گرفتگی عضلات پا در اوایل بارداری، علت و درمان
علاوه بر تهوع صبحگاهی، خستگی و کمر درد که از ناراحتی‌های مکرر خانم‌ها در طول بارداری است، درد پا و ساق پا به ویژه در بارداری، بسیار شایع است.
گرفتگی عضلات پا اسپاسم عضلات پا یکی از مسایل شایع دوران بارداری می‌باشد که معمولاً اضافه شدن وزن در دوران بارداری را یکی از علل مهم آن می‌دانند. گرفتگی عضلات پا بیشتر در 3 ماهه دوم بارداری آغاز می‌شود و ممکن است در ماه‌های پایانی بارداری میزان آن بیشتر گردد . فشار آوردن وزن بر روی عروق خونی و سیاهرگ‌ها و همین طور فشار وزن روی عصب‌های که در قسمت پا قرار دارند نیز از عوامل تشدید این وضع می‌باشند . معمولاً بیشتر افراد شب‌ها بیشتر به گرفتگی عضلات پا دچار می‌شوند بیش از نیمی از زنان باردار از گرفتگی عضلات ساق پا شکایت دارند. اختلال در خونرسانی اندام‌های تحتانی و نبود تعادل بین جذب ویتامین‌ها و الکترولیت‌ها از عوامل مستعد کننده اسپاسم عضلانی است.
علت اسپاسم یا گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری چیست؟
علت گرفتگی عضلات ساق پا در بارداری تا به امروز به صورت ناشناخته باقی مانده است و غالباً بدون هیج علت زمینه‌ای قابل تشخیصی رخ می‌دهد؛ ولی به گفته محققان، فشار سنگینی رحم بر عروق خونرسان اندام تحتانی که مانع از بازگشت خون به سمت بالا می‌شود و همچنین تحت فشار قرار دادن اعصابی که به سمت اندام تحتانی می‌رود، یکی از دلائل احتمالی گرفتگی عضلات است.
سایر دلائل احتمالی گرفتگی عضلات پا در بارداری:
۱- اختلال در تعادل آب و الکترولیت‌هایی نظیر کلسیم، منیزیم، پتاسیم و ویتامین‌های B، E و C
2- افزایش دفع ادراری کلسیم در دوران بارداری و افزایش نیاز جنین به کلسیم به ویژه در نیمه دوم بارداری
۳- افزایش سن
4- فعالیت‌های سنگین ورزشی به ویژه در افراد غیر حرفه‌ای و در صورتی که با عدم جایگزینی آب و الکترولیت‌ها همراه باشد.
۵- مصرف برخی از داروها مثل مسهل‌ها، داروهای مدر و سایمتیدین
6- تغذیه نادرست و فقر مواد مغذی
۷- کم کاری غده تیروئید و فوق کلیه با شیوع کمتر
8- نوشیدن کم آب در دوران بارداری کرامپ عضلات پا می‌گردد . کم آبی باعث افزایش میزان اسیدلاکتیک در عضلات و بروز درد عضلانی می‌شود. در واقع از دست دادن آب بدن مهمترین عامل نرسیدن خون کافی به عضلات و گرفتگی آن می‌باشد.
۹- بالا رفتن بیش از حد وزن بدن یکی از علل گرفتگی عضلا پا در بارداری می باشد . با ایجاد برنامه غذایی مناسب می‌توانید از اضافه وزن بیش از حد جلوگیری نمایید.
درمان گرفتگی عضلات پا در بارداری
- از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی خودداری کنید. روزانه زمانی را برای پیاده‌روی اختصاص دهید و پس از آن به پهلوی چپ خود دراز کشیده تا جریان خون در پاها بهتر شود.
- به میزان کافی آب بنوشید . نوشیدن ده تا دوازده لیوان مایعات و به خصوص آب در دوران بارداری لازم می‌باشد و از گرفتگی عضلات پا در خواب جلوگیری خواهد کرد.
- در طول روز و پیش از خواب به طور منظم عضلات ساق پای تان را بکشید.
- هنگام نشستن، غذا خوردن و تماشای تلویزیون مچ پاهای تان را بچرخانید و انگشتان پایتان را تکان دهید.
علت گرفتگی عضلات ساق پا در بارداری تا به امروز به صورت ناشناخته باقی مانده است
- زیاد خودتان را خسته نکنید و برای بهبود گردش خون در پاهایتان به پهلوی چپ بخوابید
- در طول نشستن، کف پاهایتان را مماس با زمین قرار دهید و پشت کمرتان را با بالشتکی پر کنید و از انداختن پاها بر روی هم اجتناب کنید (این وضعیت خونرسانی را مختل و باعث خستگی شما می‌شود).
- مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین و نوشابه‌ها را محدود کنید و به جای آنها آب فراوان بنوشید.
- مصرف بیش از حد مواد چرب و شیرین پرهیز کنید.
- کفش‌های طبی و لژدار با ارتفاع ۵-۳ سانتی‌متر با سایز مناسب بپوشید.
- انجام تمرینات ورزشی سبک و مخصوص دوران بارداری و یا پیاده‌روی در هوای آزاد (این مورد مشروط به اجازه پزشک می باشد.)
- مصرف مکمل‌هایی نظیر ویتامین‌های B۱ ،B۶ و همچنین کلسیم و منیزیم مشروط به اجازه پزشک متخصص زنان یا ماما. تحقیقات اخیر مؤید تأثیرات مثبت ترکیب ویتامین‌هایB۱ و B۶ و همچنین منیزیم و کلسیم در کاهش شدت درد و دفعات گرفتگی عضلات پا می‌باشد.
برای از بین بردن گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری چه کنیم؟
اگر باردار هستید و پایتان گرفته بی درنگ آن را دراز کنید تا عضله ساق تان کشیده شود. برای این منظور پای تان را صاف بگیرید، پاشنه پای تان را به سمت بیرون و سپس پنجه های تان را به سمت عقب متمایل کنید. با این کار ممکن است در ابتدا احساس درد و ناراحتی کنید اما این روش اسپاسم و درد عضلات را از بین می برد. همچنین می توانید برای از بین بردن این حالت آزار دهنده عضلات پای تان را ماساژ دهید یا پایتان را گرم کنید. چند دقیقه راه رفتن هم می تواند برای از بین بردن اسپاسم مفید باشد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
گرفتگی عضلات پا اغلب از علائم عادی بارداری به شمار می‌رود و معمولاً بدون هرگونه مداخله پزشکی رفع می‌شود. با این حال گاهی اوقات گرفتگی عضلات پا می‌تواند نشانه چیزی جدی‌تر مثل یک لخته خون در عروق خونی پا باشد اما لخته‌های خون معمولاً نادر هستند اما خطر ابتلا به لخته هنگامی که باردار هستید به دلیل همه تغییرات قلبی و عروقی در بدنتان بالاتر است.
اگر احساس کردید که گرفتگی عضلات پا به شدت دردناک است و به طور مکرر اتفاق می‌افتد یا با تورم ، کشیدگی، گرمی، یا قرمز شدن پا همراه است یا پس انجام تمامی کارهای فوق بهبود نمی‌یابد بلافاصله با دکتر خود تماس بگیرید.
علاوه بر تهوع صبحگاهی ، خستگی و کمر درد که از ناراحتی‌های مکرر خانم‌ها در طول بارداری است، درد پا و ساق پا به ویژه در سه ماهه آخر بارداری ، بسیار شایع است. در این میان، روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش درد و ناراحتی و درمان گرفتگی عضلات انجام دهید.
علت ورم و درد پا در بارداری
پا درد
سیاتیک شایع‌ترین علت پا درد در دوران بارداری است. اما درد سیاتیک دقیقاً چیست؟ در دوران بارداری، وزن رحم در حال رشد شما می‌تواند بر روی عصب سیاتیک فشار وارد کرده و موجب درد در پشت پای شما شود. این درد می‌تواند در حد گرفتگی عضلات پا باشد (که در سه ماهه سوم بسیار شایع است)، یا می‌تواند دردی شدید، مانند ترومبوز وریدهای عمقی (DVT) یا فیبروئیدهای رحمی (تومورهای غیرسرطانی رحم) باشد.
گرفتگی عضلات پا
برخی از زنان در دوران بارداری خود، گریزی از گرفتگی عضلات پا (موسوم به اسب چارلی) ندارند. این انقباضات عضلانی دردناک معمولاً در پشت ساق پا رخ می‌دهد. گفته می‌شود که گرفتگی عضلات پا به دلیل کمبود کلسیم و مقدار بیش از حد فسفر رخ می‌دهد (که در نوشابه‌های کولا و گوشت فرآوری شده یافت می‌شود). گرفتگی عضلات در شب‌ها یعنی زمانی که پاها خسته شده‌اند، شایع است.
ورم پا
علاوه بر ناراحتی‌های دوران بارداری، ورم پا در بارداری ممکن است پوشیدن کفش پاشنه بلند و یا چکمه‌های همیشگی را برایتان دشوار کند. در دوران بارداری، تغییر سایز کفش یک مادر باردار، چندان غیر معمول نیست. علاوه بر احتباس مایعات، هورمون ریلاکسین که در سه ماهه سوم بارداری به منظور ریلکس کردن رباط‌های لگن برای زایمان، ترشح می‌شود، رباط‌های پا را صاف و کشیده می‌کند.
