برای درمان نازایی، وزارت بهداشت چه می‌کند؟
تازه‌ترین آمارها درباره روند نزولی توان باروری زنان ایرانی یکی از همین خبرهای ناامید کننده است.
حالا هم مسئله افزایش جمعیت چنان اهمیتی دارد که هر چند وقت یک‌بار کارشناس و مسئولی روی آن تاکید می‌کند. با وجود تمام این تاکیدات باز هم با آمارهای امیدوارکننده‌ای رو به‌رو نیستیم. آمارهایی که بخش زیادی از آنها به بحث باروری و سلامت فرزندآوری مربوط هستند و نمی‌توان با استناد به آنها آینده‌ای خوشحال‌کننده پیش‌بینی کرد.
تازه‌ترین آمارها درباره روند نزولی توان باروری زنان ایرانی یکی از همین خبرهای ناامید کننده است. بر اساس تازه‌ترین آمارهایی که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده، میزان توان باروری زنان ایرانی در سال‌های گذشته رو به کاهش بوده است. باید توجه کنید که این موضوع از تمایل برای باروری (که آن هم رو به کاهش است) جداست و به مسئله توانایی برمی‌گردد.
گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی می‌گوید نرخ ناباروری در زنان ایرانی از مرز ۱/۲۰ درصد عبور کرده است یعنی حالا تقریبا از هر ۵ زن ایرانی یک نفر قادر به تولید مثل به صورت طبیعی نیست. در حالی که میانگین جهانی آن در سال گذشته ۱۵ درصد بوده است. حالا سوال اینجاست که آیا نقشه بیولوژیکی زنان ایرانی در حال رفتن به سمت ناباروری است و این مسئله چقدر به عنوان یک زنگ خطر از سوی مسئولان جدی گرفته می‌شود؟
زنان مقصرند؟
افزایش سن ازدواج، عدم تمایل زنان به بارداری در سنین مناسب، اشتغال، تغذیه نا مناسب و... همه دلایلی هستند که برای افزایش میزان ناباروری زنان به گوش می‌رسند. همان‌طور که چند وقت پیش وزیر بهداشت نسبت به افزایش سن ازدواج زنان و تمایل آنها به فرزندآوری هشدار داده بود. همین مسئله باعث می‌شود خیلی‌ها به مسئله باروری زنان نگاه فرهنگی داشته باشند و کاهش باروری زنان را مقوله‌ای بیشتر فرهنگی و اجتماعی بدانند اما کارشناسان زیادی هم هستند که می‌گویند بسیاری از فاکتورهای عامل در کاهش توان باروری زنان ایرانی مربوط به مسائل بهداشتی و سلامتی هستند و این بخش‌ها نتوانسته اند خودشان را با تغییرات اجتماعی سازگار کنند.
محمدمهدی آخوندی؛ رئیس پژوهشگاه باروری و ناباروری ابن‌سینا یکی از این افراد است و می‌گوید: «شیوع ناباروری در کشوری مانند انگلستان حدود هفت درصد است اما در کشور ما 20 درصد را هم رد کرده است و این واقعا مسئله مهمی‌ست. وقتی می‌گوییم از هر 5 زن ایرانی یکی نابارور است یعنی این مسئله بیخ گوش همه ماست و آنقدر دامنه شیوعش بالاست که اصلا نباید نسبت به آن بی تفاوت بود. باید توجه داشته باشید که این عدد مربوط به زنانی ست که می‌خواهند اما نمی‌توانند بچه دار شوند و رابطه ای بسیار نزدیک با میزان دسترسی به روش‌های درمان ناباروری، زایمان سالم، غربالگری مناسب و... دارد. همه اینها در باروری زنان ایرانی موثر هستند.»
او ادامه می‌دهد: «در کنار همه اینها سن ازدواج و اقدام برای باروری هم اهمیت زیادی دارند اما باید بدانیم که اگر برخی اقدامات راحت باشد می‌توان تا حدی ناباروری بر اثر ازدواج در سن بالاتر را کاهش دهیم. مثلا اگر تعداد بیشتری از زنان برای تشخیص میزان تخمک‌ها مراجعه می‌کردند و در صورت کم بودن تعداد آنها می‌توانستند به راحتی نسبت به فریز کردن تخمک اقدام کنند قطعا تعداد زنان نابارور کمتر می‌شد البته این تنها یکی از راه‌هایی ست که می‌توان جلوی ناباروری زنان را گرفت.»
هزینه‌های زیاد، زوج‌های سرخورده
وقتی آمارهای مربوط به ناباروری را بررسی می‌کنیم از فهمیدن اینکه یکی از پنج دلیل طلاق زوج‌های ایرانی ناتوان بودن یکی از آنها در فرزندآوری است تعجب نمی‌کنیم.
