آنتی بیوتیک در شیردهی، ضرر دارد؟

به عنوان یک مادر شیرده آشکار است که شما باید در مورد هر چیزی که می خورید و می نوشید از جمله داروها دقت بیشتری بکنید تا سلامتی فرزندتان حفظ شود. بنابراین، اگر شما به دنبال پاسخ سوالاتتان در خصوص ایمنی مصرف آنتی بیوتیک ها در دوره شیردهی خود هستید، مقاله زیر را مطالعه نمایید.

نفوذ کردن یا نکردن آنتی بیوتیک به شیر مادر، متوقف کردن یا نکردن شیردهی به نوزاد در صورت مصرف آنتی بیوتیک و آنتی بیوتیک های امن برای مادر، برخی از موضوعاتی است که با آنها آشنا می شوید.

آیا مصرف آنتی بیوتیک ها در دوره شیردهی بی خطر است؟
عمل تغذیه نوزادان با شیر مادر برای درمان بیماری های مختلف با آنتی بیوتیک ها دستخوش تغییرات بسیاری خواهد شد. در این موارد پزشکان با احتیاط بیشتر از پیش از قرار گرفتن نوزادان و مادر در معرض آنتی بیوتیک ها نگران می شوند. از طرفی دیگر مصرف نکردن آنتی بیوتیک ها باعث عدم مقاومت بدن مادر بیمار در برابر میکروب ها و عوامل بیماری زا خواهد شد. با این حال اگر بدن مادر شیرده شدیدا هم به این دارو احتیاج داشته باشد، دکتر بعضی از این آنتی بیوتیک ها را اصلا به مادر شیرده تجویز نمی کند، به ویژه هنگامی که نوزاد تازه متولد شده با شیر مادرتغذیه می شود.
در حالی که شما نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه می کنید سلامت خودتان هم بسیار مهم خواهد بود. اگر عفونتی در بدن مادر در دوران شیردهی وجود داشته باشد، ممکن است یک خطر بهداشتی بزرگ برای کودک شیرخوار او به حساب آید. اکثر آنتی بیوتیک هایی که پزشکان برای مادران در دوران شیردهی تجویز می کنند، دوزهای خیلی کمی از این داروها هستند و دکتر شما همیشه در اول معاینه درباره تغذیه کودکاتان با شیر مادر از شما سوالاتی خواهد پرسید.

در حالی که پزشک شما مطمئن است بعضی از آنتی بیوتیک ها برای سلامتی شما و فرزندتان بی خطر هستند، برخی از این آنتی بیوتیک ها را در دوران شیردهی در دوزهای کم و مناسب برای شما تجویز خواهند کرد. مواردی هم وجود دارد که مصرف آنتی بیوتیک های خاص ممکن است عوارض جانبی برای مادر و یا نوزاد حتی در سال های بعدی زندگی او ایجاد نماید، که پزشکان باید از تجویز آن ها خودداری کنند.
در حالی که شما مصرف آنتی بیوتیک ها را در دورانی که نوزادتان را با شیر مادر تغذیه می کنید، شروع کرده باشید، به طور قطعی دارو با عبور از بدن شما و وارد شدن به شیر بر روی نوزاد شما از طریق تغذیه با شیر مادر تاثیر خواهد گذاشت. در اغلب موارد اگر دوز دارو بیش از حد هم کوچک باشد، همواره بر روی فرزند شما تاثیر خواهد گذاشت. وقتی که دکتر به شما یک آنتی بیوتیک را با این استدلال که درگذشته مصرف نموده اید، تجویز می کند، حتما به او بگویید که شما در حال تغذیه نوزادتان با شیر مادر هستید.

آیا تمام آنتی بیوتیک های مصرفی به شیر مادر منتقل می شوند؟
تقریبا هر دارویی که شما آن را در دوران شیردهی مصرف کنید، به جریان خون شما وارد خواهد شد. همچنین، به شیر مادران شیرده هم با اندازه های متفاوت انتقال خواهد یافت. مقدار دقیق دارویی که به شیر مادر منتقل می شود، به مقدار و چگونگی مصرف دارویی که شما در حال استفاده از آن هستید، بستگی دارد.

