مصرف ویتامین دی در حاملگی، ضرورت دارد؟
سیاری از زنان باردار گمان نمی‌کنند دچار کمبود ویتامین D باشند.
خانم‌های بارداری که ویزیت‌های منظم دارند و مرتب از مراقبت‌های پزشکی برخوردار می‌شوند، بیشتر مولتی‌ویتامین مصرف می‌کنند و مراقب تغذیه‌شان هستند اما بسیاری از خانم‌های باردار گمان نمی‌کنند دچار کمبود ویتامین D باشند و توجیه‌شان این است که مولتی‌ویتامین مخصوص بارداری مصرف می‌کنند اما واقعیت این است که مولتی‌ویتامین در بسیاری موارد کل نیاز خانم به ویتامین D را تامین نمی‌کند. در مورد کمبود ویتامین D و میزان شیوع آن در جامعه زیاد شنیده‌اید. با دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه کشور درباره همین موضوع گفت‌وگو کرده‌ایم.
کمبود ویتامین D در کشور ما بین خانم‌های باردار هم مساله‌ای شایع است؟
تقسیم‌بندی‌ای که برای ویتامین D شده؛ حالت کفایت، عدمکفایت (کمبود حاشیه‌ای) و کمبود است و آنچه برای متخصص تغذیه مهم است؛ حالت عدمکفایت و کمبود است. متاسفانه بیشتر زنان و کودکان در کشور ما در این 2 حالت قرار دارند.vitamin-d-deficiency-pregnancy
دلیل آن مشخص شده است؟
بله، راه اصلی دریافت ویتامین D مواجهه با نور مستقیم آفتاب است. هر چیزی که در این میان حائل شود، کفایت ساخت درونی ویتامین D را کم می‌کند؛ شیشه، کرم ضدآفتاب، ابر و آلودگی هوا حائل محسوب می‌شوند. علاوه بر اینها، معمولا خانم‌های باردار یا از خانه خارج نمی‌شوند یا بیشتر سوار بر اتومبیل هستند یا از اماکن مسقف رد می‌شوند. خانم‌های کارمند نیز در ساعت‌هایی که نور آفتاب خوب است، زیر سقف هستند و کمتر در مواجهه با نور آفتاب قرار می‌گیرند.
تنها راه دریافت ویتامین D نور آفتاب است؟
ویتامین D منبع خارجی چندانی ندارد. میزان ویتامین D موجود در مواد غذایی یا بسیار ناچیز است یا از سهم آن در سفره ایرانی‌ها کاسته شده است. مثلا روغن جگر ماهی یا ماهی‌های چرب منبع خوب ویتامین D هستند. شهرنشینان، ماهی‌های کم‌چرب مثل قزل‌‌آلا و سفید را بیشتر می‌پسندند که ویتامین D ندارند و مصرف ماهی‌های چرب که سرشار از این ویتامین هستند، فقط میان جنوبی‌ها رایج است. غیر از اینها زرده تخم‌مرغ یا قارچ ویتامین D دارد اما میزان آن بسیار ناچیز است و غلظت خونی ویتامین D را بالا نمی‌برد.
پس چه می‌توان کرد؟
۲ راهکار باقی می‌ماند که خاص ایران نیست و در تمام دنیا اجرا می‌شود؛
اول، غنی‌سازی موادغذایی با ویتامین D و دوم، مکمل‌یاری در زیر گروه‌های سنی خاصی که کمبود ویتامین D دارند.
پس خانم باردار باید مکمل ویتامین D مصرف کند!
بله، تغییرات فیزیولوژیک دوران بارداری مثل افزایش جریان و حجم خون به نوعی باعث کاهش غلظت مواد حیاتی مثل ویتامین D در بدن می‌شود.
این کمبود چه عوارضی در پی دارد؟
مطالعات درخور توجهی در دنیا در مورد پیامدهای کمبود ویتامین D در زنان باردار انجام شده و نتایج آن نشان داده در زنانی که کمبود ویتامین D دارند، احتمال مسمومیت بارداری، زایمان سخت، اختلال‌های تنفسی نوزاد و… به درجات و مقادیری افزایش می‌یابد. البته اگر خانم بارداری کمبود ویتامین D نداشته باشد، به این معنا نیست که به این بیماری‌ها مبتلا نمی‌شود اما در افرادی که عدمکفایت و کمبود ویتامین D دارند، احتمال بروز عوارض بیشتر است.