زهرا تفرشی متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «درصد بسیار بالایی از مشکلات باروری زنان قابل درمان است اما مسئله این است که آگاهی‌های لازم در این زمینه کم است یعنی بسیاری از زنان نمی‌دانند که باید به صورت منظم تحت نظر پزشک باشند مثلا خانمی‌با سی و یک سال سن مراجعه می‌کند در حالی که ذخیره تخمکش بسیار پایین تر از حد معمول است اگر این خانم در زمان مناسب مراجعه کرده بود ما می‌توانستیم فرآیند درمان را بسیار ساده تر و کم هزینه تر دنبال کنیم.»
یکی از موضوعاتی که در این خصوص همیشه مطرح بوده، بحث بیمه‌های درمان ناباروری است. به گفته علی صادق‌تبار، مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا، به دلیل نوین بودن خدمات درمان ناباروری، تا چندی پیش این خدمات در کشور تعرفه مشخصی نداشت و هنوز هم نظام مدونی برای تعیین تعرفه خدمات درمان ناباروری وجود ندارد. اولین تعرفه‌ای که برای خدمات درمان ناباروری در کشور شکل گرفت و بیمه‌ها هم آن را پذیرفتند، تعرفه‌ای بود که پژوهشگاه درمان ناباروری رویان و ابن‌سینا به طور مشترک آن را تنظیم کردند که پایه و کف قیمت درمان ناباروری در کشور را شامل می‌شود. اکنون فقط بخشی از خدمات آزمایشی و سونوگرافی اولیه درمان ناباروری زیر‌پوشش بیمه قرار دارد و علت پوشش‌ندادن خدمات درمان ناباروری توسط بیمه‌ها، بیشتر کارشناسی‌نشدن خدمات است و برای ارزیابی خدمات ناباروری کارشناسی نداشته‌اند.
خبرها می‌گویند که برخی از بیمه‌های تکمیلی در حال عقد قراردادهایی برای پوشش خدمات ناباروری هستند و بیمه تامین اجتماعی خیلی کند و لاک‌پشتی در این راستا حرکت می‌کند و به‌گونه‌ای از همه عقب‌تر است. در هر دوره درمان، افراد در سه بخش اتاق عمل و خدمات آزمایشگاهی، هزینه معاینات و بررسی‌های پاراکلینیکی و هزینه دارو باید هزینه بپردازند که مجموع هزینه یک دوره درمان ناباروری ۵/۲ تا ۵ میلیون تومان است و بسته به میزان مصرف دارو و میزان مشکلاتی که فرد نابارور دارد، متغیر است. میزان موفقیت هر دوره درمان ۳۰ درصد است و ممکن است فرد به ۳ دوره درمان برای باروری نیاز داشته باشد.
البته، با توجه به هزینه‌های بالای درمان ناباروری حدود یک سالی است برخی شرکت‌های بیمه، بیمه‌هایی تحت عنوان بیمه ناباروری را راه انداخته‌اند. در این بیمه‌ها با پرداخت حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان به مدت ۱۰ سال این بیمه‌نامه را خریداری می‌کنید؛ به‌صورتی‌که با استفاده از این بیمه‌نامه‌ها هزینه‌های درمانی، تشخیصی و جراحی تا سقف چهار میلیون تومان و نازایی هریک از زوجین تا دو میلیون تومان و هزینه اجاره رحم تا سقف چهار میلیون تومان که مجموعاً می‌شود ۱۰ میلیون تومان، تحت پوشش قرار می‌گیرد. زوج‌ها فقط تا سه ماه پس از ازدواج می‌توانند این بیمه را خریداری کنند و همچنین سن زوجه هم باید زیر ۴۰ سال باشد.
وزارت بهداشت چه می‌کند
علاوه بر سازمان‌های بیمه‌گر، وزارت بهداشت نیز برنامه‌هایی برای کاهش هزینه درمان زوج‌های نابارور و به‌طورکلی پیشگیری و درمان ناباروری دارد. محمداسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در خصوص برنامه‌های پیشگیری و درمان ناباروری در وزارت بهداشت بر اساس بند 45 سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه کشور که بر فرهنگ‌سازی و ایجاد زمینه‌ها و ترتیبات لازم برای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت تاکید کرده است، می‌گوید: «ارتقای آگاهی، نگرش و بهبود عملکرد جامعه در زمینه عوامل مستعدکننده ناباروری مهم‌ترین رویکردهایی است که در دو سال اخیر به آنها پرداخته‌ایم.»