در اغلب موارد داروهایی که دکتر به مادران شیرده توصیه می کند، در مقادیر بسیار کوچکی خواهند بود که هیچ گونه تهدیدی برای کودک شما در طول تغذیه اش با شیر مادر نخواهد داشت. با این حال داروهای خاصی وجود دارند که می تواند در شیر مادر متمرکز شود و یا در تماس با شیر مادر مشکلاتی را برای نوزاد شیرخوار شما به وجود آورد. این نکته بسیار مهم است که دکتر شما با انجام تست هایی به بررسی مناسب بودن آنتی بیوتیک مورد نظر برای سلامتی شما و فرزندتان، قبل از تجویز آن بپردازد.

آیا با بزرگ شدن کودک باز هم آنتی بیوتیک ها از طریق شیر مادر به بدن او نفوذ می کند؟
با این که مقدار دوز تجویزی دارو توسط دکتر برای دوره درمان با آنتی بیوتیک ها خود یکی از مهم ترین نکات برای حفظ سلامتی مادر و نوزاد است، اما سن کودکان و سلامت کلی آن ها نیز نقش حیاتی و مهمی را در ایجاد مشکل به وسیله ی انواع مختلف آنتی بیوتیک ها ایفا می کند. اثر هر داروی موجود در شیر مادر بر نوزادان می تواند متفاوت بوده و در هر کودکی بستگی به سن و سلامت کلی او دارد. در این مقاله به نکاتی اشاره شده که ممکن است به شما کمک کند تا در مورد اثر مصرف آنتی بیوتیک ها در نوزادان خود در حالی که با شیر خودتان آن ها را تغذیه می کنید، قضاوت راحت تری نماید:
1. اگر نوزاد شما قبل از موعد مقرر و چند هفته زودتر از زمان طبیعی به دنیا آمده باشد و شما هم مسئله پزشکی مربوط به کلیه های خود را داشته باشید، و در دوران شیردهی مجبور هستید تا داروی آنتی بیوتیک مصرف نمایید، به احتمال زیاد مصرف این داروها در شیر مادر نفوذ کرده و ممکن است اثر مخرب و شدیدی بر نوزادتان داشته باشد.
۲. مقدار داروی مصرفی در حالی که نوزادتان را با شیر مادر تغذیه می کنید، اثر نسبتا کمتری روی یک کودک پس از سن شش ماهگی می تواند داشته باشد. این نکته تنها در مورد نوزادانی صادق است که سالم بوده و هیچ مشکل پزشکی نداشته و تحت درمان نباشند. در سن پس از شش ماهگی، بدن کودک شما قادر به سوخت و ساز موثر مواد دارویی و مسکن ها خواهد شد. از این رو عوارض جانبی که می تواند مصرف این داروها می تواند بر فرزند شما داشته باشند، نگران کننده نخواهد بود و یا اثرات آن ها نسبت به دوران نوزادی فرزند شما به مراتب کمتر خواهد شد.
3. اگر شما همچنان کودکتان را با شیر مادر تغذیه می کنید و حالا کودکتان یک ساله شده است، شانس تولید مقدار شیر در مادر به طور قابل توجهی کاهش می یابد. این بدان معنی است که شیر مادر خیلی کاهش یافته و مقدار بسیار کم و ناچیزی از باقی مانده ی داروی مصرفی را در خود نگه می دارد. اما همین مقدار بسیار کم از باقی مانده ی داروی مصرفی هم می تواند به کودک شیرخوار از طریق تغذیه با شیر مادر منتقل شده و عوارض جانبی کمی در او داشته باشد.
۴. همانطورکه می دانید در مورد تغذیه با شیر مادر، پس از تولد نوزادتان، اگر شما مصرف آنتی بیوتیک ها را تا سه تا چهار روز اول پس از تولد نوزاد خود ادامه دادید، خطرات آن ها به دلیل ترشح شیر کم کاهش خواهد یافت. چون هنگامی که کودک شما متولد می شود، حدود سه یا چهار روز طول می کشد تا بدن مادر شروع به تولید مقدار کافی شیر برای تغذیه نوزاد نماید.