برای آغاز مکمل‌یاری به ارزیابی نیاز است یا هر کسی می‌تواند مکمل بخورد؟
اگر خانمی سابقه مصرف مکمل و قرار گرفتن در آفتاب را ندارد، به احتمال زیاد کمبود ویتامین D دارد. در این شرایط دیگر نیازی به ارزیابی نیست و می‌توان از دوزهای ایمن ولی موثر ویتامین D استفاده کرد و در بارداری ادامه داد.
نوزادان چطور؟ به مکمل‌یاری با ویتامین D نیاز دارند؟
نه، اگر خانم بارداری سطح کفایت ویتامین D داشته باشد، یعنی شیر او هم از نظر ویتامین D غنی است و نوزاد به دریافت مکمل ویتامین D نیازی ندارد.
برای خانم‌هایی که باردارند و به قند خون یا فشار خون مبتلا هستند، مصرف این مکمل تداخلی با سایر دارو‌ها ایجاد نمی‌کند؟
کمبود ویتامین D در ایجاد یا تشدید بیماری قندخون نقش دارد و بهبود وضعیت ویتامین D به پیشگیری و درمان این بیماری‌ها هم کمک می‌کند. حتی در بیماری‌های مربوط به گرفتگی عروق ویتامین D تا حدودی کمک‌کننده است، اما اینکه چه دوزی مصرف شود، باید زیرنظر پزشک باشند.
نمی‌شود آمپول ویتامین D را خورد؟
بعضی‌ها می‌گویند شکستن آمپول ویتامین D و ریختن محتوایش در سس سالاد تجویز مناسبی برای جبران کمبود این ویتامین در بدن است. شما با این نظر موافقید؟
نه، دوز ویتامین D که در سافت ژل‌هاست، ۵۰ هزار است در صورتی که دوز تزریقی ۳۰۰هزار واحد است. جذب ویتامین D خوب است، حتی به صورت تزریقی، اما نمی‌توان با قطعیت گفت که مصرف ویتامین D تزریقی به صورت خوراکی باعث مسمومیت می‌شود یا نه. ویتامین D وقتی تزریق می‌شود در بافت چربی و خون پخش می‌شود و مشکل‌ساز نیست اما در شکل خوراکی مشخص نیست سطح ویتامین D را به چه حدی برساند و بعد از چه مدتی فرد باید دوباره مکمل مصرف کند. درست است که ویتامین D بدون نسخه فروخته می‌شود، اما نباید آن را سرخود مصرف کرد.
کمبود ویتامین D در کشور ما بین خانم‌های باردار هم مساله‌ای شایع است؟
تقسیم‌بندی‌ای که برای ویتامین D شده؛ حالت کفایت، عدمکفایت (کمبود حاشیه‌ای) و کمبود است و آنچه برای متخصص تغذیه مهم است؛ حالت عدمکفایت و کمبود است. متاسفانه بیشتر زنان و کودکان در کشور ما در این 2 حالت قرار دارند.vitamin-d-deficiency-pregnancy
دلیل آن مشخص شده است؟
بله، راه اصلی دریافت ویتامین D مواجهه با نور مستقیم آفتاب است. هر چیزی که در این میان حائل شود، کفایت ساخت درونی ویتامین D را کم می‌کند؛ شیشه، کرم ضدآفتاب، ابر و آلودگی هوا حائل محسوب می‌شوند. علاوه بر اینها، معمولا خانم‌های باردار یا از خانه خارج نمی‌شوند یا بیشتر سوار بر اتومبیل هستند یا از اماکن مسقف رد می‌شوند. خانم‌های کارمند نیز در ساعت‌هایی که نور آفتاب خوب است، زیر سقف هستند و کمتر در مواجهه با نور آفتاب قرار می‌گیرند.
