی باشد. گروه‌های اصلی غذایی عبارتند از: گروه نان و غلات که انرژی و مقداری پروتئین مورد نیاز کودک را تأمین می‌کند - گروه شیر و لبنیات که کلسیم، فسفر و پروتئین را تامین می‌کند و برای رشد اسکلت و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها لازمند - گروه گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ که پروتئین و سایر مواد مغذی مورد نیاز کودک را تامین می‌کند و برای رشد او لازم است و گروه سبزی‌ها و میوه‌ها که ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز کودک را تامین می‌کنند.

آشنایی کودک با غذای خانواده باید تدریجی باشد به طوری که بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی نیاز به تهیه غذای مخصوص و جداگانه برای کودک نباشد. کودکان در این سن رشد سریع دارند و مقاومت کافی در مقابل بسیاری از بیماری‌ها را هم ندارند و دندان‌هایشان نیز کامل نشده است. بنابراین باید در غذا دادن به آن‌ها، دو شرط اساسی زیر را رعایت کرد:
- غذاهایشان کم حجم، پرانرژی و زود هضم باشد.

- به دفعات زیاد در اختیار آنان قرار داده شود.

مواردی که باید در ارتباط با غذای کودک یک تا دو ساله در نظر گرفت
علاوه بر استفاده از شیر مادر ، ۵ تا ۶ بار در شبانه روز به او غذا بدهید.
از پایان یک سالگی می‌توان سفیده تخم‌مرغ را به صورت کاملا پخته و سفت شده برای کودک از مقدار کم شروع کرد و به تدریج بر مقدار آن افزود تا به یک سفیده کامل برسد و سپس یک روز در میان می‌توان یک تخم‌مرغ کامل به کودک داد.
غلاتی که کودک قدرت جویدن آن ها را دارد مانند برنج به صورت کته های مختلف مخلوط با سبزی ها، حبوبات و گوشت های نرم به او بدهید.
اگر کودک مبتلا به یبوست است در تهیه سوپ او، علاوه بر سبزی ها (سیب زمینی، هویج، کدو، فلفل سبز، سبزی های برگی و ...) از برگه هلو، زردآلو و آلو به مقدار کم استفاده کنید.
مصرف نمک را در غذای کودک محدود کنید.
غذای کودک را تمیز و کاملا پخته تهیه کنید و پس از خنک کردن به او بدهید.
به غذای کودک کمی روغن مایع یا کره اضافه کنید تا مقوی‌تر شود.
حداقل روزانه ۵ وعده غذا به کودک بدهید.
از تهیه غذاهای شور و پرادویه خودداری کنید و سعی کنید.
از سرخ کردن غذا به ویژه با حرارت زیاد و به مدت طولانی پرهیز کنید.

باقیمانده غذا را در یخچال و یا فریزر نگهداری کنید.

مناسب ترین غذای کودک یک ساله
غذای کودک یک ساله باید بسیار مهم در نظر گرفته شده و باید تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن آن ها را به طور کامل تامین کند. توصیه می شود ۱۰ ماده غذایی زیر در منوی غذای کودک یک ساله قرار داده شود:
1. عدس غنی از پروتئین برای غذای کودک یک ساله :
عدس یک ماده غذایی ارزان قیمت و منبع غنی از پروتئین است، برای قرار دادن عدس در لیست غذای کودک یک ساله ، باید فرزندتان آن را دوست داشته باشد، بنابراین شما می توانید برخی از سبزیجات و برنج را به عدس اضافه کرده و همچنین برای طعم دار کردن خوراک عدس از ادویه جات استفاده کنید، مثلا گیاهان معطری مانند مرزنگوش و ریحان طعم خاصی به این ماده ی غذایی می دهند. از طرفی دیگر برای خوش رنگ کردن عدس می توانید آن را با یک برگ سرخ مایل به قرمز طبخ کرده و قبل از سرو برگ را از داخل غذا بردارید.
2. موز یک میوه فوق العاده برای غذای کودک یک ساله:
در سن یک سالگی کودک نو پای شما احتمالا به اطراف خانه سرمیزند تا چیزهای جالب را کشف کند، به طوری که انرژی زیادی می سوزاند و باید مقدار زیادی انرژی بدست آورد. موز یک ماده غذایی فوق العاده و منبع بسیار خوبی از کربوهیدرات ها بوده، و دقیقا همان موادی است که غذای کودک یک ساله باید شامل آن باشد، شما می توانید موز رسیده را مانند رب صاف کرده و در رژیم غذایی کودک خود قرار دهید. همچنین می توانید تکه های کوچک موز را به اندازه ی بند انگشت خرد کرده و به عنوان میان وعده به کودک نوپای خود بدهید.