این بدان معنی است که حتی اگر شما مصرف دارو را با تولد فرزند خود و شیر دادن به او شروع کرده باشید، مقدار داروی باقی مانده در شیر مادر، کم و ناچیز بوده و ممکن است اندازه ی بسیار کمی از آن دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود. بنابراین، مصرف آنتی بیوتیک ها توسط مادران شیرده در این دوران اثرات مخرب کمتری در نوزادان ایجاد خواهد نمود.

آیا تغذیه نوزاد با شیر مادر باید در دوران مصرف آنتی بیوتیک ها توسط مادر متوقف نمود؟
اغلب داروهایی که توسط پزشکان برای مادران در طول دوران شیردهی در نظر گرفته می شود، بی خطر بوده و ضرری برای نوزادشان نخواهد داشت. اما این نکته بسیار مهم است که شما به عنوان یک مادر شیرده باید قبل از مصرف هر نوع دارویی با دکتر خود مشورت کنید. حتما دکتر شما سلامت شما و نوزادتان را قبل از تجویز داروها و همچنین اثر داروی پیشنهادی را در شیر مادر و سلامتی نوزاد بررسی خواهد کرد.
در ادامه این مقاله، به نکاتی اشاره شده که به شما کمک خواهد کرد تا تصمیم بگیرید که آیا تغذیه ی نوزاد خود را با شیر مادر در حال مصرف انواع آنتی بیوتیک ها ادامه دهید یا نه؟ و یا این که آیا شما باید با دکتر خود در مورد جایگزین کردن یک داروی دیگر به جای آنتی بیوتیک ها صحبت کنید؟ این راه های پیشنهادی عبارتند از:

- اگر شما به عنوان یک مادر شیرده بیماری مزمنی داشته باشید، دکتر شما ممکن است مصرف دوز مشخصی از یک نوع آنتی بیوتیک را به شما توصیه نماید. در چنین وضعیتی، دوز و اندازه ی مصرف آنتی بیوتیک ها بسیار مهم خواهد بود.
- اگر شما مادری هستید که در دوران شیردهی از وجود یک نوع بیماری مزمن در بدن خودتان رنج می برید، باید از اثرات این داروهای مصرفی در سلامتی خود و کودکتان که اکنون سالم هست، هم مطمئن شوید. شما به عنوان یک مادر شیرده که از آنتی بیوتیک ها استفاده می کنید، نمی توانید به طور مستقیم از انتقال این داروها به کودک خود از طریق شیر مادر جلوگیری کنید، اما به یاد داشته باشید که در برخی موارد، با تغییر در نوع و دوز داروی تجویزی می توان کودک خود را از مضرات بعضی داروها در امان نگه داشت.

در چنین وضعیتی، با استفاده از یک دوره ی درمانی با بعضی آنتی بیوتیک ها که خطرات بهداشتی کمتری دارند و با ترکیب شدن برخی مواد و یا با تحت تاثیر قرار گرفتن در برخی محیط ها تغییراتی در عملکرد درست بدن ایجاد نمی کنند، می توان برای درمان بیماری در دوران شیردهی اقدام نمود.
- در صورتی که بر اثر بیماری مجبور به استفاده از یک آنتی بیوتیک هستید که می تواند به میزان بالاتری در شیر مادر باقی بماند و اثرات سویی در نوزاد شما داشته باشد، حتما قبل از شروع مصرف دارو با دکتر خود مشورت نموده و سعی کنید تا از دارویی که ممکن است اثر کم تری در شیر مادر و سلامتی فرزند شما داشته باشد، استفاده نمایید.

