عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی چیست و چه مزایایی دارد؟
عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی کمک میکند تا از سلامت اندام تناسلی بانوان مطمئن شد. در این عکس برداری باز بودن لوله فالوپ و شکل رحم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه این مطلب قصد بررسی این تکنولوژی و مزایای آن را داریم.
دستگاه تناسلی خانم‌ها مکانیزم پیچیده‌ای برای باروری دارد. در صورتی که عملکرد هر یک از اعضا آن مختل شود در کل فرآیند باروری و تخمک گذاری مشکل پیش خواهد آمد. از جمله کاهش یا عدم تخمک‌گذاری و اختلال در باروری و قاعدگی. یکی از مواردی که ممکن است در تخمک گذاری و باروری اختلال ایجاد کند و رحم را دچار مشکل کند اسنداد لوله‌ها است. برای تشخیص مشکلاتی که ممکن است در رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها پیش بیاید از عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی استفاده می‌شود. پزشک متخصص با مراجعه بیمار به کمک معاینات و دریافت تصاویر رنگی از رحم و دستگاه باروری زنان اختلال ایجاد شده را تشخیص داده و برای رفع آن اقدام میکند. در این مطلب از نی‌نی‌بان درباره عکس رنگی از رحم بیشتر صحبت شده است.
عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی) چیست؟
یکی از تکنیک‌هایی که در تحقیقات مربوط به ناباروری مورد استفاده قرار می‌گیرد، عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی است. در واقع این عکس نوعی تصویربرداری یا رادیوگرافی است که با استفاده از یک ماده حاجب حاوی ید و اشعه ایکس انجام می‌شود و داخل رحم و همچنین لوله‌های رحم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در طول انجام هیستروسالپنگوگرافی پزشک با پر کردن رحم و لوله‌های آن از ماده حاجب محلول در آب، می‌تواند شکل و ساختار رحم، لوله‌های فالوپ و باز بودن آنها، بافت‌های موجود در داخل رحم و حتی حفره شکمی را مشاهده کند و در صورت وجود هر گونه مشکل به درمان آن بپردازد، زیرا وجود هر مشکلی در این ناحیه از بدن یک زن می‌تواند موجب ناباروری او شود.
یکی از نکات قابل توجه درباره عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی آن است که این روش با سونوگرافی رنگی رحم کاملا فرق دارد و روشی مجزا محسوب می‌شود. نکته دیگر آنکه در این روش یعنی هیستروسالپنگوگرافی ماده حاجب که به آن رنگ کنتراست نیز می‌گویند، پس از تزریق به برجسته کردن اندام‌ها یا بافت‌های خاص نواحی مورد نظر از بدن کمک میکند و در نهایت نیز این ماده از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. انجام عکس رنگی رحم (HSG) بعد از پریود، و قبل از تخمک‌گذاری (بین روزهای 7 تا 14 سیکل قاعدگی) انجام می‌شود، چرا که احتمال بارداری فرد در این دوران کمتر است. زمان انجام آن نیز کوتاه و در حدود 5 تا 30 دقیقه است و بعد از آن نیز به استراحت یا بستری شدن نیازی نیست.
روش کار عکس رنگی رحم چگونه است؟
همانطور که گفته شد عکس رنگی رحم یا HSG با استفاده از اشعه ایکس برای بررسی داخل رحم و لوله‌های رحم با کمک ماده مخصوص انجام می‌شود. با کمک عکس رنگی رحم، پزشک می‌تواند رحم، لوله‌های فالوپ و بافت‌های آن را بررسی کند زیرا مشکلات مربوط به این نواحی ممکن است از دلایل ناباروری محسوب شود. از ماده حاجب (ماده کنتراست‌زا) نیز برای افزایش تضاد بین مایعات درون بدن در تصویربرداری پزشکی استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که این کار توسط رادیولوژیست انجام می‌گردد.
