دوره نقاهت پس از سزارین، طولانی است؟

سفر مادری اغلب با تغییرات قابل توجه عاطفی و تغییرات جسمانی همراه است، به خصوص اگر تولد کودک شما با جراحی سزارین اتفاق بیفتد. این روش جراحی، در حالی که رایج است، مجموعه ای منحصر به فرد از چالش ها را در طول دوره پس از زایمان برای مادران ایجاد می‌کند. بهبودی پس از سزارین مستلزم تعادل میان استراحت و فعالیت، توجه شدید به سیگنال‌های بدن و درک فرآیند بهبودی است. در این مقاله بیشتر درباره دوره نقاهت پس از سزارین صحبت خواهیم کرد و مراقبت‌های مورد نیاز در این دوره حساس را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

---

بیشتر بخوانید: سزارین با بیهوشی بهتر است یا بی حسی؟

---

پس از سزارین حال مادر چطور خواهد بود؟

پس از سزارین شما نیز مثل هر مادر دیگری با در آغوش گرفتن فرزندتان احساس سرخوشی و در عین حال خستگی خواهید داشت. ولی در عین حال زخمی هم بر روی شکم دارید. به هر حال شما در دوره نقاهت پس از یک جراحی شکمی بزرگ هستید. بطور معمول بیمارانی که تحت جراحی سزارین قرار گرفته اند 1 تا 2 روز بعد از جراحی در بیمارستان می مانند. معمولا نیازی به آنتی بیوتیک ندارید مگر اینکه برایتان تجویز شده باشد. پس از مرخص شدن می توانید حمام کنید. نیازی به پانسمان مجدد در محل برش ندارید، کافی است محل را خشک نگه دارید.

اگر برای سزارین تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته اید و یا از طریق اپی دورال و اسپینال دوزهای مرفین اضافی دریافت نمی کنید. ممکن است به شما بلافاصله پس از جراحی ترکیبات مخدر سیتمیک تزریق شود. ممکن است هر چند ساعت داروی ضد درد بصورت تزریق یا شیاف دریافت کنید.در هیچ شرایطی از اینکه درخواست مسکن کنید خجالت نکشید. شما نباید در سکوت رنج ببرید و هر چه بیشتر صبر کنید کنترل درد مشکل تر می شود. بعلاوه، هر چه راحت تر و آرام تر باشید شیردادن و براه افتادن برای خودتان آسان تر خواهد بود.