حتما به این نکته توجه داشته باشید که در دوران شیردهی به دوز مصرفی داروها دقت نمایید و تا زمانی که درمان شما به طور کامل صورت بگیرد، مصرف آنتی بیوتیک را ادامه دهید. در دوران شیردهی، دکتر شما ممکن است به شما پیشنهادی برای جایگزین نمودن داروهای دیگر با دوز پایین تر و یا حتی متوقف کردن تغذیه ی نوزاد با شیر مادر دهد،که در این صورت شما باید دستورات دکترتان را تمام وکامل رعایت کنید.
- در برخی موارد، دکتر شما در یک چهارچوب زمانی مشخص، دارویی را برای شما توصیه خواهد کرد که برای تغذیه ی کودکتان هیچ گونه خطری در مورد مسائل مربوط به بهداشت نامطلوب او در بر نخواهد داشت. در برخی موارد، دکتر به شما در دوران شیردهی توصیه می کند تا داروی تجویزی را پس از تغذیه ی نوزاد خود با شیر مادر مصرف کنید، مثلا اگر شما یک دوز از دارو را درساعت ۳:۵۸ دریافت می کنید قبل از آن باید به کودک خود شیر بدهید و شیر دادن دوباره را به ساعت معینی که دکتر گفته است، موکول نمایید.
- در موارد بسیار نادر، پزشک معالج ممکن است شما را به متوقف نمودن تغذیه نوزاد خود با شیر مادر برای چند هفته در یک دوره و یا حتی به طور دائم مجبور کند. معمولا دکتر این توصیه را در مورد کسانی که از بیماری مزمن رنج می برند و نمی توانند با مصرف دارو تنها در یک دوره چند هفته-ای درمان شوند، ارائه می دهد. بنابراین، پزشک معالج اینگونه مادران، نباید آن ها را امیدوار کند که این توقف تغذیه نوزاد با شیر مادر برای یک دوره زمانی کوتاه ندت است، بلکه حتما بگوید که این ممنوعیت برای همیشه خواهد بود.
- اگر از شما خواسته شده است که تغذیه ی نوزادتان را با شیر مادر متوقف نموده، و تغذیه ی نوزاد را به بعد از چند هفته موکول کنید، شما باید تمام سعی کنید و با استفاده از یک پمپ مخصوص پستان برای پمپ کردن شیر استفاده کرده و سپس شیر دوشیده شده را دور بریزید. این کار به شما کمک خواهد کرد که جریان ثابت شیر مادر در روزهای بعدی دوران شیردهی هم حفظ شود.

هنگامی که شما داروی خود را مصرف کرده و دوره ی درمان را کامل نمودید، و دکتر معالجتان به شما اجازه ی شیر دادن دوباره به فرزندتان را داد، می توانید دوباره شروع به تغذیه ی نوزاد خود با شیر مادر با روش طبیعی نمایید، تا شیر شما دوباره جریان پیدا کرده و استراحت موقت شما در دوران مصرف دارو، مانع شیردهی شما بعد از کامل شدن دوران درمان نشود.
- در موارد خیلی نادر، دکتر معالج از شما می خواهد تا از تغذیه ی نوزاد خود با شیر مادر، برای همیشه خودداری کنید. اگر این اتفاق افتاد، حتما به یاد داشته باشید که با دکتر خود در مورد جایگزین یک تغذیه ی مناسب و بی خطر برای سلامتی و رشد فرزند خود مشورت کرده و بررسی نوع شیر خشک مصرفی مناسب برای نوزادتان را به پزشک خود بسپارید.

اثرات بهداشتی آنتی بیوتیک ها در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند
با این که مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها در طول تغذیه نوزاد با شیر مادر، برای سلامتی آن ها امن و بی خطر است، اما می تواند باعث بروز برخی اثرات جانبی در نوزاد شما شود. در ادامه این مقاله، چند مورد از عوارض جانبی که ممکن است مصرف آنتی بیوتیک ها در نوزاد شما به عنوان نتیجه ای از یک داروی مصرفی مادر در دوران شیردهی باقی گذارد، عبارتند از:
- کودک شما می تواند با حرکت ناگهانی و شل شدن عضلات خود، تحت تاثیر قرار گرفتن خودش را در مصرف آنتی بیوتیک ها نشان داده و یا حتی ممکن است از اسهال شدید رنج ببرد.
- اگر کودک شما همیشه از قولنج رنج می برد، ممکن است این حالت با مصرف آنتی بیوتیک توسط شم در دوران شیردهی افزایش یابد. همچنین نشانه های کولیک در کودک شما می تواند نشانگر یک عارضه جانبی آنتی بیوتیکی که شما مصرف کرده اید، باشد.
در بیشتر موارد، علائم فوق در فرزند شما به اندازه کافی جدی نبوده و بدون هر گونه مداخله پزشکی قابل درمان است. در صورتی که، کودک شما همچنان در ناراحتی به سر می برد و یا احساس می کنید که در اثر تغذیه با شیر مادر ناراحتی او بیشتر شده و یا برنامه خواب کودک شما به هم خورده است، مطمئن باشید که به صحبت کردن با پزشک متخصص اطفال در مورد آن احتیاج دارید.
- در برخی موارد، کودک شما ممکن است از ناراحتی یا درد شکم رنج برده، و نتیجه این درد را با بدخویی و گریه ی بیشتر نشان دهد.

