آیا بی بی چک حاملگی خارج از رحم را نشان میدهد؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: خانم ۲۵ساله هستم که سه ساله ازدواج کردم. کیست داشتم که دو ماه قرص دوفاستون خوردم، ماهی ده روز. از شب دوازده پریودی، بعد دو ماه کیستم خوب شد و یک ماهه اقدام کردم برای بارداری. پنح روزه کمر درد و دل درد شدید دارم. بی بی چک مثبت شد. آزمایش خونم منفی بود. دو روز هم لکه بینی قهوه ای رنگ دارم. دلیلش چی می تونه باشه؟

پاسخ دکتر فریبا الماسی، متخصص زنان، استاد دانشگاه و فلوشیپ جراحی لاپاراسکوپی:
موارد مثبت و منفی کاذب در استفاده از بی بی چک شایع است. در صورتی که قاعدگی شما به تاخیر افتاده است مجددا آزمایش بتا اچ سی جی انجام دهید و با جواب آزمایش به پزشک مراجعه کنید. علت کمر درد و دل درد شما برای این است که می خواهید پریود شوید. اگر بتا اچ سی جی منفی باشد علت درد شما، درد قبل از بروز قاعدگی است و اگر بتا مثبت باشد باید از نظر احتمال وجود حاملگی خارج از رحم بررسی شوید.

مهمترین مطالب در این‌باره:

به طور معمول 98 درصد از حاملگی‌های خارج از رحم درون لوله‌های رحم اتفاق می‌ افتد. جایگزینی ممکن است در نقاط دیگری مانند تخمدان، گردنه رحم و حفره شکمی نیز رخ دهد.

بارداری خارج رحم چیست؟
- بارداری،پروسه بارور شدن سلول تخم است. بطور معمول، تخم بارور شده به دیواره داخلی رحم می چسبد در حالیکه در بارداری خارج رحم ، تخمک بارور شده در مکان اشتباه متصل میشود و تخمک بارور شده به خارج از رحم متصل میشود.
- در برخی از بارداری خارج رحم، تخمک به لوله فالوپ متصل میشود که نوع بارداری را بارداری توبال نامیده میشود. در شرایط نادر، بارداری خارج رحم به تخمدان، دهانه رحم و حفره شکمی متصل میشود.
- بارداری خارج رحم از شرایط نرمال بسیار فاصله دارد. شرایط جدی است و زمانی جدی است که سلول تخم زنده نمی ماند و بافتی در کنار بافت نکروزه شروع به رشد میکند. که این پدیده باعث خونریزی و عفونت میشود. از هر ۱۰۰ بارداری، حداقل دو بارداری بصورت خارج رحم است و این موارد بالای ۳۰ سال افزایش می یابد.گاهی بارداری خارج رحم، به دلیل درمان های ناباروری و یا ب یماری های مقاربتی عفونی است.

علت بارداری خارج از رحم
اگر در گذشته سابقه بارداری خارج رحم دارید، شانس شما از یک در ۹۰ تا یک در ۱۰ افزایش می یابد.
عفونت و یا التهاب
عفونت لوله فالوپ، رحم و یا تخمدانها و یا همچنین التهاب لوله فالوپ شانس ابتلا به بارداری خارج رحم را افزایش میدهد. کلامیدیا و یا سوزاک عامل اصلی عفونت است.
ساختار ناقص لوله فالوپ
بارداری خارج رحم در مواردی که لوله فالوپ تغییر شکل داده و یا مادرزادی ناقص است احتمال آن بالا است.
ناباروری
مشکلات باروری و همچنین استفاده از داروهای بارور کننده (کلومیفن : داروی رایج داروی تحریک کننده تخمک گذاری) شانس بارداری خارج رحم را افزایش میدهد.
جراحی های مرتبط
جراحی هایی مانند آپاندیس، عمل سزارین می تواند با باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم شود.
داروهای ضد بارداری
احتمال بارداری با استفاده از IUD و یا هر قرص پایین است. و این داروها باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم است.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن قبل از لقاح باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم میشود. هر چه بیشتر سیگار بکشید این خطر افزایش می باید.
سن
در سنین بالای ۴۰ سال احتمال بارداری خارج رحم افزایش می یابد.
اندومتریوز
اندومتریوز باعث افزایش شانس بارداری مشود.