تنها راه دریافت ویتامین D نور آفتاب است؟
ویتامین D منبع خارجی چندانی ندارد. میزان ویتامین D موجود در مواد غذایی یا بسیار ناچیز است یا از سهم آن در سفره ایرانی‌ها کاسته شده است. مثلا روغن جگر ماهی یا ماهی‌های چرب منبع خوب ویتامین D هستند. شهرنشینان، ماهی‌های کم‌چرب مثل قزل‌‌آلا و سفید را بیشتر می‌پسندند که ویتامین D ندارند و مصرف ماهی‌های چرب که سرشار از این ویتامین هستند، فقط میان جنوبی‌ها رایج است. غیر از اینها زرده تخم‌مرغ یا قارچ ویتامین D دارد اما میزان آن بسیار ناچیز است و غلظت خونی ویتامین D را بالا نمی‌برد.
پس چه می‌توان کرد؟
۲ راهکار باقی می‌ماند که خاص ایران نیست و در تمام دنیا اجرا می‌شود؛
اول، غنی‌سازی موادغذایی با ویتامین D و دوم، مکمل‌یاری در زیر گروه‌های سنی خاصی که کمبود ویتامین D دارند.
پس خانم باردار باید مکمل ویتامین D مصرف کند!
بله، تغییرات فیزیولوژیک دوران بارداری مثل افزایش جریان و حجم خون به نوعی باعث کاهش غلظت مواد حیاتی مثل ویتامین D در بدن می‌شود.
این کمبود چه عوارضی در پی دارد؟
مطالعات درخور توجهی در دنیا در مورد پیامدهای کمبود ویتامین D در زنان باردار انجام شده و نتایج آن نشان داده در زنانی که کمبود ویتامین D دارند، احتمال مسمومیت بارداری، زایمان سخت، اختلال‌های تنفسی نوزاد و… به درجات و مقادیری افزایش می‌یابد. البته اگر خانم بارداری کمبود ویتامین D نداشته باشد، به این معنا نیست که به این بیماری‌ها مبتلا نمی‌شود اما در افرادی که عدمکفایت و کمبود ویتامین D دارند، احتمال بروز عوارض بیشتر است.
برای آغاز مکمل‌یاری به ارزیابی نیاز است یا هر کسی می‌تواند مکمل بخورد؟
اگر خانمی سابقه مصرف مکمل و قرار گرفتن در آفتاب را ندارد، به احتمال زیاد کمبود ویتامین D دارد. در این شرایط دیگر نیازی به ارزیابی نیست و می‌توان از دوزهای ایمن ولی موثر ویتامین D استفاده کرد و در بارداری ادامه داد.
نوزادان چطور؟ به مکمل‌یاری با ویتامین D نیاز دارند؟
نه، اگر خانم بارداری سطح کفایت ویتامین D داشته باشد، یعنی شیر او هم از نظر ویتامین D غنی است و نوزاد به دریافت مکمل ویتامین D نیازی ندارد.
برای خانم‌هایی که باردارند و به قند خون یا فشار خون مبتلا هستند، مصرف این مکمل تداخلی با سایر دارو‌ها ایجاد نمی‌کند؟
کمبود ویتامین D در ایجاد یا تشدید بیماری قندخون نقش دارد و بهبود وضعیت ویتامین D به پیشگیری و درمان این بیماری‌ها هم کمک می‌کند. حتی در بیماری‌های مربوط به گرفتگی عروق ویتامین D تا حدودی کمک‌کننده است، اما اینکه چه دوزی مصرف شود، باید زیرنظر پزشک باشند.
نمی‌شود آمپول ویتامین D را خورد؟
بعضی‌ها می‌گویند شکستن آمپول ویتامین D و ریختن محتوایش در سس سالاد تجویز مناسبی برای جبران کمبود این ویتامین در بدن است. شما با این نظر موافقید؟
نه، دوز ویتامین D که در سافت ژل‌هاست، ۵۰ هزار است در صورتی که دوز تزریقی ۳۰۰هزار واحد است. جذب ویتامین D خوب است، حتی به صورت تزریقی، اما نمی‌توان با قطعیت گفت که مصرف ویتامین D تزریقی به صورت خوراکی باعث مسمومیت می‌شود یا نه. ویتامین D وقتی تزریق می‌شود در بافت چربی و خون پخش می‌شود و مشکل‌ساز نیست اما در شکل خوراکی مشخص نیست سطح ویتامین D را به چه حدی برساند و بعد از چه مدتی فرد باید دوباره مکمل مصرف کند. درست است که ویتامین D بدون نسخه فروخته می‌شود، اما نباید آن را سرخود مصرف کرد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