آنتی بیوتیک هایی برای مادران شیرده مناسب و کدامشان ناامن است؟
در این جا لیستی از آنتی بیوتیک هایی که برای استفاده ی مادران در دوران شیردهی فرزندشان، امن و بی خطر هستند، ارائه خواهد شد. اما شما باید هنوز هم در مورد اثرات بالقوه آن ها بر روی سلامتی نوزادتان، قبل از شروع مصرف دارو با دکتر خود مشورت نمایید.

در مطلب زیر انواع آنتی بیوتیک هایی که برای مادران در حال تغذیه ی نوزادشان با شیر مادر امن و بی خطر هستند، آورده شده است
- آموکسی سیلسن
- آموکسی کلاو
- داروهای ضد سل
- سفالوسپورین
- ماکرولیدها
- تری متوپریم

لازم است بدانید که آنتی بیوتیک های ارائه شده در ادامه هم باید با احتیاط زیاد به مادرانی که در حال تغذیه ی نوزادشان با شیر مادر هستند، تجویز شود. تا با این کار، جلوی اثرات و عوارض جانبی آن ها بر روی سلامتی نوزادان گرفته شود
- کلرامفنیکل
- کلیندامایسین
- داپسون
- اسید ماندلیک
- مترونیدازول (با دوز کم)
- نالیدیکسیک اسید
- نیتروفورانتوئین
- پنی سیلین
- کینولون
- مترونیدازول
- تتراسایکلین ها

آنتی بیوتیک هایی هستند که باید پزشکان از تجویز آن ها به مادران شیرده اجتناب کنند و هرگز حتی با دوز کم هم برای این مادران در نظر گرفته نشود
- مترونیدازول (تنها در دوز بالا)
- کینولون

داروهای ضد ویروسی در دوران شیردهی
آنتی بیوتیک های مختلفی وجود دارند، که ضد ویروس هستند. مصرف این آنتی بیوتیک ها برای مادران در حالی نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه می کنند، امن و بی خطر هستند، که این آنتی بیوتیک ها عبارتند از:
- آسیکلوویر
- آمانتادین
- Valacyclovir

برخی دیگر از آنتی بیوتیک های ضد ویروسی وجود دارند که امنیت اثرات مصرف آن ها در مادران شیرده، هنوز شناخته نشده است. این آنتی بیوتیک ها عبارتند از
- داروهای ضد رتروویروسی
- Famciclovir
- Foscarnet
- Ganciclovir

آنتی بیوتیک های ضد قارچ در دوران شیردهی
کتوکونازول تنها آنتی بیوتیک ضد قارچی می باشد که امنیت مصرف آن برای مادران در دوران شیردهی ثابت شده است.

آنتی بیوتیک های ضد مالاریا در دوران شیردهی
آنتی بیوتیک های مختلف ضد مالاریا که برای مصرف مادران در حال شیر دادن به نوزادشان بی خطر در نظر گرفته می شوند، عبارتند از:
- کلروکین
- هیدروکسی کلروکین
- کینین
اثر برخی آنتی بیوتیک های ضد مالاریای که امنیت مصرفشان در مادرانی که نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه می کنند، هنوز ثابت نشده است، عبارتند از:
- داروی آن مفلوکوئین
- پنتامیدین
- Proguanil
- پریماکین
- پیریمتامین.