علایم بارداری خارج رحمی
علائم در مراحل اولیه بارداری آشکار است اما از هر زن با زن دیگر متفاوت خواهد بود. البته ممکن است تا لحظه آخر علائم بروز نکند.
در مراحل اولیه بارداری، ممکن است شما علائمی شبیه علائم بارداری معمولی داشته باشید.که شامل:
- حساس شدن سینه ها
- تهوع
- خستگی
- لکه بینی واژینال یا خونریزی

درد شکم یا حساس شدن: در برخی موارد، متخصصین قادر به تشخیص بارداری خارج رحم با تست شکم هستند. اگر هریک از علائم زیر را داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- درد یا حساس شدن در شکم و یا ناحیه لگن: درد شدید و مداوم که می تواند بصورت خفیف و یا ملایم پیشرفت کند. درد ممکن است در هرجای شکم و یا لگن همراه با نهوع و استفراغ باشد.
- خونریزی واژینال و لکه بینی: در مراحل اولیه بارداری، شانس خونریزی وجود دارد. خون از رنگ قرمز تا قهوه ای، روشن و یا تیره،پیوسته و یا مقطعی متفاوت خواهد بود.
- درد شانه: درد در شانه بویژه وقتی دراز کشیده اید نشانه بارداری خارج رحم است. عامل اصلی درد هم خونریزی داخلی است که سیگنال هایی را به ناحیه شانه می فرستد.
سایر علائم:
- شوک
- ضعف
- سرگیجه

تشخیص حاملگی خارج رحمی
اگر علائم بارداری خارج رحم را داشتید، پزشک برای شما تست های زیر را تجویز میکند:
1- تست خون
در این آزمایش سطح هورمون بارداری، چک میشود که بسیار بالا است.
2- سونوگرافی
در خیلی از موارد جنین مرده است.

درمان بارداری خارج رحم چیست؟
متأسفانه در حاملگی خارج رحم نمی توان جنین را نجات داد. درمان معمولا برای لغو بارداری قبل از رشد پیشرفت بیش از اندازه آن انجام می شود. گزینه های اصلی درمان عبارتند از:
- مدیریت بارداری - وضعیت شما با دقت بررسی می شود تا ببینید آیا درمان ضروری است یا خیر
- دارو - دارویی به نام متوترکسات برای متوقف ساختن حاملگی استفاده می شود
- عمل جراحی - جراحی برای لغو حاملگی و برداشتن لوله فالوپ آسیب دیده انجام می شود.
این گزینه ها هر یک دارای مزایا و معایبی هستند که پزشک با شما در میان می گذارد. پزشک با توجه به عواملی از قبیل علائم، زمان بارداری و میزان هورمون بارداری (گونادوتروپین مزمن انسانی یا hCG) در خون شما، بهترین گزینه را به شما پیشنهاد می دهد.
1- مدیریت بارداری
اگر علائمی نداشته باشید یا علائم شما خفیف باشد و حاملگی در مراحل اولیه باشد، باید تحت نظر باشید، زیرا احتمال دارد بارداری به خودی خود برطرف شود. اگر بارداری خارج رحم در همان هفته ششم بارداری تشخیص داده شود. این روش به عنوان مدیریت بارداری شناخته شده است و در این زمان موارد زیر نیز ممکن است رخ دهد:
- آزمایش خون منظم برای بررسی پایین آمدن سطح هورمون hCG خون؛ این کار تا زمانی ادامه داده می شود که هورمون به طور کامل ناپدید شود.
- اگر سطح هورمون شما پایین نمی آید و یا افزایش می یابد، به درمان بیشتری نیاز دارید.
- شما معمولا خونریزی واژینال دارید - از پد بهداشتی یا حوله به جای تامپون استفاده کنید تا زمانی که کامل پاک شوید.
- ممکن است شکم درد تجربه کنید - پاراستامول برای از بین بردن این عوارض مصرف کنید.
- اگر علائم شدیدتری داشته باشید، پزشک به شما می گوید چه کاری باید انجام دهید.
مزیت اصلی نظارت این است که هیچ اثری از عوارض جانبی درمان نخواهد بود. عیب این نظارت این است که احتمال باز شدن لوله های فالوپ و نیاز به درمان وجود دارد.
2- دارو
- اگر حاملگی خارج از رحم زود تشخیص داده شود اما نظارت فعال مناسب نباشد، درمان با دارویی به نام متوترکسات توصیه می شود. این کار با متوقف کردن روند حاملگی می باشد و به صورت تزریق در باسن انجام می شود.
بعد از درمان نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست، اما آزمایش خون منظم برای بررسی درمان لازم است. گاهی اوقات دوز دوم دارو مورد نیاز است و اگر دوز دوم اثر نکند، جراحی ضروری می شود.
- بعد از درمان حداقل تا سه ماه باید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید زیرا اگر باردار شوید، متوترکسات برای جنین خطرناک است. همچنین تا زمانی که پزشک اجازه نداده است از مصرف الکل بپرهیزید زیرا مصرف الکل پس از مصرف متوترکسات به کبد آسیب وارد می کند.عوارض جانبی متوترکسات عبارتند از:
- درد شکمی: این درد معمولا خفیف است و معمولا ظرف یک یا دو روز برطرف می شود
- سرگیجه
- احساس بیماری
- اسهال
احتمال دارد لوله های فالوپ بعد از درمان پاره شوند. بنابراین نکاتی به شما گفته می شود که در صورت بروز این اتفاق انجام دهید.
۳- عمل جراحی
در بیشتر موارد، عمل جراحی keyhole ( لاپاراسکوپی ) برای از بین بردن بارداری قبل از بزرگ شدن آن انجام می شود.
در طول لاپاراسکوپی:
از بیهوشی عمومی استفاده می شود، بنابراین در حین انجام عمل جراحی خواب هستید
برش کوچکی روی شکم ایجاد می شود
یک لوله نازک (لاپاراسکوپ) و ابزار جراحی کوچک از طریق برش وارد بدن می شود.
اگر یکی از لوله های فالوپ سالم باشد، کل لوله فالوپ حاوی بارداری برداشته می شود، در غیر این صورت، از بین بردن بارداری بدون از بین بردن کل لوله، انجام می شود.
- برداشتن لوله فالوپ آسیب دیده موثرترین درمان است و احتمال بارداری موفق را در آینده کاهش نمی دهد. دکتر قبل از عمل با شما در مورد این موضوع بحث خواهد کرد و از شما می خواهد موافقت خود را برای برداشتن لوله اعلام کنید. اکثر خانم ها می توانند چند روز پس از عمل جراحی بیمارستان را ترک کنند. البته 4 تا 6 هفته طول بکشد تا بهبود کامل حاصل شود.
- اگر لوله فالوپ شما پاره شده باشد، به جراحی اضطراری نیاز خواهید داشت. جراح برشی بزرگ روی شکم شما (لاپاروتومی) ایجاد می کند تا خونریزی را متوقف کند و در صورت امکان لوله ی فالوپ را ترمیم کند. پس از هر نوع جراحی، اگر خون شما RhD منفی باشد، یک درمان به نام anti-D rhesus prophylaxis داده خواهد شد. این درمان شامل تزریق دارو است که به جلوگیری از بروز بیماری rhesus در حاملگی های آینده کمک می کند.