او در خصوص سایر برنامه‌های دفتر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس برای پیشگیری و درمان ناباروری می‌گوید: «احصای عوامل مستعدکننده ناباروری از جمله عوامل محیطی و همکاری برای طراحی مداخلات لازم با کمک دستگاه‌های ذی‌ربط، استانداردسازی خدمات ناباروری، مشارکت در راستای ایجاد دسترسی به پوشش کامل بیمه خدمات ناباروری، همکاری در تدوین چارچوب پایش و ارزشیابی مراکز ارایه خدمت مشتمل بر ایجاد سیستم ثبت اطلاعات برای بررسی نتایج و عوارض درمان‌ها، پیگیری ایجاد بستر قانونی مناسب برای اهدای جنین از جمله اهم برنامه‌ها و رویکردهای این دفتر بوده است.»
تازه‌ترین آمارها درباره روند نزولی توان باروری زنان ایرانی یکی از همین خبرهای ناامید کننده است. بر اساس تازه‌ترین آمارهایی که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده، میزان توان باروری زنان ایرانی در سال‌های گذشته رو به کاهش بوده است. باید توجه کنید که این موضوع از تمایل برای باروری (که آن هم رو به کاهش است) جداست و به مسئله توانایی برمی‌گردد.
گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی می‌گوید نرخ ناباروری در زنان ایرانی از مرز ۱/۲۰ درصد عبور کرده است یعنی حالا تقریبا از هر ۵ زن ایرانی یک نفر قادر به تولید مثل به صورت طبیعی نیست. در حالی که میانگین جهانی آن در سال گذشته ۱۵ درصد بوده است. حالا سوال اینجاست که آیا نقشه بیولوژیکی زنان ایرانی در حال رفتن به سمت ناباروری است و این مسئله چقدر به عنوان یک زنگ خطر از سوی مسئولان جدی گرفته می‌شود؟
زنان مقصرند؟
افزایش سن ازدواج، عدم تمایل زنان به بارداری در سنین مناسب، اشتغال، تغذیه نا مناسب و... همه دلایلی هستند که برای افزایش میزان ناباروری زنان به گوش می‌رسند. همان‌طور که چند وقت پیش وزیر بهداشت نسبت به افزایش سن ازدواج زنان و تمایل آنها به فرزندآوری هشدار داده بود. همین مسئله باعث می‌شود خیلی‌ها به مسئله باروری زنان نگاه فرهنگی داشته باشند و کاهش باروری زنان را مقوله‌ای بیشتر فرهنگی و اجتماعی بدانند اما کارشناسان زیادی هم هستند که می‌گویند بسیاری از فاکتورهای عامل در کاهش توان باروری زنان ایرانی مربوط به مسائل بهداشتی و سلامتی هستند و این بخش‌ها نتوانسته اند خودشان را با تغییرات اجتماعی سازگار کنند.
محمدمهدی آخوندی؛ رئیس پژوهشگاه باروری و ناباروری ابن‌سینا یکی از این افراد است و می‌گوید: «شیوع ناباروری در کشوری مانند انگلستان حدود هفت درصد است اما در کشور ما 20 درصد را هم رد کرده است و این واقعا مسئله مهمی‌ست. وقتی می‌گوییم از هر 5 زن ایرانی یکی نابارور است یعنی این مسئله بیخ گوش همه ماست و آنقدر دامنه شیوعش بالاست که اصلا نباید نسبت به آن بی تفاوت بود. باید توجه داشته باشید که این عدد مربوط به زنانی ست که می‌خواهند اما نمی‌توانند بچه دار شوند و رابطه ای بسیار نزدیک با میزان دسترسی به روش‌های درمان ناباروری، زایمان سالم، غربالگری مناسب و... دارد. همه اینها در باروری زنان ایرانی موثر هستند.»
او ادامه می‌دهد: «در کنار همه اینها سن ازدواج و اقدام برای باروری هم اهمیت زیادی دارند اما باید بدانیم که اگر برخی اقدامات راحت باشد می‌توان تا حدی ناباروری بر اثر ازدواج در سن بالاتر را کاهش دهیم. مثلا اگر تعداد بیشتری از زنان برای تشخیص میزان تخمک‌ها مراجعه می‌کردند و در صورت کم بودن تعداد آنها می‌توانستند به راحتی نسبت به فریز کردن تخمک اقدام کنند قطعا تعداد زنان نابارور کمتر می‌شد البته این تنها یکی از راه‌هایی ست که می‌توان جلوی ناباروری زنان را گرفت.»
هزینه‌های زیاد، زوج‌های سرخورده
وقتی آمارهای مربوط به ناباروری را بررسی می‌کنیم از فهمیدن اینکه یکی از پنج دلیل طلاق زوج‌های ایرانی ناتوان بودن یکی از آنها در فرزندآوری است تعجب نمی‌کنیم.