ممکن است بلافاصله پس از جراحی احساس گیجی و تهوع داشته باشید. بسیاری از مادران در سراسر بدن احساس خارش دارند بخصوص آنهایی که از طریق اپی دورال یا اسپینال مواد مخدر دریافت کرده اند. در چنین صورتی به پزشک اطلاع دهید تا داروی ضد خارش برایتان تجویز کند.اگر بخواهید نوزاد را شیر دهید می توانید در اولین فرصت ممکن این کار را انجام دهید. از پرستار بخواهید که به شما آموزش دهد چگونه در وضعیت خوابیده به پهلو به نوزاد شیر دهید.ممکن است در محل برش سزارین احساس درد و بی حسی کنید. محل برش ممکن است کمی برآمده و برجسته بوده و از رنگ پوست تان تیره تر باشد. عطسه، سرفه یا سایر فعالیت هایی که در محل شکم فشار ایجاد نماید، در روزهای اول دردناک خواهد بود ولی روز به روز و رفته رفته بهتر خواهید شد.
پرستار شما در ابتدا هر چند ساعت یکبار به بالین شما خواهد آمد که وضع شما را کنترل کرده و به شما کمک نماید. او علائم حیاتی شما را کنترل می کند، شکم شما را لمس می کند تا ببیند آیا رحم سفت است و میزان خونریزی واژن را بررسی می کند. نظیر هر زنی که به تازگی بچه ای بدنیا آورده است شما نیز دارای ترشحاتی از واژن خواهید بود که حاوی خون و بافت های اضافی کنده شده از حفره درونی رحم است. ممکن است اولین بار که از جا برمی خیزید مقداری زیادی از این ترشحات خونی دفع شوند و تا ۳ یا ۴ روز اول به رنگ قرمز روشن خواهد بود.همچنین پرستار به شما آموزش خواهد داد که چگونه سرفه کنید یا تمرینهای منظم تنفس انجام دهید تا مایعات جمع شده در ریه ها تخلیه شود. این امر در صورتیکه بیهوشی شما از نوع عمومی بوده باشد بسیار حائز اهمیت است. (خطر ابتلا به پنومونی با این عمل کاهش می یابد). دقت کنید که هنگام سرفه (و نیز عطسه و خنده) دستها یا یک بالش روی محل زخم بگذارید. اگر همه چیز روبراه باشد سرم و سوند ادراری در عرض ۱۲ ساعت پس از جراحی برداشته خواهد شد و شما به محض آنکه میل به خوردن داشته باشید می توانید غذا بخورید.
در دو روز اول ممکن است از نفخ و تجمع گاز در شکم رنج ببرید. از آنجا که حرکات روده بعد از جراحی کند می شود گاز در روده تجمع می یابد. حرکت کردن و راه رفتن به سیستم گوارشی کمک می کند تا مجددا فعالیت خود را از سرگیرد. اگر ناراحتی شما زیاد باشد پرستار به شما داروهای ضد نفخ حاوی سایمتیکون می دهد این دارو باعث می شود که حباب های گاز راحت تر کنار یکدیگر جمع شوند و گاز دفع شود. اما اگر باز هم دفع نداشتید حتما اطلاع دهید تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. مصرف سایمتیکون در دوران شیر دهی بی خطر است.احتمالا در روز جراحی و مسلما در روز بعد از آن به شما توصیه می شود که تخت را ترک کنید. (با این حال سعی نکنید که خودتان به تنهایی از تخت برخیزید. برای اولین بار پرستار باید در کنار شما باشد) هنگامیکه در تخت هستید با حرکت دادن و کشیدن ساق ها و چرخاندن مچ پا خون را در ساق پا به جریان بیاندازید. در روز دوم باید با کمک همسرتان یا پرستار چند بار در اتاق قدم بزنید. این امر به گردش خون در بدن کمک می کند، از تنبلی روده ها می کاهد، و خطر لخته شدن خون را در ساق پا کاهش می دهد. در ابتدا ممکن است حتی رفتن به دستشویی غیر ممکن به نظر برسد ولی حرکت کردن در بهبود شما اهمیت خاصی دارد می توانید برنامه راه رفتن را طوری تنظیم کنید که پس از دریافت مسکن باشد تا درد کمتری احساس کنید.احتمالا در عرض 7 تا 10 روز بخیه ها را خواهند کشید. این عمل چند دقیقه بیشتر وقت نمی گیرد و شما تنها کمی احساس نیشگون گرفتن می کنید؛ ولی درد ندارد.

---

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

---

پس از ترک بیمارستان به کمک زیادی نیاز خواهید داشت. اگر تاکنون کسی پیشنهاد کمک به شما نکرده است از همسر خود، بستگان و یا دوستان تقاضای کمک کنید.انتظار نداشته باشید که به محض رسیدن به منزل، مسکن را کنار بگذارید. ممکن است تا یک هفته پس از جراحی نیز به مسکن نیاز داشته باشید. (اگر خودتان نوزاد را شیر می دهید از مصرف آسپرین یا داروهای حاوی استیل سالسیلیک اسید بپرهیزید).میزان مصرف مایعات را بیافزائید تا دچار یبوست نشوید. محل زخم روز به روز بهتر خواهد شد. با این حال ممکن است تا چندین هفته حساس باشد. در صورتیکه در محل زخم علائم عفونت از جمله گرمی، قرمزی یا ورم وجود داشته و یا زخم ترشح دارد، درد بدتر شده و یا درد ناگهانی آغاز شده است، و نیز اگر تب دارید (حتی اگر زخم خوب شده است) فورا به پزشک مراجعه کنید.خونریزی و ترشح از واژن باید رفته رفته کم شود و البته ممکن است تا 6 هفته ادامه یابد. ترشح تدریجا به رنگ قرمز روشن و سپس صورتی و پس از آن زرد مایل به سفید تغییر می کند. اگر خونریزی نظیر قاعدگی بیشتر از 4 روز اول پس از زایمان ادامه یابد و یا بعد از کاهش، مجددا افزایش پیدا کند به پزشک خود مراجعه کنید.

