خوابیدن نوزاد کنار مادر، اشکالی دارد؟

سال‌هاست که روانشناسان و پژوهشگران در مورد خوابیدن نوزادان در کنار والدین و تختخواب آنها به توافق نظر نرسیده‌اند. برخی می‌گویند که لازم است در ماه‌های نخست، نوزاد کنار مادر خود بخوابد و برخی دیگر معتقدند این مسئله ممکن است سلامت نوزاد را به خطر بیندازد.

آیا خطرات ناشی از خوابیدن نوزاد در کنار پدر و مادر به این مزایا می‌ارزد؟

بر خلاف نظر برخی از روانشناسان، برخی دیگر به والدین هشدار می‌دهند که هیچگاه نوزاد را در کنار خود نخوابانند؛ چرا که نوزاد در معرض برخی خطرات جدی مثل خفگی قرار می‌گیرد. خوابیدن نوزاد در کنار والدین و روی تختخواب آنها در بین بسیاری از مردم رایج است. میزان خطراتی که می‌تواند نوزاد را در این زمینه تهدید کند، ارتباط کاملی با تجهیزات مربوط به خواب دارد؛ اینکه والدین از چه بالش و تختخوابی استفاده می‌کنند و … فرهنگ‌های مختلف تفاوت‌های زیادی در این زمینه دارند و ممکن است در برخی از این فرهنگ‌ها خطر جدی نوزاد را تهدید نکند. منظور ما استفاده از تختخواب‌های نرم و بالش‌های نرم الیافی است که به هیچ وجه مناسب نوزادان نیستند و در حین خواب باعث خفگی آنها می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد ۵۱۵ کودک زیر دو سال بر اثر خفگی در حین خواب، جان خود را از دست دادند. تمام این نوزادان و کودکان شب‌ها روی تختخواب والدین خود می‌خوابیدند. ۱۲۱ مورد از این موارد مربوط به چرخیدن پدر یا مادر در حالت خواب و افتادن روی نوزاد و مرگ او بوده است. بیش از ۷۵ درصد از موارد خفگی نوزادان زیر سه ماه، مربوط به خوابیدن آنها در کنار والدین بوده است. پژوهشگران می‌گویند که به هیچ وجه نباید کودکان زیر دو سال در کنار پدر و مادر و روی تختخواب آنها بخوابند؛ ولی عده‌ای که با این مسئله موافقند، می‌گویند والدینی که کودک خود را در کنارشان می‌خوابانند، با هوشیاری می‌خوابند و حواس‌شان هست که هیچگاه روی نوزادشان نیفتند و او را خفه نکنند. اما بعضی افراد هرگز نباید شب‌ها در کنار نوزادشان و در یک جا بخوابند.

ارتباط خوابیدن نوزاد در کنار والدین و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

بین سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) و خوابیدن نوزادان در کنار والدین رابطه مشخصی وجود ندارد. برخی می‌گویند حضور والدین خطر این سندرم را کاهش می‌دهد؛ زیرا مادر در طول شب چند بار برای شیر دادن به کودک از خواب بیدار می‌شود. مادر و پدر هر دو با حواس جمع‌تری می‌خوابند. برخی دیگر معتقدند که این کار خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهد. مرگ نوزاد ممکن است در اثر خطرات پنهان و نامشخص خوابیدن نوزاد در کنار پدر و مادر باشد. این خطران مخفی شامل:

خفگی نوزاد در اثر پیچیده شدن و گیر کردن در ملحفه خفگی نوزاد در اثر برگرداندن صورت روی بالش‌های بسیار نرم و یا پتوهای نرم و کاهش احتمال نفس کشیدن خفگی نوزاد در تختخواب‌های قاب‌دار که باعث می‌شوند نوزاد در حین خواب بخشی از بدنش از تخت آویزان شده و بین قالب‌ گیر کند و دچار خفگی شود. علاوه بر تمام این موارد، خوابیدن نوزادان در کنار والدین گاهی باعث می‌شود آنها با ترس و دلهره بسیار بخوابند و از داشتن خواب راحت شبانه محروم شوند. از طرفی، نوزادانی که همواره با مادر و یا پدر خود در یک تخت می‌خوابند، وابستگی بیشتری به آنها پیدا می‌کنند و برخی مشکلات به وجود می‌آید؛ مثلاً کودک تا مادر یا پدرش روی تختخواب نیاید، نمی‌خوابد.