3. آوکادو برای رشد مغزی کودک:
چون این میوه سرشار از پروتئین و چربی اشباع شده است، بنابراین به رشد مغزی کودک شما کمک خواهد کرد. اگر کودک شما طعم و مزه ی آوکادو را دوست ندارد، شما می توانید پوست آوکادو را کنده و آن را با سیب یا پنیر خامه ای مخلوط کرده و به شکل خمیر درآورید. با قرار دادن تکه های کوچکی از این خمیر در دهان کودکتان، واکنش کودک نوپا را تست کنید، چرا که آوکادو بسیار پر انرژی است و می تواند بهترین غذای کودک یک ساله شما باشد.
4. کدو حلوایی:
کدو حلوایی حاوی بسیاری از مواد مغذی مانند ویتامین C و B کمپلکس، پتاسیم، بتاکاروتن، فیبر و حتی برخی از اسیدهای چرب مانند امگا ۳ بوده و فوق العاده ترین غذای کودک یک ساله به شمار می رود. با توجه به طعم شیرین آن، کودکان کدو حلوایی را بیش از حد دوست دارند، بنابراین شما می توانید آن را با بخار یا جوشاندن بپزید و یا با ریختن مقدار اندکی پنیر نرم روی آن، کدو را کباب کنید. همچنین می توانید پس از پخته شدن کدو حلوایی، با اضافه کردن مقدار کمی گشنیز و فلفل، آن را به شکل پوره درآورید و آن را به عنوان غذای کودک خود سرو کنید.
5. سبزیجات دارای برگ سبز:
این ماده ی غذایی می تواند برای غذای کودک یک ساله بسیار مفید باشد، زیرا کودکان تاکنون، هرگز سبزیجات دارای برگ سبز را در وعده های غذایی خود تجربه نکرده اند. همچنین مقدار زیادی از آهن و فولاد موجود در سبزیجات دارای برگ سبز مانند کاهو کلم، اسفناج، کلم پیچ و برگ چغندر می تواند در رشد کودکان موثر باشد. یک ایده خوب برای آماده کردن برگ سبزیجات، مخلوط کردن مقدار کمی پنیر شیرین سوئیسی، ویتامین B۲ و یا میوه هایی مانند آلو یا هلو به آن ها است.
6. هویج منبع ویتامین آ برای غذای کودک یک ساله:
نتایج تحقیقات دانشمندان اثبات می کند که بتا کاروتن بسیار زیادی در هویج موجود است که وجود همین ماده باعث می شود هویج از نظر رنگ و انرژی با سایر سبزیجات متفاوت باشد. همچنین بتاکاروتن کوجو در هویج در اصل حاوی مقدار فراوانی ویتامین A است که برای رشد و قدرت بینایی کودک مهم می باشد. درزمان پخت و پز، سعی کنید تا طعم هویج را کمی شیرین کنید تا در میان کودکان دوست داشتنی جلوه کند، زیرا آنها علاقه ی زیادی به طعم شیرین دارند. شما همچنین می توانید هویج را پخته و به شکل پوره در آورید و به عنوان غذای کودک یک ساله خود بدهید.
7.خاصیت ضد سرطانی کلم بروکلی :
در حالی که وجود کلم بروکلی در بشقاب غذایی کودکان بزرگتر می تواند منجر به اعتصاب غذا در میان آنها شود، کودکان اغلب علاقه زیادی به طعم منحصر به فرد آن از خود نشان می دهند. کلم بروکلی دارای خواص ضد سرطان است که می تواند کودک نوپای شما را به یک شروع یک زندگی سالم و خوب هدایت کند. اگر چه جوشاندن کلم بروکلی برای کودکان یک روش پخت و پز مشترک است اما رنگ سبزی و همچنین به طور قابل توجهی میزان ویتامین C آن را کاهش می دهد، پس بخارپزکردن کلم بروکلی را در مدت زمان کمی انجام دهید تا کمی فقط نرم شود.
در واقع تعجب می کنید اگر بگوییم که در بسیاری از کودکان گیاهان سبز مانند کلم بروکلی می تواند موجب تسکین درد در طول دندان درآوردن شود. اگر کودک شما طعم و مزه کلم بروکلی را دوست ندارد، انجمن ایرانیان پیشنهاد می کند که به کلم بروکلی پخته شده قبل از سرو چند قطعه کدو و یا سیب زمینی شیرین اضافه کنید، یا می توانید آن را با برخی مواد مزه دار، شیرین کنید.

