حسادت کودکان به فرزند دوم، مدیریت کنید

دکتر کتایون رازجویان، فوق تخصص روان پزشکی کودکان همه خانواده‌هایی که منتظر به دنیا آمدن فرزند دومشان هستند این سوال برایشان مطرح می‌شود که چگونه فرزند اولشان را آماده ورود نوزاد به خانه ‌کنند؟ باید بدانید ورود نوزاد جدید با تغییرات اساسی در کل خانواده همراه است. کودکان برای ورود خواهر یا برادر کوچک هیجان‌زده هستند و گاهی با نوزاد جدید با محبت و گاهی با خشم و حسادت برخورد می‌کنند. در عین حال، آماده‌کردن کودک برای ورود نوزاد جدیدث باع شکل‌گیری روابط مناسب بین آنها می‌شود.

کودکان برای سازگارشدن با شرایط جدید نیاز به فرصت دارند و برای آنها شریک‌ شدن با فرد دیگری در کسب توجه و محبت والدین اصلا راحت نیست. از طرفی رابطه کودک با والدین به دلیل ورود خواهر یا برادر جدید تغییر خواهد کرد و به دلیل کم‌شدن توجه احساس کند پدر و مادر دیگر او را دوست ندارند. اینجاست که رفتارهایی مثل مکیدن شست، با شیشه شیرخوردن و درخواست برای غذا در دهان گذاشتن، دیده می‌شود. این رفتارها نشانه تمایل کودک برای کسب توجه والدین است و دادن توجه اضافی در این موارد موجب تشویق رفتارهای بچگانه و تداوم آنها خواهد شد. اگر هم رفتارهای مطلوب کودک مورد توجه و تشویق قرار نگیرد او با انجام رفتار نامطلوب جلب توجه می‌کند. به همین دلیل است که توصیه می‌شود از توجه کردن به رفتارهای بچگانه کودک جدا خودداری شود.

آماده سازی از زمان بارداری

از زمان بارداری مادر باید آماده‌سازی کودک را شروع کرد و اگر کودک در سنین پیش‌دبستانی و یا دبستانی است این نکته اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و نباید آماده‌سازی را به تعویق انداخت. البته نباید به کودک بگویید برای او یک دوست و یا هم‌بازی می‌آورید چون کودک از خوابیدن طولانی‌مدت نوزاد یا ناتوانی شیرخوار در بازی‌کردن با او ناراحت می‌شود. از طرفی کودک شما به دیدن عکس‌ها و شنیدن داستان‌های مربوط به دوران نوزادی‌اش علاقه‌مند است. به همین دلیل شیرخوار دوست و یا فامیل‌تان را به کودک نشان بدهید یا درباره خانواده‌ای که منتظر نوزاد جدید هستند برای او داستان بگویید. حتی می‌توانید با توجه به سن کودک درباره تولد کودک و جنسیت برای او توضیح دهید اما اگر نمی‌دانید که به کودک چه پاسخی دهید، جواب ندادن خیلی بهتر از ارایه توضیحات نادرست به کودک است. حتی می‌توانید به کودک اجازه دهید که حرکات جنین را داخل شکم‌تان احساس کند. در عین حال، از کودک بخواهید تا در آماده‌کردن اتاق نوزاد با شما همکاری کند و در خرید وسایل نوزاد حتما با کودک مشورت کنید و بگذارید تا برای خواهر یا برادر جدید خود هدیه بخرد. البته نباید فراموش کرد که این اتفاقات و تغییرات باید به تدریج ایجاد شود و به ماه‌های آخر محدود نشود.

به فرزندتان حس اعتماد بدهید

در این میان نکته بسیار مهمی که معمولا فراموش می‌شود این است که کودک نمی‌داند چه زمانی قرار است نوزاد به دنیا بیاید. بنابراین حتما به کودک بگویید نوزاد چه وقت به دنیا خواهد آمد و هنگام حضور نداشتن شما در خانه چه کسی از او مراقبت خواهد کرد. هنگام خروج از خانه و رفتن به بیمارستان نیز از کودک خداحافظی و او را از برگشت دوباره‌تان مطمئن کنید. اگر هم در شرایط نامناسب هستید و یا کودک در خواب است از قبل یک یادداشت برای او تهیه کنید و به یکی از نزدیکان (مادربزرگ، خاله، عمه) بگویید یادداشت را برای کودک بخواند تا کودک احساس نکند که او را دوست ندارید و ترکش کرده‌اید.

ماجراهای بعد از تولد نوزاد

بعد از تولد نوزاد باید کودک‌تان اجازه دهید که نوزاد جدید را ملاقات کند چون این کار باعث کاهش احساس نگرانی او درباره سلامت مادر خواهد شد. پیش از آمدن کودک به بیمارستان به او مدت ملاقات و زمان برگشتن به خانه را بگویید و با گرفتن یک جشن تولد کوچک نیز ورود خواهر یا برادر جدید را جشن بگیرید. گاهی اوقات کودکان هنگام ملاقات مادر ساکت و نگران هستند و یا تمایلی به در آغوش گرفتن مادر و یا حتی بوسیدن او ندارند. بنابراین خود را برای واکنش‌های کودک آماده کنید و آنها را بپذیرید. البته اگر کودک را در انجام فعالیت‌های مربوط به نوزاد شرکت دهید، این مشکل به مرور زمان حل می شود و کودک احساس طردشدن نمی‌کند.

لوس کردن کودک ممنوع

توجه کردن بیش از حد به کودک لوس شدن او را به همراه دارد. در عین حال عدم توجه کافی موجب سرخوردگی و تنفر کودک از نوزاد می‌شود. بنابراین به کودک اهمیت دهید تا احساس احترام به خود در او شکل گیرد و کودک را برای رفتار مناسب با نوزاد تشویق کنید. البته رفتارهای نامناسب کودک را نادیده نگیرید و زمانی که بدرفتاری‌های جدی می‌بینید، سریع عکس‌العمل نشان دهید چون کودک باید بفهمد که صدمه زدن به نوزاد قابل قبول نیست. البته گاهی اوقات اتفاقات کوچک را نادیده بگیرید. مثلا از اتاق‌ خارج‌ شوید یا به‌ کار خود ادامه دهید اما رفتارهای خوب کودک‌ را حتما تشویق‌ کنید. یادتان باشد خریدن اسباب بازی های جدید برای کودک یک راهکار مناسب است چرا که وقتی فرزند دومتان به دنیا می‌آید فرزند اولتان چیزهایی برای خودش خواهد داشت که سرش با آنها گرم باشد و به خواهر یا برادر کوچکش حسادت نکند.