آموزش ساخت شمع در خانه | ساده‌ترین روش‌های درست کردن شمع بدون پارافین و قالب
شمع‌سازی یکی از هنرهای جذاب و کاربردی است که می‌توان در خانه انجام داد و با کمی خلاقیت، شمع‌هایی زیبا و خاص ساخت. درست کردن شمع نه تنها سرگرم‌کننده است، بلکه می‌تواند به عنوان یک هدیه شخصی یا محصول فروش نیز مورد استفاده قرار گیرد. روش‌های مختلفی برای ساخت شمع در خانه وجود دارد که شما می‌توانید با ساده‌ترین وسایل در منزل انجام دهید. در ادامه آموزش درست کردن شمع در خانه با روش‌ها و مواد مختلف آمده است.
فهرست مطالب
آموزش درست کردن شمع در خانه با پارافین
برای شروع ساخت شمع در خانه به مواد و ابزارها زیر نیاز دارید:
- موم شمع: معمولاً از موم پارافین، موم گیاهی (مانند سویا)، یا موم عسل استفاده می‌شود.
- فیتیله شمع: فیتیله باید متناسب با قطر شمع انتخاب شود.
- ظرف برای ذوب کردن موم: قابلمه دو جداره یا کاسه مقاوم به حرارت (برای ذوب کردن موم به روش بن‌ماری).
- قالب شمع: می‌تواند قالب‌های فلزی، پلاستیکی یا شیشه‌ای باشد.
- عطر شمع (اختیاری): روغن‌های معطر مخصوص شمع برای ایجاد رایحه.
- رنگ شمع (اختیاری): رنگ‌های مخصوص موم.
- چوب بستنی یا میله برای ثابت نگه داشتن فیتیله.
- دماسنج (اختیاری) برای کنترل دمای موم.
- کاردک یا قاشق چوبی برای هم زدن.
مراحل درست کردن شمع در خانه با قالب
- مرحله اول: آماده کردن محیط کار
ابتدا یک سطح صاف و تمیز آماده کنید و روی آن روزنامه یا کاغذهای کهنه پهن کنید تا از ریختن موم جلوگیری شود. ابزار و مواد را در دسترس قرار دهید.
- مرحله دوم: ذوب کردن موم
موم را به تکه‌های کوچک خرد کنید یا از موم‌های پودری استفاده کنید. سپس آن را در ظرف مخصوص ذوب کردن (قابلمه دو جداره) قرار دهید و حرارت ملایم دهید. بهتر است از حرارت مستقیم استفاده نکنید چون احتمال سوختن موم وجود دارد. موم باید کاملاً ذوب و به صورت مایع یکنواخت درآید.
دمای مناسب برای ذوب موم پارافین حدود ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتی‌گراد است.
- مرحله سوم: افزودن رنگ و عطر (اختیاری)
بعد از ذوب شدن کامل موم، در صورت تمایل می‌توانید رنگ مخصوص شمع را اضافه کنید و با قاشق چوبی خوب هم بزنید تا رنگ یکنواخت شود. سپس روغن‌های معطر را اضافه کنید (معمولاً حدود ۵ درصد از وزن موم) و مجدداً هم بزنید.
- مرحله چهارم: آماده کردن قالب و فیتیله
فیتیله را به طول قالب ببرید و آن را در مرکز قالب ثابت کنید. می‌توانید از چوب بستنی یا میله استفاده کنید تا فیتیله صاف و مرکزی باقی بماند. اگر قالب‌ها فلزی یا شیشه‌ای باشند بهتر است کمی آن‌ها را چرب کنید تا شمع بعد از خشک شدن راحت‌تر جدا شود.
- مرحله پنجم: ریختن موم در قالب
موم ذوب شده را به آرامی و به صورت یکنواخت در قالب بریزید. توجه کنید که فیتیله در مرکز باقی بماند. قالب را به آرامی کمی تکان دهید تا حباب‌های هوای احتمالی از بین بروند.
- مرحله ششم: سرد شدن و خارج کردن شمع
اجازه دهید شمع در دمای محیط سرد و سفت شود. این زمان ممکن است بسته به اندازه و نوع موم از یک تا چند ساعت طول بکشد. پس از اینکه شمع کاملاً سرد شد، می‌توانید آن را از قالب خارج کنید. اگر قالب چسبیده بود، کمی قالب را در آب گرم بگذارید یا از ابزار مناسبی برای جدا کردن کمک بگیرید.