اما روش کار عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی به این صورت است که بیمار باید بر روی تخت به پشت بخوابد، سپس اسپکولوم که وسیله‌ای مخصوص برای معاینه واژینال است در داخل واژن قرار داده می‌شود. در مرحله بعد دهانه رحم یا همان سرویکس تمیز می‌شود و ماده حاجب توسط یک لوله بسیار نازک به نام کانولا وارد رحم می‌گردد. این ماده به اندازه‌ای تزریق می‌شود که فضای داخل رحم و لوله‌های رحمی را پر کند. اگر در جایی از لوله‌ها انسداد وجود داشته باشد، این ماده قادر به پر کردن این فضا نخواهد بود و همین موضوع نیز می‌تواند روشی تشخیصی برای اسنداد لوله‌های فالوپ باشد. پس از تزریق کامل عکس برداری آغاز می‌شود و این عکس رنگی برای پزشک زنان ارسال می‌گردد.
کاربردهای رایج عکس رنگی رحم چیست؟
با توجه به پیچیدگی دستگاه تناسلی زنان که از اعضا و بخش‌های مختلف تشکیل شده است عکس رنگی از رحم می‌تواند کاربردهای بسیاری در تشخیص مشکلات احتمالی در رحم و اجزای آن داشته باشد. از جمله این کاربردها به شرح زیر هستند:
تشخیص چسبندگی لوله‌های رحمی
چسبندگی یا انسداد لوله‌های فالوپ یکی از شایع ترین علل ناباروری زنان است، اما تشخیص آن بسیار دشوار است. یکی از روش‌هایی که می‌تواند این نوع چسبندگی را مشخص کند، عکس رنگی رحم است. در واقع بعضی از دلایل مانند کیست تخمدان، سابقه حاملگی خارج رحمی، اندومتریوز، عفونت‌ها و برخی بیماری‌های ناحیه لگن باعث چسبندگی لوله فالوپ می‌شوند که این خود یکی از دلایل مهم در ناباروری زنان است.
بررسی علل سقط‌های مکرر
اگر یک زن در تلاش‌های خود برای فرزندآوری دچار سقط‌های مکرر شود، حتما علل آن بررسی خواهد شد. برای پیدا کردن علت این سقط‌ها می‌توان از عکس رنگی رحم استفاده کرد تا با درمان علت‌های موجود مثل مشکلات مربوط به پوشش رحم و یا ساختار آن، مشکل ناباروری یا مشکلات مربوط به آن مانند سقط‌های مکرر تجویز حل شود. در واقع عکس رنگی رحم با بررسی کامل رحم و لوله های آن وجود هر گونه اشکال در این ناحیه را تشخیص می‌دهد.
مشاهده ناهنجاری‌های ساختاری در رحم
وجود هر گونه ناهنجاری در ساختار رحم ممکن است منجر به ناباروری شود. با استفاد از روش عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی، اندام‌های داخلی خصوصا ناحیه رحم و اجزای مربوط به آن قابل مشاهده می‌شوند و پزشک می‌تواند ساختار و عملکرد رحم و لوله‌های رحمی را مشاهده کند و در صورت نیاز، روش‌های درمانی را آغاز نماید. ناهنجاری‌های ساختاری رحم یا مادرزادی هستند و یا در طول رشد اندام تناسلی به وجود می‌آیند. این اختلالات موجب می‌شوند تا جنین نتواند در محیطی طبیعی رشد کند.
تشخیص فیبروم رحمی
فیبروم رحمی به رشد بیش از حد بافت‌های موجود در رحم می‌گویند. این فیبروم که به آن تومور خوش‌خیم عضله صاف رحم نیز گفته می‌شود در سنین باروری یعنی 25 تا 40 سالگی ایجاد شده و در صورت عدم درمان موجب ناباروری می‌گردد. عکس رنگی رحم یکی از روش‌های تشخیص فیبروم است. بافت‌های غیر طبیعی یا فیبروم در عکس رنگی رحم قابل مشاهده است و پزشک می‌تواند با استفاده ز روش‌های درمانی مختلف به درمان آن بپردازد.
