علت چاقی در زنان، پشت گوش نیندازید

چاقی یکی از معضلات جامعه کنونی است که با سرعت فزاینده‌ای در حال پیشروی در نسل‌های مختلف جامعه است و تقریبا جوان و سالمند و حتی کودکان را درگیر خود کرده است. البته این معضل جهانی چندین سال است که کشور ما را نیز درگیر کرده است و روند فزاینده‌ای در نسل‌های مختلف داشته است بر همین اساس با تعریفی از چاقی بیماری‌ها و خطرات این معضل را بررسی می‌کنیم.

تعریف چاقی
چاقی مرحله‌ای است که در اثر آن، انرژی ذخیره‌ای در بدن پستانداران (از جمله انسان) که معمولاً به شکل بافت چربی است بسیار زیاد می‌شود، به طوری که منجر به خطرات زیادی برای سلامتی می‌شود.
بر همین اساس باید گفت که زمانی که وزن بدن با توجه به جنس و سن، با قد تناسب نداشته باشد به اصطلاح می‌گویند که چنین فردی چاق است. چاقی می‌تواند یک علت و یا ترکیبی از چند علت داشته باشد، مانند:استعداد ژنتیکی، داشتن رژیم غذایی سرشار از انرژی، ورزش کم و داشتن تحرک کم، بیماری (همچون کم‌کاری تیروئید)، ناهنجاری‌های خوردن (از جمله پرخوری)، فشارهای ذهنی با وجودی که توضیح دقیقی برای شیوع اخیر چاقی وجود ندارد، استفاده از نظریه تکاملی برای درک این چاقی شایع مفید به نظر می‌رسد. در زمان‌های گذشته که غذا کمیاب بود، زمان‌هایی که غذا فراوان می‌شد، توانایی به منظور استفاده از این مواد غذایی در دوران وفور نعمت و ذخیره انرژی در بدن، بدون شک امتیازی تکاملی در بین افراد مختلف محسوب می‌شد. در جوامع بی تحرک امروزی، دقیقاً عکس این مطلب به چشم می‌خورد. امروزه به دلیل وفور نعمت، افراد مقادیر زیادی غذاهای پرانرژی در دسترس دارند که بخورند، در حالی که به نسبت غذایی که می‌خورند بسیار کم ورزش می‌کنند. اگر چه بسیاری افراد استعداد چاقی دارند، تنها به دلیل کاهش فعالیت فیزیکی و داشتن رژیم‌های غذایی پرکالری که در جوامع امروزی به چشم می‌خورد است که چاقی همه‌گیر شده است. بخش قابل توجهی (بیش از ۳۰ درصد) از جمعیت کشورهای ثروتمند جهان مبتلا به چاقی هستند که سلامت همه آنها در معرض خطر قرار دارد.
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که چاقی در انسان ممکن است به دلیل عفونت‌های ویروسی هم حادث شود. حاملان AD-۳۶ و AD-۳۷ که حامل ویروس آدنو ویروس هستند، به عنوان عاملی برای چاق کردن حیوانات و همچنین محرک بافت چربی در انسان شناخته شده‌اند. البته هنوز شواهد کاملی وجود ندارد که نشان دهد حضور این ویروس در بدن خطر ابتلا به چاقی را افزایش می‌دهد. اگرچه بیشتر اوقات دلیل چاقی هر فرد مشخص است، اما درک این نکته که چرا وزن متوسط یک جامعه معین، اخیراً افزایش یافته است بسیار مشکل است. هر چند عوامل ارثی دلیل اصلی چاقی محسوب می‌شوند، اما این عوامل نمی‌توانند در مورد اینکه چرا یک ملت بیش از ملت دیگر گرفتار چاقی می‌شوند توضیحی ارائه کند.