- مرحله هفتم: مرتب کردن و برش دادن فیتیله
فیتیله شمع را حدود ۵ میلی‌متر بالاتر از سطح شمع برش دهید تا آماده روشن کردن شود.
روش‌های مختلف ساخت شمع در خانه
از نظر شکل قالب روش‌های مختلفی برای ساخت شمع در خانه وجود دارد که بعضی از این روش‌ها به شرح زیر است. شما می‌توانید خلاقیت به خرج دهید و این روش‌ها را به صورت ترکیبی در کنار هم استفاده کنیم
شمع قالبی (شمع‌های استوانه‌ای یا مکعبی)
پرکاربردترین روش است. مراحل بالا دقیقاً همین روش را شرح می‌دهد. قالب‌های مختلفی در بازار وجود دارد که می‌توان با آن‌ها انواع شمع‌ها را ساخت.
شمع دست‌ساز با ظرف (شمع در لیوان، شیشه و ...)
در این روش موم ذوب شده در ظرف شیشه‌ای یا فلزی ریخته می‌شود و بعد از سرد شدن شمع، همان ظرف به عنوان پایه شمع استفاده می‌شود. این نوع شمع‌ها کاربرد دکوری دارند و معمولا به عنوان شمع معطر استفاده می‌شوند.
شمع‌های فانتزی و تزئینی
با استفاده از قالب‌های سیلیکونی با اشکال مختلف (گل، قلب، حیوانات و ...) یا حتی قالب‌های خانگی مثل قالب یخ یا کپسول کاپ کیک می‌توان شمع‌های زیبا و تزئینی ساخت. در این مدل می‌توان رنگ‌های مختلف را لایه‌لایه ریخت یا مواد تزئینی مثل گل خشک داخل موم قرار داد.
شمع‌های شناور
این نوع شمع‌ها در آب شناور می‌شوند. برای ساخت آن‌ها باید از موم‌های سبک و فیتیله کوتاه استفاده شود و معمولاً داخل قالب‌های کوچک ساخته می‌شوند.
نکات مهم برای ساخت شمع
- همیشه هنگام ذوب کردن موم دقت کنید تا حرارت بیش از حد نشود.
- فیتیله باید متناسب با اندازه و نوع شمع انتخاب شود تا سوختن درست و یکنواخت داشته باشد.
- اگر از روغن معطر استفاده می‌کنید، بعد از اضافه کردن به موم سریع هم بزنید و سریع در قالب بریزید چون بوی روغن ممکن است از دست برود.
- هنگام ریختن موم در قالب مراقب باشید دستتان نسوزد.
- قالب‌ها را بهتر است پیش از استفاده کمی چرب کنید.
- برای شمع‌های بزرگ ممکن است نیاز باشد موم را به صورت لایه‌ای ریخت و هر لایه قبل از ریختن لایه بعدی کمی سرد شود.
آموزش درست کردن شمع عطری در خانه
برای ساخت شمع عطری، بعد از ذوب کردن موم، افزودن روغن‌ها یا اسانس‌های معطر مخصوص شمع‌سازی مهم‌ترین مرحله است. این روغن‌ها باعث می‌شوند شمع هنگام سوختن بوی مطبوع و دل‌نشین داشته باشد.
مواد رایج برای عطر شمع:
- روغن‌های معطر مخصوص شمع
این روغن‌ها مخصوص شمع‌سازی تولید شده‌اند و به‌خوبی با موم ترکیب می‌شوند و در دمای ذوب موم پایداری خوبی دارند. می‌توانید آن‌ها را به صورت آنلاین یا در فروشگاه‌های هنر و صنایع دستی تهیه کنید.
- اسانس‌های طبیعی یا روغن‌های گیاهی:
مثل روغن اسطوخودوس، روغن نعناع، روغن پرتقال، روغن وانیل و ... اگرچه طبیعی هستند اما بعضی از آن‌ها ممکن است در دمای بالا تغییر بو دهند یا نسوزند. پس باید با دقت و در دمای مناسب به موم اضافه شوند.
- عطرهای مخصوص صنعتی:
برخی عطرفروشی‌ها یا تولیدکنندگان عطر، رایحه‌های مخصوص شمع هم دارند که مقاومت خوبی در برابر حرارت دارند.
نکات مهم برای استفاده از عطر در شمع:
- معمولاً حدود ۵ درصد از وزن موم، روغن معطر به آن اضافه می‌شود؛ یعنی اگر ۱۰۰ گرم موم دارید، ۵ گرم روغن معطر بریزید.