تشخیص پولیپ‌های رحمی
پولیپ رحم که به آن پولیپ اندومتر نیز می‌گویند، توده‌ای غیر طبیعی است که در لایه داخلی رحم یا همان اندومتر رشد میکند. در بیشتر موارد این پولیپ‌ها غیر سرطانی هستند اما از دلایل ناباروری محسوب می‌شوند. یکی از مهمترین روش‌های تشخیصی در این موارد عکس‌برداری رنگی رحم است که با مشاهده آنها توسط پزشک می‌توان به سرعت درمان را آغاز نمود.
بهترین زمان برای انجام عکس رنگی رحم چه زمانی است؟
با توجه به نحوه عکس برداری رنگی از رحم که دستگاه معاینه وارد واژن شده و ماده حاجب از طریق یک کاتتر مخصوص عکس رنگی وارد رحم و لوله‌های آن می‌شود. بهترین زمان برای عکس برداری، روزهای بین پایان آخرین دوره قاعدگی و قبل از شروع تخمک گذاری بعدی است. چرا که در این زمان پوشش داخلی رحم نیز نازک شده و احتمال خونریزی هم نزدیک به صفر است و از طرفی احتمال بارداری فرد نیز رد یا تایید شده است.
مراحل انجام عکس رنگی رحم
تهیه عکس رنگی از رحم، مراحی دارد که آشنایی با این مراحل قبل از انجام آن می‌تواند در عملکرد و همکاری بهتر بیمار با پزشک موثر باشد. این مراحل عبارتند از:
- در ابتدا بیمار باید روی تخت رادیوگرافیک همانند معاینه زنان دراز بکشد و پاها را خم و از هم باز کند.
-
پس از آماده شدن بیمار، وسیله ای برای باز کردن دهانه رحم استفاده می‌شود.
-
دهانه رحم برای انجام عکس رنگی رحم ضدعفونی می شود. البته در برخی موارد ممکن است ماده بی حسی نیز تزریق شود.
-
در مرحله بعد رادیولوژیست یک لوله پلاستیکی (کاتتر) وارد رحم میکند و با کمک آن، ماده حاجب به بدن بیمار تزریق می شود.
-
در صورت نبود انسداد، تمامی قسمت های رحم و لوله های فالوپ از ماده حاجب پر می شود.
-
در این مرحله دوربین فلوروسکوپ که مخصوص عکس رنگی رحم است، تصویربرداری را انجام می دهد و فرایند به پایان می‌رسد.
عکس رنگی رحم چه مزایایی دارد؟
عکس رنگی رحم یا همان هیستروسالپنگوگرافی یکی از مهمترین روش‌های تشخیصی برای بیماری‌های زنان محسوب می‌شود که انجام آن می‌تواند مزایای زیادی از جمله تشخیص و درمان این بیماری‌ها و در نتیجه درمان ناباروری شود. دیگر مزایای عکس رنگی رحم عبارت است از:
-
عکس رنگی رحم یک آزمایش بی‌خطر است
-
بعد از عکس رنگی رحم هیچگونه آثار تابشی اشعه ایکس در بدن باقی نمی‌ماند
-
بر اثر تزریق ماده حاجب لوله‌های رحم باز می‌شود
-
میزان چسبندگی رحم در این آزمایش مشخص می‌شود
-
ناهنجاری‌های ساختار رحم تشخیص داده می‌شود
-
برای بررسی ساختار رحم و مشکلات احتمالی در آن از این عکس استفاده می‌شود
-
وجود انسداد در لوله‌های فالوپ از این طریق قابل تشخیص است
-
علت بسیاری از مشکلات ناباروری که به دلیل وضعیت رحم ایجاد شده، با این تصویربرداری قابل تشخیص است
-
انواع توده‌های داخل رحمی با عکس رنگی رحم قابل مشاهده خواهد بود
چگونه برای عکس رنگی رحم آماده شویم؟