مراقبت در منزل
پزشک به شما در مورد مراقبت از برش های خود پس از جراحی دستورالعمل های خاصی می دهد. هدف اصلی تمیز نگه داشتن برش و خشک نگه داشتن آن در زمان بهبودی است. روزانه آنها را برای علائم عفونت بررسی کنید. علائم عفونت عبارتند از:
- خونریزی که متوقف نخواهد شد
- خونریزی بیش از حد
- خروج ترشحات با بوی نامطبوع از محل برش
- داغی بیش از حد
- قرمزی
- ورم
احتمال خونریزی واژینال خفیف و لخته های خون کوچک پس از جراحی وجود دارد. این اتفاق می تواند تا شش هفته پس از عمل رخ دهد. دیگر اقدامات مراقبتی عبارتند از:
- چیزی سنگین تر از ۱۰ پوند بلند نکنید
- برای جلوگیری از یبوست، مایعات به مقدار زیاد بنوشید
- استراحت لگنی، که به معنی اجتناب از مقاربت جنسی، استفاده از تامپون و شستن داخل واژن می باشد.
- هفته اول بعد از جراحی تا جایی که می توانید استراحت کنید، و سپس در هفته های بعدی فعالیت های خود را به صورت تدریجی افزایش دهید.
اگر درد شما افزایش یافت یا احساس می کنید چیزی غیر عادی اتفاق افتادع است، به پزشک خود اطلاع دهید. به طور کلی پیشرفت های بزرگی در تشخیص زودهنگام و درمان بارداری خارج از رحم انجام شده است و مرگ و میر ناشی از این بیماری به طور چشمگیری کاهش یافته است. درمان به تشخیص اولیه، مرحله بارداری، سطح هورمون ها و علادم شما بستگی دارد.