همان طور که اشاره شد، سزارین یک روش جراحی است که برای زایمان از طریق برش هایی در شکم و رحم مادر استفاده می شود. در حالی که این نوع زایمان می تواند یک روش نجات دهنده برای مادر و نوزاد باشد، دوره نقاهت بعد از آن نیازمند توجه دقیق برای اطمینان از بهبودی مناسب و به حداقل رساندن عوارض است. در اینجا آنچه شما باید درباره مراقبت های لازم در طول دوره بهبودی پس از سزارین بدانید، آورده شده است.

مراقبت های فوری بعد از عمل

در چند ساعت اول پس از سزارین، طبیعی است که احساس خفگی کنید، به خصوص اگر زایمان طولانی قبل از جراحی داشته باشید. تا زمانی که بتوانید بخورید و بنوشید، مایعات مورد نیاز بدن را از طریق وریدی دریافت خواهید کرد. در این دوره مادران با کمک پرستاران شیردهی به فرزند تازه متولد شده خود را شروع می‌کنند.

مدیریت درد

برش ناشی از جراحی سزارین دردناک خواهد بود و درد ممکن است با از بین رفتن اثر بیهوشی افزایش یابد. داروهای ضد درد مانند تورادول، ممکن است از طریق سرم یا تزریق وریدی برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول داده شود. پس از برداشتن سرم و بهبود مادر تاحدی که بتواند خوردن و آشامیدن را از سر گیرد،  معمولاً داروهای خوراکی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن توصیه می شود. اگر این داروها برای کاهش درد شما کافی نبودند، با تیم مراقبت خود درباره گزینه های قوی تر مشورت کنید.

تحرک

با کمک اطرافیان خود یا پرستاران، سعی کنید تا ۱۲ ساعت پس از جراحی از رختخواب بلند شوید و کمی راه بروید. این به بهبودی کمک می کند، خطر لخته شدن خون را کاهش می دهد و می تواند یبوست پس از زایمان را کاهش دهد.

مراقبت از جای بخیه

بخیه محل جراحی شما باید تمیز و خشک بماند. اگر بانداژ دارید، ممکن است یک یا دو روز پس از جراحی برداشته شود و با استری استریپ یا چسب جراحی جایگزین شود. مراقب علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح در این ناحیه باشید.

استراحت و تغذیه

استراحت بسیار مهم است، اما آن را با حرکات ملایم متعادل کنید تا به بهبودی کمک کنید. برای حمایت از ترمیم بافت و افزایش سطح انرژی، یک رژیم غذایی سالم غنی از پروتئین، ویتامین C و آهن داشته باشید.

معاینات بعد از زایمان

در تمام معاینات پس از زایمان شرکت کنید. در این جلسات معاینه، پزشک بهبودی شما را زیر نظر خواهد داشت و هرگونه نگرانی را که ممکن است داشته باشید، برطرف می‌کند.

رفاه عاطفی

تجربه طیفی از احساسات پس از زایمان از جمله بعد از سزارین، معمول است. اگر در این دوره از لحاظ عاطفی احساس ناراحتی می‌کنید و نمی‌توانید احساسات خود را مدیریت کنید، از خانواده، دوستان یا یک مشاور برای بهبود شرایط عاطفی خود کمک بگیرید.

---

مطالب پیشنهادی: وسایل مورد نیاز مادران در خانه پس از زایمان

---

چه زمانی باید به دنبال مراقبت پزشکی بود؟

اگر تب یا درد شدید را تجربه می‌کنید یا در اطراف محل جراحی علائمی مانند قرمزی یا تورم، ترشحات بدبو یا خونریزی شدید را مشاهده کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. به یاد داشته باشید که بهبودی هر زنی در این دوره حساس منحصر به فرد بوده و پیروی از توصیه های تیم مراقبت های بهداشتی بسیار مهم است. هر روز داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید و در صورت نیاز از درخواست کمک دریغ نکنید.