برای تهیه یک عکس مناسب و با کیفیت رنگی از رحم لازم است مواردی را پیش از آنکه در محل مورد نظر برای عکس برداری حاضر شوید انجام دهید. این موارد برای اماده سازی بیمار پیش از عکس رنگی لازم است و عبارتند از:
- یک ساعت قبل از HSG از داروهای مسکن استفاده کنید
-
استفاده از آنتی بیوتیک به تجویز پزشک را فرامو نکنید
-
بهتر است با روده‌های خاصی این آزمایش را انجام دهید
-
کلیه اشیای فلزی مانند ساعت، عینک و یا جواهرات به صندوق امانت بسپارید
گرفتن عکس رنگی رحم در چه مواردی ممنوع است؟
با اینکه عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی یک روش بی‌خطر با عوارض بسیار کم محسوب می‌شود و اکثر زنان قادر به انجام آن هستند، اما در مواردی توصیه می‌شود که این عکس برداری انجام نشود و یا انجام آن به زمان دیگری موکول شود. در موارد زیر گرفتن عکس رنگی رحم ممنوع است:
-
در صورت احتمال بارداری
-
در صورت عفونت لگن و واژن
-
در صورت نامنظم بودن دوره قاعدگی
-
مبتلا بودن فرد به یکی از بیماری‌های آمیزشی
نتایج عکس رنگی رحم چه زمانی آماده می‌شود؟
رادیولوژیست به تصاویر اشعه ایکس نگاه و گزارشی را برای پزشک شما ارسال میکند. پزشک در مورد نتایج با شما صحبت میکند و در صورت نیاز، آزمایشات بیشتری تجویز خواهد کرد.
اگر گزارش نشان بدهد که لوله‌های فالوپ شما مسدود شده است، ممکن است به روشی به نام «لاپاراسکوپی» نیاز داشته باشید.
«لاپاراسکوپی» به پزشک اجازه می‌دهد مستقیما به لوله‌های فالوپ نگاه کند. او همچنین ممکن است لقاح آزمایشگاهی یا IVF را توصیه کند.
پزشک در مورد گزینه‌هایی که در پیش رو دارید، با شما صحبت میکند و به شما کمک میکند بهترین تصمیم را بگیرید.
چه کسی نتایج عکس رنگی رحم را بررسی میکند؟
همه خانم‌ها برای بررسی اندام تناسلی و همچنین در زمانی که مشکوک به بیماری خاصی هستند، یا در صورت وجود مشکلاتی در باردار شدن به پزشک متخصص زنان مراجعه می‌کنند. پزشک زنان نیز برای بررسی دلایل ناباروری یا چک کردن سلامت رحم، عکس رنگی را تجویز میکند و سپس، با بررسی عکس، وضعیت این ناحیه از بدن را بررسی می‌نماید. در واقع باید گفت که عکس برداری رنگی از رحم توسط رادیولوژیست انجام می‌شود اما این پزشک متخصص زنان است که با علم خود قادر به بررسی این عکس بوده و روش‌های درمانی را برای فرد به کار می‌بندد.
مراقبت‌های لازم بعد از عکس رنگی رحم
پس از آنکه عکس رنگی از رحم تهیه شد لازم است بیمار برای حفظ سلامت خود و عدم آسیب رساندن به دستگاه تناسلی خود مواردی را رعایت کند. این مراقبت‌های لازم بعد از عکس رنگی از رحم عبارتند از:
- از انجام حرکات و ورزش های سنگین خودداری کنید.
-
از بلند کردن اجسان سنگین خودداری نمایید.
-
تا سه روز آنتی بیوتیک و دیگر داروهای تجویز شده را مصرف نمایید.
-
آب فراوان مصرف کنید.
-
در صورت داشتن درد از مسکن استفاده نمایید.
-
ممنوعیتی درباره استحمام بعد از عکس برداری رنگی از رحم وجود ندارد.
