تغذیه بعد از زایمان، خوردنی های مجاز و غیر مجاز

پس از سپری شدن ۳۶ تا ۴۰ هفته از شروع بارداری بالاخره انتظار مادر و اطرافیان او به‌پایان می‌رسد و نوزاد به دنیا می‌آید و مادر پا به دوران جدیدی از عمر خود یعنی مراقبت از نوزادش و پرورش آن وارد می‌شود. از دیدگاه بسیاری از پزشکان مراقبت‌های لازم در به‌خصوص سه ماهه بعد از زایمان در جهت بازسازی بدن مادر، تولید شیر کافی برای نوزادش و کاهش وزن حاصل از بارداری از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد که در این زمینه خوردنی های مجاز و خوردنی های غیر مجاز نقش مهمی ایفاء می‌کنند.

مصرف خوردنی های مجاز در سه ماهه بعد از زایمان
دریافت کافی آب و مایعات
مادر از بعد از زایمان باید توجه نماید که علاوه بر پیشگیری از بروز کم‌آبی در بدن خود، باید به تأمین آب کافی برای نوزادش نیز توجه نماید. درواقع دریافت آب کم، توسط مادر باعث تولید شیر کمتر و احتمال بروز کم‌ آبی در بدن نوزاد می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که مادران از بلافاصله بعد از زایمان سعی نمایند برای تأمین آب و مایعات موردنیاز بدنشان به‌طور فراوان آب بنوشند. به‌علاوه این‌که مصرف سوپ و آب میوه‌های طبیعی هم برای تأمین آب و مایعات موردنیاز بدن مادر توصیه می‌گردند.
سبزیجات سبزرنگ برای سه ماهه بعد از زایمان
توصیه متخصصان تغذیه آن است که در رژیم غذایی سه ماهه بعد از زایمان برحسب تحمل مادر حتماً از انواع متنوعی از سبزیجات سبز استفاده شود. به خاطر این‌که سبزیجات سبز حاوی مقادیر بالایی از ویتامین‌ها، املاح و آنتی‌اکسیدان‌های موردنیاز بدن مادر و نوزاد می‌باشند و به‌عنوان یک مولتی ویتامین طبیعی می‌توانند برای بدن آن‌ها عمل نمایند.
پروتئین‌ها از خوردنی های مجاز سه ماهه بعد از زایمان
بیشتر منابع غذایی پروتئینی از خوردنی های مجاز برای سه ماهه بعد از زایمان می‌باشند. البته مصرف گوشت‌های پرچرب در مادر ممکن است در برخی از موارد باعث شود که در نوزادش که از شیر او استفاده می‌کند، مشکلات روده‌ای ایجاد شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که مادر حتماً از پروتئین‌های کم‌چرب حیوانی استفاده نماید تا نوزاد با مصرف شیر او دچار مشکل نشود. در ضمن مصرف تخم‌مرغ هم برای مادر در این دوران منعی ندارد و برحسب تحمل می‌تواند از این منبع پروتئینی استفاده نماید. به‌علاوه این‌که مصرف پروتئین‌های گیاهی مانند سویا، پنیر توفو و میوه‌های خشک هم در رژیم غذایی مادر در سه ماهه بعد از زایمان توصیه می‌شود.
محصولات لبنی از خوردنی های مجاز برای سه ماهه بعد از زایمان
بیشتر مادران بعد از زایمان به‌راحتی می‌توانند انواع محصولات لبنی را مصرف نمایند. البته ذکر این نکته ضروری است که منابع لبنی مورد استفاده حتماً باید پاستوریزه باشند تا خطر بروز عفونت‌های گوارشی در بدن مادر به حداقل میزان خود برسد. متخصصان تغذیه معتقدند که رژیم غذایی مادران در سه ماهه بعد از زایمان باید حداقل حاوی یک لیتر شیر در روز و مواد غذایی غنی‌شده با شیر و لبنیات باشد.
مواد کربوهیدراته و قندی
ازآنجایی‌که بلافاصله بعد از زایمان تغذیه با شیر مادر برای نوزاد شروع می‌شود و مادر برای یک دوره تقریباً طولانی موظف است که نوزاد خود را شیر دهد. بنابراین روزانه نیاز به ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوکالری انرژی مازاد برای تولید و ترشح شیر برای نوزادش دارد. به همین منظور مصرف مواد غذایی نشاسته‌ای و کربوهیدراته مانند نان‌های تهیه‌شده با غلات کامل، برنج قهوه‌ای ضروری است. در ضمن مصرف میوه‌های تازه و آب میوه‌های طبیعی نیز برای تأمین قند موردنیاز بدن مادر پیشنهاد می‌گردد.
خشکبار از خوردنی های مجاز و مفید برای سه ماهه بعد از زایمان
میوه‌های خشک و خشکبار باید یک جزء همیشگی و از خوردنی های مجاز در رژیم غذایی مادر در سه ماهه بعد از زایمان باشند. به خاطر این‌که بخصوص خشکبار حاوی منابع غنی از اسید چرب امگا۳ می‌باشد که می‌تواند در تأمین چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی بدن مؤثر باشند. به همین دلیل توصیه می‌شود در رژیم غذایی مادر در سه ماهه بعد از زایمان حدود یک کاسه کوچک خشکبار و میوه خشک گنجانده شود. البته در مورد مادرانی که نوزاد خود را به روش سزارین به دنیا آورده‌اند، مصرف خشکبار باید با تجویز پزشک باشد؛ به خاطر این‌که برخی از انواع خشکبار با بروز نفخ در بدن مادر باعث بروز مشکلاتی بر محل جراحت ناشی از عمل سزارین می‌شوند.