نظریه‌های زیادی درخصوص تغییرات به وجود آمده از سال ۱۹۸۰ که منجر به شیوع چاقی شده وجود دارد. بسیاری از محققین اعتقاد دارند که ترکیبی از عوامل گوناگون باعث این چاقی شده است. یکی از مهمترین عوامل چاقی در جوامع امروزی، کاهش قیمت غذاهاست. این امر به دلیل تولید انبوه مواد غذایی می‌باشد که ناشی از پیشرفت فناوری، کشاورزی گسترده و... است. به همین دلیل قیمت انواع فراورده‌های غذایی امروزه نسبت به هر زمان دیگری در تاریخ، ارزان تر شده است. قند و شیره ذرت، دو منبع اساسی کالری به دلیل وجود یارانه‌های تعیین شده از طرف دولت‌های آمریکا، بسیار ارزان‌قیمت هستند.
روش‌های بازاریابی بسیار تغییر کرده است. از اوایل دهه ۱۹۸۰، تصمیم گرفته شد که کودکان را هدف تبلیغات تلویزیونی یا دیگر انواع تبلیغات قرار دهند. از همان زمان، تعداد تبلیغات تلویزیونی در مورد غذاهایی که معمولاً کودکان آنها را دوست دارند و حتی به جای غذا ترجیح می‌دهند این دسته مواد را مصرف کنند (از جمله انواع اسنک) بسیار افزایش یافت. البته شایان ذکر است که قسمت اعظم این تبلیغات به انواع شکلات و آب نبات و همچنین انواع غذاهایی که سریع آماده می‌شوند اختصاص یافت.
یک دلیل دیگر، تغییراتی است که در نحوه کار کردن به وجود آمده. بسیاری افراد تمام روز کاری خود را پشت میز اداره یا پشت کامپیوتر می‌نشینند و کار خود را انجام می‌دهند، بدون اینکه تحرکی داشته باشند. در آشپزخانه‌ها هم وجود مایکروویو، سبب می‌شود که خانم‌ها غذاهای منجمد آماده و ناسالم از بیرون تهیه نمایند و تنها با اعمال تغییرات جزئی، این غذاها را آماده کنند. همچنین استفاده از انواع اسنک هم بسیار رایج شده است.
زندگی شهرنشینی خود عاملی برای چاقی است. بسیاری از محققین اعتقاد دارند که زندگی شهرنشینی به دلیل کم‌تحرکی، ورزش ناکافی، صرف زمانی کوتاه برای پخت و پز و... خود عامل مهمی برای چاق شدن افراد به حساب می‌آید.
از سال ۱۹۸۰، تعداد رستوران‌ها و همچنین غذاهایی که سریع آماده می‌شوند شدیداً افزایش یافته است. البته تعداد مصرف کنندگان غذاهای آماده هم خیلی زیاد شده است. از آنجا که قیمت غذاها هم پایین آمده می‌توان با پول کمتر غذای بیشتری خورد. به علاوه تولیدات غذا و تنوع آن هم همچنان رو به رشد است.
به خاطر داشته باشید که ورزش کردن و تحت رژیم غذایی لاغری بودن، ضرورتاً باعث تناسب اندام و غلبه بر چاقی نمی‌شوند. بسیاری از متخصصین تغذیه باور دارند که اینها خود عاملی برای چاقی به حساب می‌آیند. این مسئله به دلیل آن است که از یک طرف، بسیاری از رژیم‌های غذایی لاغری با شکست مواجه می‌شوند و در نهایت منجر به پرخوری و افزایش وزن هم می‌شوند. از طرف دیگر، بسیاری از کسانی که ورزش می‌کنند اما پس از مدتی ترکش می‌کنند، حتی ممکن است نسبت به زمانی که اصلًا ورزش نمی‌کردند هم چاق تر شوند.

تعداد افراد چاق در جهان از لاغرها پیشی گرفته است
واقعیت این است که طبق اعلام جهانی متخصصان سلامت در یک بررسی جدید در ۴۰ سال اخیر مشخص شده که جمعیت افراد مبتلا به چاقی در جهان از افراد لاغر پیشی گرفته است.
در این مطالعه، متخصصان به بررسی اطلاعات جمع‌آوری شده از ۱۸۶ کشور جهان که در برگیرنده بیش از ۹۹ درصد جمعیت دنیاست پرداختند. این اطلاعات در فاصله سال‌های ۱۹۷۵ تا ۲۰۱۴ جمع‌آوری شده است.