هزینه عکس رنگی رحم چقدر است؟
هزینه عکس رنگی رحم تحت پوشش خدمات درمانی قرار می‌گیرد و کسانی تحت پوشش بیمه‌های پایه مانند تامین اجتمای و یا نیروهای مسلح هستند می‌توانند در مراکز طرف قرار داد از ۹۴۲ هزار تومان هزینه کلی این عمل تنها ۳۲۰ هزار تومان آن را پرداخت کنند. این در صورتی است که هزینه عکس رنگی رحم به صورت آزاد ۱ میلیون و ۱۰۵ هزار تومان محاسبه می‌شود. هزینه‌های عنوان شده تنها مربوط به خود عمل عکس برداری هستند و هزینه‌های جانبی احتمالی جدا محاسبه می‌شوند.
سوالات متداول
برای آشنایی بیشتر شما با عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی بهتر است برخی از سوالات متداول در این زمینه را مورد بررسی قرار دهید:
آیا عکس رنگی رحم نیاز به بیهوشی دارد؟
معمولا انجام این تست نیازی به بیهوشی ندارد اما در موارد خاصی در عکس رنگی رحم ممکن است پزشک انجام بیهوشی را ضروری بداند.
بعد از عکس رنگی رحم از چه دارویی استفاده می‌شود؟
بهتر است برای جلوگیری از عفونت احتمالی بعد از عکس رنگی رحم استفاده از آنتی بیوتیک را فراموش نکنید.
چند روز بعد از انجام عکس رنگی رحم می شود رابطه جنسی داشت؟
بهتر است اقدام به بارداری به سیکل پریود بعدی موکول گردد.البته باید بدانید در صورت نداشتن درد، انجام رابطه ی جنسی بلامانع است.
درد ناشی از انجام عکس رنگی رحم را کم کنیم؟
این سوال یکی از پرسش‌های غلط درباره عکس رنگی رحم است چرا که انجام این آزمایش دردناک نیست.
اگر قصد انجام عکس رنگی رحم را دارید، می‌توانید با مراجعه به مرکز فوق تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی با متخصصان باتجربه و شناخته‌شده در زمینه عکس رنگی رحم آشنا شوید و از آنها مشاوره بگیرید.
مرکز فوق تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی
جهت مشاوره همین حالا تماس بگیرید
۸۸۸۲۳۸۴۰
۸۸۸۲۷۰۴۵
۸۸۸۲۷۰۴۹
۰۹۳۳۲۴۶۸۰۵۲
آدرس: کریم خان، خیابان ایرانشهر، خیابان سپند، نبش خیابان سپهبد قرنی، جنب اورژانس بیمارستان آپادانا
نظر کاربران
سلام .ممنون از مطالب خوبتون .
من امروز عکس رنگی رو در مرکز تصویر برداری جام جم شهریار انجام دادم ،درد شدید در هنگام قرار دادن ابزارها احساس کردم و خونریزی هم داشتم . ولی درد موقتی بود.از یک ساعت به بعد گرفتگی و درد شدید زیر شکم دارم .ران پاهام هم میلرزه .
سلام من عکس رنگی رحم انجام دادم دو روز بعدش درد شدیدی توی سینه هام دارم میخواستم ببینم طبیعیه یا نه ؟؟؟؟
پاسخ ها
سلام
و ممنون از توجهتون
برای
طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک زیر استفاده کنید
https://moshavere.niniban.com/
سلام من عكس رنگي رو تو پژوهشگاه رويان انداختم بسيار عالي و بدون درد بود
من عکس رنگی در مرکز نسیم پرتو توسط دکتر آسیه گرفتم و با وجود اینکه مورد من خاص بود اصلا درد نداشت و باور نمی کردم ایشون به این راحتی این کار را انجام دهند .
