کوچک بودن شکم در بارداری، علامت خطر است؟

بسیاری از بانوان باردار اندازۀ شکم خود را با دیگر بارداران مقایسه می کنند. چنین نکته ای کاملاً عادی است، اما به یاد داشته باشید که تمامی بارداری ها شبیه هم نیستند، بنابراین ممکن است خانمی که بسیار ظریف و کوچک به نظر می رسد، فرزندی چهار و نیم کیلویی به دنیا آورد و بانویی دیگر که به نظر دوقلو باردار است، نوزادی سه کیلویی را زایمان کند.

اندازۀ شکم به بسیاری از مسائل مثل قد، اندازۀ باسن، تناسب اندام، یک قلو یا چند قلو بودن بستگی دارد. حالتی که جنین در رحم قرار دارد، نیز باعث ایجاد تفاوت می شود.

از هفتۀ ۱۶ بارداری به بعد، مراقب پزشکی شما زمانی که ایستاده اید با یک نظر و سپس هنگامی که دراز کشیده اید با کشیدن دست بر روی شکم شما، رشد فرزندتان را اندازه گیری می کند. ماما فاصلۀ استخوان شرمگاهی تا بالای رحم شما را اندازه خواهد گرفت.

این اندازه ارتفاع رحمی نامیده می شود. به طور میانگین، این اندازه به سانتی متر باید با شماره هفته های بارداری شما برابر باشد، بنابراین اگر در هفتۀ ۳۲ بارداری هستید، این اندازه باید در حدود ۳۲ سانتیمتر باشد. البته ۳ سانتیمتر زیاد یا کم بودن این اندازه عادی است.

از حدود هفته ۲۸ بارداری، مامای شما، به دنبال بررسی حالت قرارگیری جنین برای زایمان، سر به سمت پایین است که احتمالاً شکم شما را بسیار پهن نشان خواهد داد یا باسن به سمت پایین که آن را با نام بریچ می شناسند.

به یاد داشته باشید که جنین تا هفتۀ ۳۶ و گاهی هنگام زایمان می تواند تغییر وضعیت دهد. اگر اندازۀ شکم شما بیشتر یا کمتر از حد معمول باشد، ماما برای اطمینان خاطر اسکنی را برای شما ترتیب می دهد.

به این ترتیب دور سر، شکم و استخوان لگن فرزندتان اندازه گیری خواهد شد. این اندازه ها در جدولی قرار داده می شود و با استفاده از فرمولی خاص، وزن او تخمین زده می شود.

اگر عکسبرداری تایید کندکه رشد فرزندتان بیشتر یا کمتر از حد میانگین است، باید این مسئله به وسیلۀ پزشک زنان و زایمان بررسی شود. اما پیش از اینکه در مورد این موضوع نگران شوید، به خاطر بسپارید که نتیجه گیری براساس تصویربرداری صد در صد کامل نبوده و بررسی وزن جنین های کوچک با ده درصد خطا همراه است.

موارد زیر می تواند در بزرگی و کوچکی شکم شما نیز مؤثر باشد.

شکمی بزرگ
• مایعات
اغلب مایع آمنیوتیک (مایع داخل رحم) به صورت فراوان تولید می شود. فراوانی مایع آمنیوتیک می تواند به دلیل ابتلا به دیابت، دوقلوهای مشابه و اختلالات مادرزادی باشد. این مسئله می تواند در چگونگی قرار گرفتن جنین در رحم شما نیز تاثیر بگذارد.

ممکن است پزشک شما از علت فراوانی مایع در رحم آگاه باشد، زیرا معمولاً پوست روی رحم کشیده شده به نظر می رسد. اما تنها به وسیلۀ تصویربرداری می توان آن را تایید کرد.

اگر دچار این مشکل باشید، برای بررسی احتمال دیابت بارداری آزمایش می شوید و تصویربرداری های معمول برای بررسی میزان مایعات انجام خواهد شد. زیاد بودن مایع در رحم می تواند مشکل ساز باشد، چرا که فشار زیاد داخل رحم خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد.

• دیابت
دیابت بارداری زمانی ایجاد می شود که در پانکراس برای مقابله با میزان قند تولیدی در بدنتان، انسولین کافی تولید نمی کند. اگر میزان قند شما افزایش بیش از حد داشته باشد، یعنی فرزندتان بسیار بزرگ می شود.

دیابت بارداری باید از طریق آزمایش ادرار و خون در ملاقات های معمول دوران بارداری تشخیص داده شود، اما همیشه این طور نیست، بنابراین اگر شکم شما در دورۀ بارداری تان بیش از حد بزرگ شده است، به شما آزمایش دیابت پیشنهاد می شود.

اگر جواب آزمایش مثبت بود، باید با پزشک متخصصی برای مدیریت میزان قند از طریق رژیم خوراکی ملاقات کنید. بین ده تا سی درصد از بانوان مبتلا به دیابت بارداری به تزریق انسولین نیاز دارند. این بیماری می تواند در نوع و محل زایمان و نیز در مراقبت از نوزاد در چند روز اول زندگی اش تاثیر بگذارد.

شکمی کوچک
• کمبود مایعات
این مشکل می تواند با رشد کمتر از حد معمول فرزندتان یا با مشکلات مثانه یا کلیه در ارتباط باشد. در هر صورت برای آزمایشات بیشتر، به متخصص مراجعه کنید.

• افزونی فشار خون
این مشکل باعث تنگ شدن رگ های خونی در جفت می شود، در نتیجه میزان اکسیژن انتقالی به جنین کاهش می یابد. در چنین حالتی، جنین اکسیژن موجود را در جهت مهم ترین اعضای خود مثل قلب و مغز منحرف می کند و باعث بزرگتر شدن آنها نسبت به بقیۀ بدن می شود و در نتیجه احتمال کوچک ماندن بقیۀ اعضای بدن وجود دارد.

پره اکلامپسی (پیچیدگی خطرناک بارداری که با افزونی فشار خون مشخص می گردد) نیز تاثیر مشابهی بر جنین می گذارد که از طریق تصویربرداری می توان رشد غیرعادی اعضاء بدن جنین را ملاحظه کرد.

در صورتی که قبل از بارداری مبتلا به فشار خون بوده اید، پزشک شما در دوران بارداری به دقت تحت نظر قرار می دهد. در صورتی که طی بارداری به افزایش فشار خون یا دیگر نشانه های پره اکلامپسی دچار شوید، برای مشاورۀ پزشکی، شما را به متخصص زنان و زایمان مربوط ارجاع می دهند.

• کشیدن سیگار
به این ترتیب میزان اکسیژن دریافتی فرزندتان کاهش می یابد. بارداران سیگاری، سه برابر بیشتر در معرض خطر زایمان فرزندی کم وزن و مبتلا به پیچیدگی های پس از زایمان قرار دارند. اگر برای ترک سیگار به کمک نیاز دارید، از شخصی مطمئن کمک بگیرید.