- عطر را زمانی اضافه کنید که موم ذوب شده کمی خنک شده باشد (حدود ۶۰-۶۵ درجه سانتی‌گراد) تا بو بهتر حفظ شود.
- پس از اضافه کردن عطر، موم را سریع در قالب بریزید تا رایحه آن از بین نرود.
- استفاده از عطرهای مخصوص شمع باعث می‌شود بوی شمع در هنگام سوختن به خوبی پخش شود و کیفیت بهتری داشته باشد.
آموزش درست کردن شمع در خانه بدون قالب
اگر قالب مخصوص شمع ندارید، باز هم می‌توانید شمع بسازید و از روش‌های ساده‌تری استفاده کنید. در ادامه چند روش کاربردی برای ساخت شمع بدون قالب را توضیح می‌دهیم:
۱. استفاده از ظروف شیشه‌ای یا فلزی
به جای قالب، می‌توانید از ظرف‌های شیشه‌ای کوچک مثل شیشه مربا، لیوان سرامیکی، فنجان، یا حتی قوطی فلزی تمیز استفاده کنید. مراحل ساخت همانند ساخت شمع در قالب است:
فیتیله را وسط ظرف قرار دهید و با چوب بستنی ثابت کنید. موم ذوب شده (رنگی و معطر در صورت تمایل) را داخل ظرف بریزید. صبر کنید شمع سرد و سفت شود. این روش خیلی راحت است و حتی شمع شما ظرف خودش را هم دارد.
۲. ساخت شمع بدون قالب به روش نخی (شمع میله‌ای)
این روش ساده‌تر است اما نیاز به کمی مهارت بیشتر دارد:
فیتیله بلندی آماده کنید (بلندتر از اندازه نهایی شمع). موم ذوب شده را آماده کنید. فیتیله را با دست یا میله‌ای نگه دارید و به آرامی موم ذوب شده را روی فیتیله بریزید یا فیتیله را داخل ظرف موم ذوب شده چند بار فرو کنید و بیرون بیاورید تا لایه‌های موم روی فیتیله تشکیل شود.
این کار را چند بار تکرار کنید تا ضخامت شمع به اندازه دلخواه برسد. بعد از سرد شدن کامل، شمع میله‌ای شما آماده است.
۳. استفاده از قالب‌های خانگی و ساده
می‌توانید قالب‌های خانگی مثل:
- کاسه‌های کوچک
- قالب یخ سیلیکونی
- ظرف‌های یکبار مصرف تمیز
- یا حتی پوست میوه‌های بزرگ مثل نارگیل یا کدو را به عنوان قالب استفاده کنید.
کافی است موم ذوب شده را داخل این قالب‌ها بریزید و اجازه دهید سرد شود.
نکات مهم برای ساخت شمع بدون قالب
- ظرف یا شیء مورد استفاده باید نسبت به حرارت مقاوم باشد و در برابر موم ذوب شده آسیب نبیند.
- فیتیله را حتما وسط نگه دارید تا شمع به درستی بسوزد.
- اگر از ظروف شیشه‌ای یا فلزی استفاده می‌کنید، قبل از ریختن موم آن را کمی چرب کنید تا راحت‌تر شمع جدا شود (اگر قصد جداکردن دارید).
- در روش میله‌ای (دست‌ساز) صبر و دقت بیشتری لازم است تا شمع به صورت یکنواخت شکل بگیرد.
این روش‌ها به شما اجازه می‌دهد بدون قالب‌های مخصوص، به راحتی شمع‌های زیبا و کاربردی بسازید.
آموزش درست کردن شمع در خانه با صابون بدون پارافین
اگر به هر دلیلی نمی‌خواهید از پارافین (موم شمع معمولی) استفاده کنید، می‌توانید شمع‌های ساده و زیبا را با صابون شفاف یا صابون گلیسیرینه بسازید. این روش به‌ویژه برای کسانی که دنبال راه‌حلی طبیعی‌تر و در دسترس‌تر هستند مناسب است.