من کرج انجام دادم پیش خانم حیدری خدا خیرش بده من همیشه دعاش میکنم.بااینکه هردوتا لوله م بسته بود با بیحسی رفتم دردم نداشتم و هر دولوله م خداروشکر باز شد.بار دوم بود که عکس میگرفتم .برای بار اول رفته بودم یه بیمارستان که فقط اسمش خصوصیه کلی درد کشیدم لوله هامم باز نشد.
منم ديروز انجام دادم واي خدا قبلش چقدر ميترسيدم ولي واقعا درد نداشت شبيه درد شروعه پريود بود خيلي خفيف و جزيي و بعد عكس ده دقيقه بعدش تموم شد اونقدر الكي از خوندن نظرات بعضيا تو اينترنت ترسيده بودم كه خانوم خيليييييي مهربون و خيلي صبور برام انجام داد الكي از نظرات اينو اون براي خودتون هيولا درست نكنيد ك واي بايد درد بكشم بدن من هنوز ضعيف بود هر كسي استانه دردش فرق داره
سلام منم میخام عکس رنگی بگیرم باید چکارهایی قبلش انجام بدم بهم گفتن حصوری بیان دارو باید براتون بنویسن
پاسخ ها
همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
https://bit.ly/31AMOqp
سلام من پارسال عکس رنگی رحم گرفتم آیا نیاز به عکس مجدد هست؟
ا
پاسخ ها
همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
https://bit.ly/31AMOqp
منم انجام دادم اصلا درد نداشت همه چی هم باز بود و سالم بود
سلام وقت بخیر من پس از تحقیقات تو مرکز صدرا تو فلکه دوم تهرانپارس انجام دادم بدون بی هوشی ولی با یه وسیله لوله مانند اسم اون خانوم طاهری بود و تحصیلاتشون در همین باره بود اینجوری بگم اینقدر خوب بود که وقتی تموم شد گفتم مطمینی تموم شده بهداشت رو هم کاملا رعایت کردن رفتار هم سرشار از انرژی مثبت بود و کلی هم باهام حرف زد یعنی اگه کرونا نبود حتما ماوس میکردم و در آخر هم دارو واسم تجویز کرد که سه روز بعد هم از داکسی سایکلین استفاده کنم یه روز ارتباط نداشته باشم و تا سه روز هم داخل اب ولرم بنیادینی بشینم روزی یک بار ..حتی تلفنش رو بهم داد آخه من خیلی استرس داشتم بعد هم دکتر مرکز دکتر رضوان زاده ریپورت کردن حتی وقتی خواستم باهاشون صحبت کنم اجازه دادن و کامل از وضعیتم آگاه شدم برید کلینیک صدرا پیشه خانم طاهری و لذت ببرید از کاری که واستون انجام میشه ومن دستشون رو می‌بوسم و بهترین ها رو واسه پرسنل اون مرکز از خدا میخواهم گویا یه لوله من هم چسبندگی داشته که پس از این کار مشکلم رفع شده دکتر رضوی متخصص زنان هم وقتی عکس رو دید گفت عالی واست انجام داده .اینو گفتم تا تمام کسایی که مشکل ترس رو دارن برن اون مرکز به دو روش هم انجام میشد که هر دو رو واسم توضیح داد و ضمنا تمام وسایل رو بهم نشون داد و جلو چشمه خودم باز کرد
اینکه یه سری درد نداشتن برای من جای سواله
من دیروز صبح ساعت۱۰ انجام دادم و هم حین انجام درد شدیدی تجربه کردم و‌هم تا الان درد شدید داربطوریکه نه‌میتونم راه برم نه بشینم .
این رو‌گفتم‌که اگه کسی مثل من فکر میکنه یه کار خیلی راحته و بدون همراه میره انجامش میده بدونه که اولا حتما همراه داشته باشه ثانیا بدونه که تا دوروز قادر نیست به راحتی تحرک داشته باشه. اینم بگم که من هیچ مشکلی نداشتم توی تصویر برداری که بگم بسته بودن لوله ها باعث این درد بود.