اما آنتی بیوتیک های ضد قارچی هم وجود دارند، که امنیت مصرف آن ها برای مادران در دوران شیردهی ثابت نشده است. این آنتی بیوتیک ها عبارتند از
- آمفوتریسین
- فلوکونازول
- فلوکیتوسین
- ایتراکونازول

آنتی بیوتیک های ضد کرمی در دوران شیردهی
آنتی بیوتیک های ضد کرمی زیر نباید به مادرانی که در حال تغذیه ی نوزاد خود با شیر مادر هستند داده شود:
- مبندازول
- پیرانتل پاموآت
- پرازیکوانتل
- Quinacrine
- تیابندازول
- ببرزن

مراقب علائم زیر در هنگام مصرف آنتی بیوتیک ها در دوره شیردهی باشید؟
اگر شما باید یک دوره از انواع آنتی بیوتیک ها را در حالی که هنوز نوزادتان را با شیر مادر تغذیه می کنید، مصرف کنید، باید مراقب تعداد از علائمی که ممکن است در کودک شما مشاهده شود باشید. برخی از این علائم عبارتند از:
- بعد از مصرف دارو بررسی کنید که آیا کودک شما کسل به نظر می رسد و یا خواب او طولانی تر از قبل شده است. اگر این علائم را در فرزند خود مشاهده نمودید، بدانید که نوزاد شما تحت تاثیر عوارض داروها قرار گرفته است، در غیر این صورت جای هیچ نگرانی نیست.
- در برخی موارد، مصرف نوع خاصی از آنتی بیوتیک ها می تواند سبب کاهش شیرمادر شیرده شود. اگر وقتی پستان خود پایین آورده و خواستید به کودکتان شیر دهید، نوزاد گرسنه ی شما سرش را برگرداند و یا با گریه شیر خورد و یا حرکات مکیدن نوزاد با قبل از دوران مصرف دارو فرق کرد، باید نگران عواقب مصرف آنتی بیوتیک ها در نوزاد خود باشید.

قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی حتما با پزشک مشورت کنید
در حالی که شما در حال ویزیت توسط دکتر خود هستید، مهم است که سوالات زیر را قبل از اینکه شما یک دوره مصرف آنتی بیوتیک را شروع کنید، از او بپرسید.
- به دکتر خود شرح حال و مشکلات موجود در رابطه با نوزادی که در حال تغذیه با شیر مادر هست، را به طور کامل شرح دهید.
- با دکتر خود در مورد سن کودک شیر خواره خود حرف زده و همچنین هرگونه اطلاعات اضافی در مورد فرزندتان، اگر او قبل از موعد مقرر به دنیا آمده و یا اگر کودکتان از هر گونه بیماری مادرزادی رنج می برد، را به او بدهید.
- به عنوان یک مادر مطمئن شوید که تمام اطلاعات در مورد کودکتان و هر بیماری خاصی که او در حال حاضر از آن رنج می برند، را به پزشک خود داده باشید. همچنین، اگر کودک شیرخوار شما در حال مصرف داروی خاصی در این زمان است، حتما به دکتر خود در مورد آن اطلاع دهید. حتی نسخه ی قبلی او را به دکتر خود نشان دهید تا از دادن اطلاعات اشتباه به او خودداری شود.
- در مورد تمام گزینه های بالا، اگر برای شما امکان دارد و می توانید قبل از مصرف هر گونه آنتی بیوتیکی و امتحان کردن آن، حتما با دکتر خود مشورت نمایید. همچنین، در صورت مشاهده نشانه هایی، باید مصرف داروها را متوقف کرده و همچنین، مراقبت های اولیه ی خاصی را در حین مشاهده ی برخی از این علائم باید انجام دهید.
- از دکتر خود بخواهید که بهترین زمان مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی به نوزاد را به شما نشان دهد، طوری که اثرات آن بر روی کودکتان در طول تغذیه با شیر مادر به حداقل برسد.
- همچنین با دکتر خود در مورد هر گونه علائمی که ممکن است کودک شما بر اثر مصرف آنتی-بیوتیک ها از خود نشان دهد، هم صحبت کنید، تا دکتر آن ها را بررسی کند. به یاد داشته باشید که دوران شیردهی در نگهداری نوزادان بسیار مهم است و باید مراقبت های پزشکی مخصوصی در رابطه با کودک خود را ارائه دهید.