خوردنی های غیر مجاز در سه ماهه بعد از زایمان
باوجود این‌که بسیاری از مواد غذایی برای مادرانی که در حال شیر دادن هستند، ایمن می‌باشد، اما حتی‌المقدور نباید از مواد غذایی به شرح موارد زیر در رژیم غذایی مادر در سه ماهه بعد از زایمان استفاده نمود.
غذاهای تند و پر ادویه از خوردنی های غیر مجاز برای سه ماهه بعد از زایمان
غذاهای تند و پر ادویه اولین جزئی هستند که باید در یک رژیم غذایی بعد از زایمان به آن توجه نمود و در مصرف آن دقت کرد؛ چون‌که این‌گونه غذاها بر دستگاه گوارش نوزادی که شیر مادر می‌خورد عوارض ناگواری برجای می‌گذارند. به همین دلیل به مادران توصیه می‌شود این‌گونه خوردنی های غیر مجاز برای سه ماهه بعد از زایمان را حداقل تا ۶ ماه بعد از زایمان هم استفاده نکنند.
غذاهای چرب و روغنی از خوردنی های غیر مجاز برای سه ماهه بعد از زایمان
از آنجایی که بیشتر چربی‌های وارد شده به بدن مادر ممکن است در بدن او تجمع نمایند و باعث افزایش وزن او شوند. بنابراین به مادران توصیه می‌شود که در رژیم غذایی بعد از بارداری و سه ماهه بعد از زایمان خود از مصرف غذاهای چرب و موادی که در آنها از روغن‌های خوراکی استفاده‌شده مانند انواع شیرینی‌جات پرهیز نمایند زیا این مواد غذایی از خوردنی های غیر مجاز برای سه ماهه بعد از زایمان هستند.
همچنان مصرف قهوه، الکل و تنباکو ممنوع
بعد از بارداری و در یه ماهه بعد از زایمان هم مصرف قهوه، الکل و استعمال مواد دخانی و حاوی تنباکو ممنوع می‌باشد. به خاطر این‌که مصرف این مواد در مادری که به نوزاد خود شیر می‌دهد باعث بروز اسهال، از دست دهی آب بدن و دردهای معده‌ای موسوم به کولیک در نوزادش می‌شود.
پرهیز از مصرف غذاهای حاوی گاز و با اسیدیته بالا در سه ماهه بعد از زایمان
مصرف انواع نوشابه‌های گازدار و مواد غذایی که تولید گاز در دستگاه گوارش می‌کنند و یا حالت اسیدی معده را افزایش می‌دهند مانند انواع ماکارونی‌ها و پیتزاها، حبوبات و غلات خیس نخورده باید توسط مادر در رژیم غذایی بعد از بارداری با دقت مصرف گردند.
داروها
توصیه اکید به مادران می‌شود که در جهت سلامتی خود و نوزادشان حتماً قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک متخصص زنان و زایمانشان در مورد مصرف آن دارو مشورت نمایند. حتی در مورد مصرف قرص‌های مولتی ویتامینی و آنتی‌اسیدی هم این مشاوره لازم و ضروری است.

سخن پایانی راجع به سه ماهه بعد از زایمان
مادران همیشه به خاطر داشته باشند که برای این که نوزادی شاداب و سالم داشته باشند، باید در درجه اول خودشان سالم و پرانرژی باشند. به همین منظور پیروی از یک رژیم غذایی مناسب، متنوع و متعادل که بر طبق نکات ارائه‌شده فوق باشد، می‌تواند سلامتی آنها و نوزادشان را تضمین نماید.