در این بررسی کارشناسان دریافتند طی چهار دهه گذشته تعداد مردان کم‌وزن در جهان از ۱۳.۸ درصد به ۸.۸ درصد کاهش پیدا کرده و نسبت زنان کم‌وزن از ۱۴.۶ درصد به ۹.۷ درصد رسیده است.
همچنین در این دوره زمانی، شیوع چاقی از ۳.۲ به ۱۰.۸ درصد در مردان و از ۶.۴ درصد به ۱۴.۹ درصد در زنان رسیده است. علاوه بر این در برخی از کشورها از سال ۱۹۷۵ افزایشی در میزان متوسط شاخص توده بدنی ساکنان آنها مشاهده نشده است که از آن جمله می‌توان به سنگاپور، ژاپن، جمهوری چک، بلژیک، فرانسه و سوئیس اشاره کرد.
به گزارش لایوساینس، به گفته کارشناسان بیشترین افزایش شاخص توده بدنی برای مردان در این‌باره زمانی در کشورهای انگلیسی زبان و با درآمد بالا و در بین زنان کشورهای آمریکای لاتین بوده است.

هشدار چاقی در کشور
اما این معضل فقط به کشورهای دیگر برنمی‌گردد و طبق اعلام رسمی چاقی در کشورما هم معضلاتی ایجاد کرده است. در همین راستا رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور ضمن هشدار نسبت به افزایش روند چاقی در دنیا و همچنین ایران، گفت: برنامه "مراقبت از غذا و تغذیه" را در راستای برنامه‌های مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در سال ٩٥ در کشور اجرایی خواهیم کرد.
دکتر هدایت حسینی با اشاره به آخرین مطالعات بین‌المللی انجام شده روی حدود ٢٠ میلیون نفر جمعیت ١٨٦ کشور جهان، چاقی را یکی از مهم‌ترین مشکلات سلامتی بشر در قرن حاضر عنوان کرد.
وی ضمن بیان اینکه وزن ساکنین جهان در ٤٠ سال اخیر رو به افزایش بوده، اظهار کرد: در حال حاضر تخمین زده می‌شود حدود ٦٥٠ میلیون نفر در دنیا دچار مشکل چاقی هستند که از این تعداد ٢٦٦ میلیون نفر آن را مردان و ٣٧٥ میلیون نفر را زنان تشکیل می‌دهند.
وی افزود: بررسی‌ها نشان داده میزان شیوع چاقی در زنان بیشتر از مردان است؛ به طوری که در حال حاضر ١٠.٨ درصد مردان و ١٤.٩ درصد زنان در دنیا مبتلا به چاقی هستند. این در حالی است که ٢.٣ درصد مردان و پنج درصد از زنان دچار چاقی شدید هستند.
حسینی درباره وضعیت چاقی در کشور نیز گفت: ایران در چاقی کم و بیش از همین الگوی جهانی پیروی می‌کند، به همین دلیل وهمچنین برای تعیین دقیق میزان اضافه وزن، چاقی و چاقی شدید در کشور، انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور در چهار محور، برنامه مراقبت از غذا و تغذیه را در راستای برنامه‌های مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در سال ٩٥ در کشور به اجرا در خواهد آورد تا بر اساس تعیین وضع موجود امکان مداخلات بهداشتی دقیق و بر اساس شواهد فراهم شود.
آنچه در این راستا باید مورد توجه قرار بگیرد این نکته مهم است که در صورت ادامه روند کنونی بهداشت و سلامت کشور در کنار اقتصاد ضربه خواهد خورد چراکه تعداد افرادی که نیازمند خدمات درمانی و بهداشتی هستند افزوده و در کنار آن تعداد مبتلایان به بیماریهای مزمن مانند دیابت و بیماری قلبی - عروقی بیشتر و در نتیجه آن از کار افتادگی و نیاز به ارائه خدمات حمایتی افراد بیشتر می‌شود ضمن اینکه با توجه به ایننکته که کشور به سمت سالمندی پیش می‌رود این روند در صورت اصلاح نشدن برای توسعه کشور مشکلاتی را ایجاد می‌کند که آینده نسل بعدی را به خطر خواهد انداخت.