وقتی به منزل می روید استراحت کافی برایتان لازم است؛ با این حال باید بطور منظم از جا برخاسته و حرکت کنید. راه رفتن پدیده بهبود را تسریع کرده و به پیشگیری از عوارضی نظیر لخته شدن خون کمک می کند، ولی نباید فعالیت بیش از حد باشد. از فعالیت آهسته شروع کنید و رفته رفته به میزان آن بیافزائید. از آنجائیکه در حال بهبود از یک عمل جراحی شکمی بزرگ هستید عضلات شکم شما تا مدتی درد خواهند داشت؛ سخت نگیرید و از بلند کردن چیزهای سنگین تر از وزن نوزاد تا 8 هفته بپرهیزید.درعرض 6 تا 8 هفته شما قادر خواهید بود که به میزان متوسطی فعالیت کنید ولی برای تمرینات بیشتر تا وقتی که پزشک به شما اجازه نداده صبر کنید. ممکن است چندین ماه طول بکشد تا شما به حالت قبل بازگردید. درعرض 4 تا 6 هفته و با صلاحدید پزشک می توانید مقاربت جنسی را آغاز کنید.

در ابتدا جای زخم اندکی برجسته و بالا آمده است و رنگی تیره تر از پوست طبیعی خودتان دارد ولی در عرض 6 هفته پس از جراحی کاملا کوچک می شود. طول برش سزارین 10 تا 15 سانتیمتر است و حدود 3 میلیمتر عرض دارد. با گذشت زمان رنگ زخم برش سزارین به رنگ پوستتان نزدیک تر می شود وعرض آن نیز به نصف میزان قبل تقلیل می یابد.برش سزارین معمولا در قسمت پایین شکم قرار دارد. محل زخم تدریجا با موهای زهار پوشانده می شود و احتمالا خیلی پایین تر از دور کمر لباس زیر یا بیکینی قرار می گیرد. هنگام بهبود ممکن است خارش نیز داشته باشد.

---

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

---

پس از سزارین مادران احساسات کاملا متفاوتی دارند. ممکن است اگر دوست داشتید که با زایمان طبیعی نوزاد را بدنیا آورید، با انجام سزارین کمی ناامید شوید. شاید هم اصلا به نوع بدنیا آوردن نوزاد اهمیت نمی دادید. بخصوص اگر بارداری همراه با عارضه داشتید و یا نگران سلامت نوزاد بودید. بعضی از خانمها که بعد از طی کردن دردهای زایمان به مدت طولانی، سزارین می شوند احساس آرامش می کنند در حالیکه عده ای دیگر ممکن است از اینکه نهایتا پس از ساعتها درد کشیدن سزارین شده اند ناراحت شوند. بعضی از مادران ابراز می دارند که احساس می کنند سرشان کلاه رفته است که سزارین شده اند بخصوص اگر در کلاسهای زایمان شرکت کرده باشند. برخی دیگر می گویند که احساس می کنند از سایر خانمها کمترند زیرا به سزارین احتیاج داشته اند. وجود چنین احساساتی شایع است و رهایی از آن مشکل است و اگر شما نیز چنین احساسی دارید ممکن است مدتها طول بکشد تا بتوانید با نوع زایمانی که متفاوت از آن چیزی بوده که در دوران بارداری انتظارش را داشته اید کنار بیایید.
ممکن است دانستن این امر که تولد نوزاد برای بسیاری از خانم ها - خواه طبیعی و خواه از طریق سزارین - بسیار با آنچه انتظارش را داشته اند متفاوت بوده است، به شما کمک کند.اگر شما در واقعیت لزوم انجام جراحی شک دارید با پزشک خود در این زمینه صحبت کنید و از او بخواهید تا علت این تصمیم را برایتان توضیح دهد. بخاطر داشته باشید که شما ممکن است طیفی از احساسات گوناگون را نظیر سایر مادران در دوران پس از زایمان تجربه کنید. بدون در نظر گرفتن نوع زایمان، افسردگی پس از زایمان شایع است خواه پس از زایمان طبیعی و خواه پس از سزارین. اگر شما واقعا احساس اندوه دارید نزد مشاور یا روانپزشک بروید. ممکن است به افسردگی پس از زایمان دچار شده باشید.

کلام آخر

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، دوره نقاهت پس از سزارین تنها یک سفر فیزیکی نیست، بلکه یک سفر احساسی است که قدرت و انعطاف‌پذیری را دوباره تعریف می‌کند. در این دوره مادران باید مراقبت‌های لازم در دوره بهبودی را جدی بگیرند تا بتوانند با قدرت و روحیه بالاتری ماجراجویی مادام العمر والدین شدن را آغاز کنند. فراموش نکنید که در این دوره هر روز که می گذرد، بدن بهبود می یابد، روحیه بهبود می یابد و پیوند با فرزند تازه متولد شده عمیق تر خواهد شد.