درمان درد ساق پا در دوران بارداری
درد عصب سیاتیک
ساده‌ترین راه برای درمان درد عصب سیاتیک در دوران بارداری این است که در سمت مخالف درد دراز بکشید. این کار می‌تواند به کاهش مقداری از فشار وارد بر عصب سیاتیک کمک کند. علاوه بر این شما باید از بلند کردن اشیاء سنگین اجتناب کرده و سعی کنید زمان ایستادن سر پا را به حداقل برسانید. اگر در حال ایستاده احساس فشار می‌کنید، سعی کنید بر یکی از پاهای خود تکیه کنید و یا پای دیگر را بر روی چیزی بلندتر قرار دهید. در برخی موارد، شنا نیز می‌تواند درد و ناراحتی را تسکین دهد.
شما همچنین می‌توانید سرما یا گرما درمانی را برای کمک به تسکین در ناحیه دردناک انجام دهید. در برخی از موارد پزشک شما ممکن است مصرف استامینوفن را به شما توصیه کند، اما هرگز در دوران بارداری، بدون مشورت با پزشک خود، دارو مصرف نکنید.
گرفتگی عضلات پا
اگر با گرفتگی عضلات پا از خواب بیدار می‌شوید، بلافاصله عضلات پای خود را بکشید. برای کشش پای خود ابتدا از پاشنه شروع کنید، سپس به آرامی انگشتان پا و مچ پای خود را خم کنید. هر چند در آغاز این کار می‌تواند دردناک باشد، اما درد آن به تدریج کاهش می‌یابد. یک راه حل دیگر برای تسکین گرفتگی عضلات پا ماساژ دادن عضلات پاست. راه حل نهایی این است که از رختخواب خود خارج شده و برای چند دقیقه در اطراف خانه قدم بزنید. ورزش می‌تواند به حداقل رساندن دفعات گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری کمک کند. به عنوان مثال، بروز گرفتگی و اسپاسم در عضلات ساق پا با این ورزش (که کشش کلاسیک دوندگان است) کاهش می‌یابد:
1- در فاصله حدوداً 90 سانتی‌متر از دیوار بایستید
۲- بازوی خود را کشیده و به جلو خم شوید تا دیوار را لمس کنید، اما کف پای خود را بر زمین نگه دارید.
3- با یک پا دیوار مقابل را کمی هل دهید، این حالت را برای پنج ثانیه حفظ کرده و سپس آن را با پای دیگر انجام دهید.
۴- استراحت کنید و به موقعیت شروع بازگردید
5- این تمرین را برای چند دقیقه تکرار کنید.
این تمرین را سه بار در روز (یک بار درست پیش از خواب) تکرار کنید.
ورم پا
پای شما علاوه بر کفش بزرگتر، نیاز به حفاظت و راحتی بیشتر نیز دارد. از آنجا که مرکز گرانش بدن شما با افزایش وزن ، به طور مداوم در حال تغییر است، شما نیاز به پوشیدن کفشی دارید که واقعاً تعادل بدن شما را حفظ کند. به عبارت دیگر بهتر است از پوشیدن کفش پاشنه بلند اجتناب کنید. کفش‌هایی را انتخاب کنید که کف پهن دارند و پاشنه آن ۲ تا ۵ سانتی‌متر است. اگر شما به دنبال یک کفش پیاده‌روی و یا کفش‌های ورزشی هستید، یک کفش کتانی مخصوص دوندگی بخرید. زیرا ضربه و شوک را نیز جذب می‌کند.
پیشگیری از بروز ورم، درد و گرفتگی پا در بارداری
برای پیشگیری از ورم ، درد و گرفتگی پا در بارداری به این نکات توجه کنید:
از ایستادن و یا نشستن بر پاهای خود برای مدت زمان طولانی اجتناب کنید.
تمرین کشش عضلات پشت ساق پای خود را به طور منظم در طول روز و چند بار قبل از اینکه به رختخواب بروید، انجام دهید.
مچ پای خود را بچرخانید و انگشتان پای خود را هنگام نشستن، خوردن شام و یا تماشای تلویزیون تکان دهید.
هر روز پیاده‌روی کنید. (مگر اینکه ماما یا پزشک شما توصیه کرده است که ورزش نکنید).
از خستگی بیش از حد اجتناب کنید. برای بهبود گردش خون در پاهای خود، بر پهلوی چپ خود دراز بکشید.
با نوشیدن آب به طور منظم در طول روز، بدن خود را هیدراته نگه دارید.
قبل از خواب برای شل شدن عضلات خود، حمام آب گرم بگیرید.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