اختلالات عصبی جنین، پیشگیری با راهکاری ساده

یکی از بیماری های عصبی خطرناک که جنین را تهدید می کند ، خطر بروز اختلالات عصبی است. این اختلالات به دلیل درست بسته نشدن لوله ی عصبی به وجود می آید. تحقیقات ثابت کرده است که مادرانی که در دوران بارداری از فولیک اسید یا همان B۹ استفاده کرده اند، خطر ابتلا به این بیماری برای جنینشان کمتر است.

چرا به اسید فولیک نیاز دارم؟
برخی از این اختلالات عبارتند از : اسپینا بیفیدا ( باز باقی ماندن قاعده مهره ها که سبب نمایان شدن نخاع و اعصاب می شود)؛ انانسفالی (عدم وجود مغز و نخاع به صورت مادرزادی)؛ و انسفالوسل (بیرون زدگی مغز داخل حفره ای در جدار جمجمه). در مادرانی که یک ماه پیش از باردار شدن مقدار دوز پیشنهاد شده (۴۰۰ میکروگرم روزانه) اسید فولیک را مصرف کرده و آنرا تا پایان سه ماهه اول ادامه داده اند وقوع این بیماریها در جنین کمتر گزارش شده است. همین یک دلیل کافیست تا هر خانم باردار حتی پیش از بارداری مصرف این ماده را آغاز کند. به علاوه برخی از مطالعات نیز افزایش احتمال وقوع سقط، شکاف لب یا کام، اختلالات اندامها و انواع خاصی از اختلالات قلبی را در نوزادان مادرانی که به نظر می رسیده در طول بارداری به اندازه کافی فولیک اسید مصرف نکرده اند، نشان داده است.

بدن شما برای ساختن، ترمیم و عملکرد مناسب DNA به این ماده غذایی نیاز دارد. DNA نقشه ژنتیک ما را تشکیل می دهد و سنگ بنای اولیه سلولهاست، بنابراین در وضعیت بارداری که سلولها بشدت در حال تکثیر و رشد هستند به مقدار زیادی اسید فولیک نیاز خواهد بود. از سوی دیگر اسید فولیک در یک روند متابولیک پیچیده دیگر نیز نقش دارد که در آن یک اسید آمینه به نوع دیگری تبدیل می شود و در صورت کمبود فولات در بدن ممکن است ازدیاد آن منجر به اختلالاتی در لخته شدن خون، جدا شدن جفت، سقط های مکرر و مرده زایی شود. در آخر اینکه فولیک اسید در ساخته شدن گلبولهای قرمز خون هم نقش دارد و کمبود فولیک اسید موجب بروز کم خونی در مادر نیز می شود. ممکن است در چند قلویی ها و یا هنگامی که مادر نیاز بیشتری به این ماده دارد (مانند بیماری کرون یا اعتیاد به الکل)، مصرف فولیک اسید اضافی ضرورت پیدا کند.

علائم کمبود این ماده چیست؟
علائم ناشی از کمبود اسید فولیک ممکن است بصورت مخفی باشد و علائم اختصاصی برای تشخیص آن وجود نداشته باشد. ممکن است فرد دچار اسهال، کاهش اشتها، از دست دادن وزن، ضعف، زخم در دهان و زبان، سردرد، تپش قلب و تحریک پذیری شود. اگر مقدار کمبود اسید فولیک در بدن شما در حد خفیف باشد حتی ممکن است هیچ علامت بارزی نداشته باشید، در حالیکه تاثیر نامناسب بر جنین در حال رشد و تکامل بسیار قابل توجه و وخیم خواهد بود. به همین دلیل است که همه زنان در سنین باروری باید اسید فولیک مصرف کنند حتی اگر به نظر می رسد از نظر سلامتی مشکلی ندارند.

به چه مقدار اسید فولیک نیاز دارم؟
یک ماه قبل از اینکه اقدام به شروع بارداری کنید، باید روزانه ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک را برای کاهش خطر اختلالات لوله عصبی در جنین مصرف کنید. تکامل لوله عصبی از حدود هفته سوم پس از لقاح آغاز می شود و این ممکن است همزمان با وقتی باشد که شما تازه از بارداری خود با خبر شده اید. از آنجا که نسبت زیادی از بارداری ها ممکن است بدون برنامه ریزی قبلی اتفاق افتد صاحب نظران بهداشت عمومی معتقدند که کلیه زنان در سنین باروری بهتر است بطور روزانه اسید فولیک مصرف کنند.

از زمانی که شما باردار می شوید این مقدار حتی افزایش می یابد و شما باید روزانه ۶۰۰ میکروگرم تا ۱ میلی گرم اسید فولیک مصرف کنید. از آنجا که اسید فولیک یک ویتامین محلول در آب است، بدن مقادیر بیشتر از نیاز را دفع می کند و به همین دلیل نیز برای مدت زیادی در بدن ذخیره نمی شود و باید هر روز آن را جایگزین کرد.

یک مطالعه نشان داده است که میزان فولات در خون زنان باردار چاق کمتر از زنان لاغر و کوچک جثه است و همچنین احتمال بروز اختلالات لوله عصبی در نوزادان مادران چاق بیشتر است. اما هنوز رابطه قطعی میان این دو موضوع کاملا مشخص نشده است.

خانمهایی که دارای فرزندی با اختلال لوله عصبی هستند ریسک بالاتری دارند تا در بارداری بعدی نیز این مساله برای جنین بوجود آید. بنابراین به این گروه از زنان باردار توصیه می شود که حدود ده برابر افراد عادی یعنی روزانه ۴ میلیگرم اسید فولیک مصرف کنند و مانند سایرین مصرف آنرا از یک ماه قبل از بارداری شروع کرده و تا حداقل پایان سه ماهه اول بارداری ادامه دهند.

آیا لازم است که قرصهای مکمل ویتامینی مصرف کنم؟
قطعا شما به مصرف روزانه اسید فولیک بصورت قرص مکمل نیاز دارید. حتی اگر فردی باشید که از میوه ها و سبزیجات تازه به اندازه کافی مصرف می کنید بهتر است این ماده را بصورت قرص نیز به تغذیه روزانه خود اضافه کنید. اگر تهوع اوایل بارداری مانع از مصرف مرتب ویتامینهای مخصوص این دوره می شود حداقل می توانید قرص اسید فولیک را بطور جداگانه تهیه کرده و با توجه به کوچک بودن آن به سادگی میل نمائید.

بهترین منابع غذایی آن کدامند؟
برخی فرآورده های غلات مانند برخی انواع آرد، غلات مورد مصرف در صبحانه و پاستاها با فولیک اسید غنی می شوند. اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل می تواند به شما در رفع نیاز به اسید فولیک کمک کند. مصرف روزانه یک فنجان غلات غنی شده با صبحانه همراه شیر و نوشیدن یک لیوان آب پرتقال می تواند نیمی از نیاز روزانه شما به فولیک اسید را برآورده کند. برخی مواد دیگر که به صورت طبیعی حاوی اسید فولیک هستند عبارتند از : میوه ها مانند پرتقال و توت فرنگی، بنشن مانند عدس، مخمر آبجو، سویا، فرآورده های غلات و سبزیجات با برگ های سبز تیره مانند کلم بروکلی، نخود فرنگی و مارچوبه.