مادران در دوران شیردهی، هفت نکته را بدانند

در گذشته طبیب حاذق با تشخیص مزاج شیر مادر به مشکلات حال و آینده کودک پی برده و نسبت به رفع آن اقدام می‌کرد؛ وجود تعادل در شیر مادر، ۷ نشانه دارد که به ترتیب شامل غلظت، مقدار، رنگ، بو، طعم، تشابه اجزا و میزان کف آن است.
دوران شیردهی مادران زمان نسبتاً طولانی است که طی آن باید شرایط مناسبی برای ادامه دوران رشد نوزاد در خارج از رحم فراهم شود و این موضوع درست در موقعی است که نوزاد بیش از حد نیازمند تغذیه مناسب است و مادر به‌دنبال دوران بارداری و زایمان، دوران نقاهت را می‌گذراند و خود نیازمند مراقبت تغذیه‌ای ویژه‌ای است.
بر اساس مبانی طب سنتی ایران، صحت مزاج کودک ارتباط مستقیم با "صحت مزاج شیر" و صحت مزاج شیر ارتباط مستقیم با صحت مزاج مادر دارد؛ "شیر" واسطه میان مادر و کودک و مهمترین غذای دوران نوزادی است؛اگر نوزاد بیمار شود، طبیب با ایجاد تغییراتی در شیر مادر، نوزاد را درمان خواهد کرد.
در واقع شیر مادر، به مثابه فرمانی است که اعضای بدن نوزاد را به سمت بیماری یا سلامتی، رشد یا آتروفی، باهوشی یا کندذهنی و قوت یا ضعف هدایت می‌کند.
توجه به مزاج شیر مادر، اصل فراموش شده‌ای است که امروزه توسط نگاه مادی با عینک طب کلاسیک به محاق رفته است؛ در گذشته طبیب حاذق با تشخیص مزاج شیر مادر به مشکلات حال و آینده کودک پی برده و نسبت به رفع آن اقدام می‌کرد؛ خروجی چنین رفتاری از سوی طبیب که خادم طبیعت است، اصلاح حال مادر و کودک خواهد بود.
حتماً دیده‌اید که نوزادی، شیر مادر خود را نمی‌خورد یا هر چه می‌خورد، سیر نمی‌شود یا دچار ریفلاکس است؛ مواردی این چنین کاملاً به مزاج شیر مادر مرتبط بوده و بدون نیاز به انواع داروهای شیمیایی قابل درمان است اما چگونه می‌توانیم به مزاج شیر مادر پی ببریم؟ چگونه می‌توانیم متوجه شویم که آیا نوزاد از خوردن شیر مادر خود لذت می‌برد یا خیر؟
وجود تعادل در شیر مادر، هفت نشانه دارد که به ترتیب شامل غلظت، مقدار، رنگ، بو، طعم، تشابه اجزا و میزان کف آن است؛ در ادامه به هر یک از این موارد به‌صورت خلاصه اشاره شده است:

غلظت
یک قطره از شیر مادر را روی ناخن تمیز بچکانید؛ اگر سریع غلطید و افتاد یعنی رقیق است و اگر محکم سر جای خود ماند، یعنی غلیظ است؛ اگر میل به غلطیدن کرد و نیفتاد یعنی معتدل است، جالب است بدانید بخش زیادی از نوزادانی که دچار ریفلاکس هستند، شیر رقیق می‌خورند.

مقدار
زیاد بودن شیر مادر را از پر شدن دهان کودک و دست دادن حالت خفگی به او می‌فهمیم؛ کم بودن شیر را هم از قوت مکیدن کودک؛ کثرت شیر نشانه غلبه رطوبت و به معنای احتمال وقوع عفونت در کودک و قلت شیر نیز نشانه غلبه خشکی و ضعف بدنی مادر است.

رنگ
شیر معتدل کاملا سفید است؛ کدری رنگ شیر به معنای سردی و غلبه سودا در مادر و در نتیجه انتقال آن به نوزاد است؛ گرایش رنگ شیر به سبز نیز نشانه زیادی سودای سیاه‌کننده است؛ رنگ زرد نشانه غلبه صفرا و قرمز نشانه عدم قوت لازمه در پستان برای تبدیل خون به شیر است.

بو
وجود بوی ترش یا بد یا تند در شیر به معنای پستی و ضعف شیر و انتقال بیماری از بدن مادر به بدن طفل است.

طعم
طعم شیر معتدل، شیرین است و می‌تواند به معنای صلاحیت خون مادر برای تغذیه کودک باشد؛ تلخی شیر به معنای غلبه صفرا و شوری آن به معنای اختلاط صفرا و بلغم و میل شیر به سمت مزه ترش، نشانه غلبه نوعی بلغم یا حتی گونه‌ای از انواع سودا است.
توجه به تلخ نبودن شیر مادر خصوصاً در نوزادان پسر و علی‌الخصوص در روزهای ابتدایی تولد از واجباتی است که ممکن است حتی جان کودک را نجات دهد.

تشابه اجزا
شیر را با شیردوش دوشیده و در ظرفی بریزید و بعد از یک دقیقه، آرام‌آرام ظرف را تکان دهید؛ اگر غلظت و قوام قسمت‌های مختلف شیر در ظرف با هم متفاوت باشد، این شیر به‌زودی کودک را دچار آسیب‌های گوناگون خواهد کرد.

کف
اگر هنگام ریختن شیر از شیردوش در ظرف شیشه‌ای، زیاد کف و حباب ایجاد شود، نشانه وجود ریح در شیر بوده و کودک با خوردن آن دچار نفخ و ورم معده خواهد شد.