چرا برخی از والدین شب‌ها فرزندشان را کنار خود می‌خوابانند؟

یکی از مهم‌ترین دلایل خوابیدن نوزاد در کنار مادر این است که راحت‌تر در طول شب از شیر مادر تغذیه شود. برای مادر بسیار راحت‌تر است که شب هنگام نوزاد گرسنه‌اش را در کنار خودش داشته باشد و به او شیر بدهد تا اینکه خواب‌آلود خود را به تخت خواب نوزاد برساند و بعد به او شیر بدهد. سیکل خواب مادر و نوزاد بسیار شبیه به هم شده و مادر کمتر دچار بی‌خوابی می‌شود. نوزاد راحت‌تر می‌تواند بخوابد. در ۲-۴ ماه نخست زندگی، از خوابیدن در کنار مادر احساس آرامش بیشتری‌ می‌کند و اگر در طول شب از خواب بیدار شود، خود را در آغوش گرم و آشنای مادر می‌یابد. نوزاد شب‌ها بیشتر و طولانی‌تر می‌خوابد. وقتی که نوزاد در کنار مادر باشد، مجبور نیست برای هر بار شیر خوردن جابه‌جا شده و از خواب بیدار شود. به این ترتیب غذای خود را بدون آنکه از خواب بیدار شود دریافت می‌کند؛ و همین مسئله باعث می‌شود تا شب‌ها مدت بیشتری را خواب باشد و از مزایای فراوان خواب، بهره ببرد. این امر به والدین کمک می‌کند تا ارتباط و نزدیکی بیشتری با نوزاد خود داشته باشند. والدینی که مجبورند در طول روز فرزندشان را ترک کنند و به محل کار بروند، باید مدت زمان بیشتری را هنگام حضور در خانه در کنار فرزندشان باشند و این روش، راهی است برای جبران فاصله‌های به وجود آمده و ایجاد صمیمیت بیشتر.

چگونه می‌توان با اطمینان بیشتری همراه نوزاد روی یک تخت خوابید؟

اگر هنوز هم اصرار دارید که شب‌ها نوزادتان را کنار خودتان بخوابانید، برای اطمینان از سلامت او نکات زیر را حتما رعایت کنید:

همواره او را به پشت بخوابانید تا احتمال خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کاهش یابد. هیچگاه در حالت خوابیده، سر نوزادتان را نپوشانید. سمت سر و پای نوزادتان چیزی نباشد که باعث گیر کردن سر او و خفه شدن نوزاد شود. فضای بین چارچوب تخت و تشک و بالش پر شود تا نوزاد با غلت زدن در فضای خالی بین آنها گیر نکند. نوزاد کوچک خود را تنها روی تختخواب خودتان رها نکنید.

بالش، لحاف و هر چیز بسیار نرم را روی تخت نگذارید؛ زیرا ممکن است نوزاد در آنها فرو برود و احتمال خفگی‌اش بیشتر شود. داروهای خواب‌آور که باعث می‌شود در طول شب خواب‌تان سنگین شود را اصلا مصرف نکنید؛ چرا که ممکن است در حین خواب حواس‌تان نباشد و بچرخید و روی نوزادتان بیفتید و او را خفه کنید. هیچگاه در اطراف نوزادی که خوابیده است پارچه نیندازید؛ زیرا ممکن است وقتی شما حواستان نیست، از خواب بیدار شده و در میان پارچه پیچیده شود.

جدایی از تختخواب والدین

بسیاری از متخصصان و پزشکان به والدین توصیه می‌کنند که نوزادان را شب‌ها در گهواره یا تخت خودشان که محل امن‌تری است، بخوابانند. اگر تا به حال عادت داشتید نوزادتان را کنار خودتان بخوابانید و حالا می‌خواهید این عادت را ترک کنید، بهتر است از پزشک کمک بگیرید. انتقال یک نوزاد زیر شش ماه از تختخواب پدر و مادر به تختخواب خودش معمولا راحت‌تر از کودکان خردسال است. هر چه کودک شما بزرگ‌تر شود، وابستگی بیشتری به شما پیدا می‌کند و به هنگام این انتقال، دلهره جدایی نیز هر دوی شما را آزار خواهد داد. راه‌های دیگری هم برای نزدیکی شما به نوزادتان وجود دارد؛ بدون آنکه او را روی تختخواب خودتان بخوابانید. یک گهواره یا تختخواب بچه درست کنار تختخواب خودتان بگذارید تا هم به نوزادتان نزدیک باشید و به راحتی در طول شب به او شیر بدهید و هم در حین خواب خطری او را تهدید نکند. گهواره، ننو، سبد بچه و یا هر چیز دیگری که مناسب خواب نوزاد است را نیز می‌توانید در کنار خود بگذارید تا با وجود نزدیکی، هر کدام در جایگاه مخصوص خودتان باشید.