خانه تکانی دیجیتال چیست؟

به گزارش نی نی بان، خانه‌تکانی فقط برای گردگیری وسایل نیست. در عصر بمباران اطلاعات، موبایل‌ها، لپ‌تاپ‌ها و شبکه‌های اجتماعی هم به خانه‌تکانی نیاز دارند. خانه‌تکانی دیجیتال یعنی پاک‌کردن آنچه ذهن را اشغال کرده: نوتیفیکیشن‌های بی‌وقفه، عکس‌های بی‌کاربرد، اپلیکیشن‌های اضافه، و چت‌هایی که آرامش را می‌گیرند. اما چرا این کار به یکی از توصیه‌های روان‌شناسان سبک زندگی مدرن تبدیل شده است؟

خانه‌مان را شلوغ نکرده‌ایم، ذهن‌مان را چرا؟

در خانه‌تکانی سنتی، وسایل بی‌مصرف دور ریخته می‌شوند تا جا برای نفس‌کشیدن باز شود. اما فضای گوشی و ذهن‌مان از صدها پیام، اعلان، اپلیکیشن بی‌استفاده و محتوای بی‌هدف اشباع شده. کارشناسان این حالت را «آشفتگی دیجیتال» می‌نامند؛ شلوغی‌ای که دیده نمی‌شود، اما تأثیرش بر ذهن، بسیار واقعی است.

آمار هشداردهنده از اعتیاد دیجیتال

بر اساس گزارش Global Web Index (۲۰۲۳)، کاربران ایرانی به‌طور میانگین روزانه بیش از ۴ ساعت از وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند. طبق گزارش Statista، بیش از ۲۵۰۰ بار در روز به‌صورت ناخودآگاه گوشی را چک می‌کنیم. این آمارها نشانه‌هایی از آشفتگی ذهنی مدرن هستند.

وقتی خستگی، دلیل ندارد

مهسا علی‌نژاد، روان‌درمانگر و پژوهشگر سبک زندگی می‌گوید: «مراجعه‌کنندگان بسیاری از خستگی ذهنی، بی‌حوصلگی و ناتوانی در تمرکز شکایت دارند؛ اما وقتی ریشه‌یابی می‌کنیم، متوجه می‌شویم ذهن آن‌ها تحت فشار اطلاعات بی‌ارزش و پراکنده است. خانه‌تکانی دیجیتال یعنی فضا دادن به مغز برای نفس کشیدن.»

چه چیزهایی را باید پاک کنیم؟

۱. برنامه‌هایی که بیش از ۳۰ روز استفاده نشده‌اند

۲. اعلان‌های بی‌فایده

۳. پوشه‌های عکس پر از اسکرین‌شات بی‌مورد

۴. چت‌های قدیمی در شبکه‌های اجتماعی مختلف

۵. عضویت در گروه‌ها و کانال‌هایی که فقط وقت می‌گیرند

۶. ایمیل‌های تبلیغاتی که هیچ‌وقت باز نمی‌شوند

پژوهش علمی درباره تأثیر خانه‌تکانی دیجیتال

طبق مطالعه‌ای در Behavior & Information Technology Journal (۲۰۲۱)، افرادی که به مدت یک هفته فقط اعلان‌های ضروری را فعال نگه داشتند و برنامه‌های بی‌مصرف را حذف کردند، ۳۷٪ تمرکز بیشتری در فعالیت‌های روزمره داشتند و سطح استرس آن‌ها به‌طور میانگین ۲۲ درصد کاهش یافت.

منبع: تبیان