مواد لازم برای ساخت شمع با صابون:
- صابون گلیسیرینه یا صابون شفاف
- فیتیله شمع
- ظرف مقاوم به حرارت (برای ذوب کردن صابون)
- ظرف قالب یا هر ظرف مناسب برای شکل دادن شمع
- روغن معطر (اختیاری) برای افزودن رایحه به شمع
- رنگ‌های مخصوص صابون یا رنگ خوراکی (اختیاری)
مراحل ساخت شمع با صابون
- مرحله اول: خرد کردن و ذوب کردن صابون
صابون گلیسیرینه را به تکه‌های کوچک خرد کنید. آن را در ظرف مقاوم به حرارت قرار دهید و به روش بن‌ماری (حرارت غیرمستقیم) ذوب کنید تا به صورت مایع یکنواخت درآید.
- مرحله دوم: افزودن رنگ و عطر (اختیاری)
اگر می‌خواهید شمع رنگی و عطری بسازید، در این مرحله رنگ و روغن معطر را به صابون مایع اضافه کنید و خوب هم بزنید.
- مرحله سوم: آماده کردن فیتیله
فیتیله را وسط قالب یا ظرف قرار دهید. برای ثابت نگه داشتن فیتیله می‌توانید از چوب بستنی یا میله استفاده کنید.
- مرحله چهارم: ریختن صابون ذوب شده
صابون مایع را به آرامی داخل قالب بریزید به‌طوری که فیتیله در وسط باقی بماند. اجازه دهید صابون در دمای محیط سرد و سفت شود.
- مرحله پنجم: آماده کردن و استفاده
وقتی صابون کاملاً سرد و سفت شد، شمع شما آماده استفاده است. در صورت تمایل می‌توانید فیتیله را به اندازه مناسب برش دهید.
نکات مهم برای ساخت شمع با صابون
- شمع صابونی معمولاً سریع‌تر از شمع پارافینی می‌سوزد و نور ملایم‌تری دارد، پس بیشتر جنبه دکوری و رایحه‌ای دارد تا روشنایی قوی.
- برای بهتر سوختن شمع، فیتیله باید از جنس پنبه یا کتان باشد و ضخامت مناسب داشته باشد
- استفاده از صابون گلیسیرینه شفاف باعث می‌شود شمع ظاهری زیبا و شیشه‌ای داشته باشد.
- دمای ذوب صابون پایین‌تر از موم پارافین است، پس مراقب باشید صابون نسوزد یا تغییر رنگ ندهد.
- اضافه کردن روغن معطر مخصوص صابون یا شمع باعث می‌شود بوی بهتری داشته باشد.
آموزش درست کردن شمع در خانه با آب و روغن
این نوع شمع‌ها معمولاً در ظرف آب و با استفاده از روغن‌های سوختنی یا موم شناور ساخته می‌شوند. اما اگر فقط آب و روغن دارید، می‌توانید یک شمع شناور خانگی با فیتیله و روغن درست کنید.
مواد لازم:
- ظرف شیشه‌ای یا پلاستیکی پر از آب
- روغن خوراکی یا روغن سوختنی (مانند روغن کنجد یا روغن زیتون
- فیتیله (نخ پنبه‌ای یا پنبه‌ای)
- یک قطعه کوچک اسفنج یا چوب پنبه برای قرار دادن فیتیله شناور روی آب
مراحل ساخت:
- ظرف را پر از آب کنید.
- مقداری روغن روی سطح آب بریزید (روغن روی آب می‌ماند چون سبک‌تر است).
- فیتیله را به اسفنج یا چوب پنبه وصل کنید به‌طوری که فیتیله در روغن شناور باشد ولی به آب نرسد.
- فیتیله را روشن کنید. فیتیله روغن را جذب کرده و می‌سوزد، در حالی که آب در زیر آن باعث خنک شدن می‌شود و شعله پایدار می‌ماند.
نکات مهم:
- این شمع‌ها روشنایی زیادی ندارند و بیشتر جنبه دکوری دارند.
- حتماً در هنگام روشن بودن مراقب باشید و آن را روی سطحی غیرقابل اشتعال قرار دهید.
- از روغن‌های خوراکی با بوی ملایم استفاده کنید تا بوی بد ایجاد نشود.
سخن پایانی
دیدید که آموزش درست کردن شمع در خانه کاری ساده، سرگرم‌کننده و خلاقانه است که به کمک مواد و ابزار ساده قابل انجام است. با رعایت مراحل و نکات گفته شده می‌توانید انواع شمع‌های زیبا و خاص بسازید. این کار هم می‌تواند به عنوان یک سرگرمی مفید باشد و هم فرصتی برای تولید هدیه‌های خاص یا حتی کسب درآمد در منزل.