۸. استفاده از مرکبات در غذای کودک یک ساله:
این میوه ها سرشار از ویتامین C و محتوای آنتی اکسیدان می باشند و در تقویت در ساختار کلاژن ها که در استخوان ها، عضلات و سایر بافت های بدن یافت می شود، موثراست و همچنین التیام زخم را سریع تر می کند. از طرفی دیگر پتاسیم موجود در آن در انقباض عضله ها و حفظ تعادل مایعات در بدن کمک زیادی می کند.
میوه های خانواده مرکبات اغلب بیش از حد اسیدی هستند تا در رژیم غذایی کودکان نوپا قبل از یک سالگی قرار بگیرند، مرکبات برای استفاده در غذای کودک یک ساله کاملا بی خطر هستند. این مهم است که تغذیه کودکان با مرکبات را در مقادیر کم شروع کرده و در ابتدا مراقب نشانه های اسیدیته ی آن ها باشیم. شما می توانید این میوه ها را به قطعات کوچک برش داده و به عنوان غذای کودک یک ساله خود بدهید.
9. تخم مرغ ، مهم در غذای کودک یک ساله:
تخم مرغ را می توان به عنوان یک ماده ی غذایی مهم برای بسیاری از کودکان در حال رشد استفاده کرد، زیرا سفیده آن منبع خوبی از پروتئین بوده و زرده آن حاوی روی و ویتامین ها است. معمولا توصیه می شود سفیده تخم مرغ تا سال اول تولد کودکتان به دلیل ترس از واکنش های آلرژیک در رژیم غذایی آن ها قرار داده نشود، با این حال، این اقدام پیشگیرانه تنها برای کودکانی که سابقه خانوادگی واکنش های آلرژیک دارند، باید رعایت شود.
10. ماهی منبع پروتئین در غذای کودک یک ساله:
ماهی یک منبع پروتئین بدون چربی است که به رشد و سلامت کودک کمک می کند . ماهی هایی مانند ماهی آزاد و ماهی خال خالی دارای ویتامین های محلول در چربی و چربی های ضروری مثل DHA هستند که به رشد مغز و چشم کودک و تقویت سیستم ایمنی بدن او کمک می کنند.
به یاد داشته باشید قبل از تغذیه ی کودک با ماهی با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید، زیرا ماهی اغلب باعث واکنش های آلرژیک در کودکان می شود. اگر توسط پزشک متخصص اطفال بی خطر بودن آن را تایید کرد، می توانید به کودک خود دو وعده ماهی در هفته بدهید. البته باید اطمینان داشته باشید که ماهی های مصرفی نوزادان کم جیوه یا حتی بدون جیوه باشد.
نکته: زمانی که کودک ۱۸ ماهه شود، مصرف گوشت سالم که با انتخاب دقیق پدر و مادر باشد مانعی ندارد، به ویژه اینکه خورشت گوشت و سبزیجات برای غذای کودکان لاغر خوب است. اما باید گوشت خوب پخته شود و به اندازه کافی نرم شده باشد. بهتر است کودک نوپای خود را تشویق به خوردن همه چیز بکنید . اگر او یک گروه غذایی خاص را دوست ندارد، شما همیشه می توانید سعی کنید با اضافه کردن برخی از گیاهان برای تغییر طعم و مزه ی آن ها به منظور تغذیه کودک استفاده کنید.

سوپ سبزیجات
مواد لازم :
ران مرغ: یک عدد
برنج: دو قاشق سوپخوری
هویج: یک عدد
نخود سبز: دو قاشق سوپخوری
سیب زمینی: یک عدد کوچک
گوجه فرنگی: یک عدد کوچک
جعفری خرد شده: یک قاشق سوپخوری
نمک: مقداری
طرز تهیه:
ابتدا مرغ را به همراه برنج و هویج خرد شده و نخودسبز و گوجه‌فرنگی خرد شده می‌گذاریم با حرارت کم پخته شود.
وقتی نیم‌پز شد سیب زمینی خرد شده و جعفری را به آن اضافه می‌کنیم.

صبر می‌کنیم تا سوپ کاملا جا بیفتد و آماده خوردن شود.

یک عصرانه ساده و مقوی
مواد لازم:
سیب زمینی آب‌پز: یک عدد
تخم مرغ آب‌پز: یک عدد
نعناع خشک: به مقدار دلخواه
نمک: مقداری
کره: به مقدار لازم
طرز تهیه:
در ابتدا سیب زمینی و تخم مرغ آب‌پز را رنده می‌کنیم.
در مرحله بعد کره و نمک و نعناع خشک را به آن اضافه می‌کنیم.
مواد حاصل را به صورت توپک‌های کوچک (کمی بزرگ‌تر از فندق) گرد می‌کنیم.
در نهایت می‌توانید آن‌ها را در انواع پودرها مانند پودر گردو، پودر پسته، پودر نارگیل، پودر کنجد و ... بغلتانید.

به هنگام غذا دادن به کودک به موارد زیر حتما توجه کنید
- قبل از غذا دادن به کودک دست‌ها و صورت کودک را بشویید.
- آب و مایعات را با فنجان یا لیوان تمیز به کودک بدهید.
- در غذا دادن به کودک صبور باشید و آرام آرام به کودک غذا بدهید.
- از دادن تنقلات بی‌ارزش قبل از غذا و بین وعده‌ها به کودک خودداری کنید.
- در صورتیکه کودک تمایل به خوردن غذای خاصی ندارد هرگز او را مجبور به غذا خوردن نکنید و سعی کنید مزه آن را با کمی تغییر برای کودک خوشایندتر کنید.
- به کودک اجازه دهید غذا خوردن را خودش تجربه کند حتی اگر مقداری غذا هنگام خوردن ریخته شود و یا دست و لباس‌های خود را کثیف کند.
- مقدار غذای کودک برای هر وعده را با افزایش سن کودک بیشتر کنید.
- برای غذا خوردن کودک به او جایزه ندهید بلکه برای ترغیب او به غذا خوردن از طعم غذا تعریف کنید.