زهرا تفرشی متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «درصد بسیار بالایی از مشکلات باروری زنان قابل درمان است اما مسئله این است که آگاهی‌های لازم در این زمینه کم است یعنی بسیاری از زنان نمی‌دانند که باید به صورت منظم تحت نظر پزشک باشند مثلا خانمی‌با سی و یک سال سن مراجعه می‌کند در حالی که ذخیره تخمکش بسیار پایین تر از حد معمول است اگر این خانم در زمان مناسب مراجعه کرده بود ما می‌توانستیم فرآیند درمان را بسیار ساده تر و کم هزینه تر دنبال کنیم.»
یکی از موضوعاتی که در این خصوص همیشه مطرح بوده، بحث بیمه‌های درمان ناباروری است. به گفته علی صادق‌تبار، مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا، به دلیل نوین بودن خدمات درمان ناباروری، تا چندی پیش این خدمات در کشور تعرفه مشخصی نداشت و هنوز هم نظام مدونی برای تعیین تعرفه خدمات درمان ناباروری وجود ندارد. اولین تعرفه‌ای که برای خدمات درمان ناباروری در کشور شکل گرفت و بیمه‌ها هم آن را پذیرفتند، تعرفه‌ای بود که پژوهشگاه درمان ناباروری رویان و ابن‌سینا به طور مشترک آن را تنظیم کردند که پایه و کف قیمت درمان ناباروری در کشور را شامل می‌شود. اکنون فقط بخشی از خدمات آزمایشی و سونوگرافی اولیه درمان ناباروری زیر‌پوشش بیمه قرار دارد و علت پوشش‌ندادن خدمات درمان ناباروری توسط بیمه‌ها، بیشتر کارشناسی‌نشدن خدمات است و برای ارزیابی خدمات ناباروری کارشناسی نداشته‌اند.
خبرها می‌گویند که برخی از بیمه‌های تکمیلی در حال عقد قراردادهایی برای پوشش خدمات ناباروری هستند و بیمه تامین اجتماعی خیلی کند و لاک‌پشتی در این راستا حرکت می‌کند و به‌گونه‌ای از همه عقب‌تر است. در هر دوره درمان، افراد در سه بخش اتاق عمل و خدمات آزمایشگاهی، هزینه معاینات و بررسی‌های پاراکلینیکی و هزینه دارو باید هزینه بپردازند که مجموع هزینه یک دوره درمان ناباروری ۵/۲ تا ۵ میلیون تومان است و بسته به میزان مصرف دارو و میزان مشکلاتی که فرد نابارور دارد، متغیر است. میزان موفقیت هر دوره درمان ۳۰ درصد است و ممکن است فرد به ۳ دوره درمان برای باروری نیاز داشته باشد.
البته، با توجه به هزینه‌های بالای درمان ناباروری حدود یک سالی است برخی شرکت‌های بیمه، بیمه‌هایی تحت عنوان بیمه ناباروری را راه انداخته‌اند. در این بیمه‌ها با پرداخت حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان به مدت ۱۰ سال این بیمه‌نامه را خریداری می‌کنید؛ به‌صورتی‌که با استفاده از این بیمه‌نامه‌ها هزینه‌های درمانی، تشخیصی و جراحی تا سقف چهار میلیون تومان و نازایی هریک از زوجین تا دو میلیون تومان و هزینه اجاره رحم تا سقف چهار میلیون تومان که مجموعاً می‌شود ۱۰ میلیون تومان، تحت پوشش قرار می‌گیرد. زوج‌ها فقط تا سه ماه پس از ازدواج می‌توانند این بیمه را خریداری کنند و همچنین سن زوجه هم باید زیر ۴۰ سال باشد.
وزارت بهداشت چه می‌کند
علاوه بر سازمان‌های بیمه‌گر، وزارت بهداشت نیز برنامه‌هایی برای کاهش هزینه درمان زوج‌های نابارور و به‌طورکلی پیشگیری و درمان ناباروری دارد. محمداسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در خصوص برنامه‌های پیشگیری و درمان ناباروری در وزارت بهداشت بر اساس بند 45 سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه کشور که بر فرهنگ‌سازی و ایجاد زمینه‌ها و ترتیبات لازم برای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت تاکید کرده است، می‌گوید: «ارتقای آگاهی، نگرش و بهبود عملکرد جامعه در زمینه عوامل مستعدکننده ناباروری مهم‌ترین رویکردهایی است که در دو سال اخیر به آنها پرداخته‌ایم.»
او در خصوص سایر برنامه‌های دفتر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس برای پیشگیری و درمان ناباروری می‌گوید: «احصای عوامل مستعدکننده ناباروری از جمله عوامل محیطی و همکاری برای طراحی مداخلات لازم با کمک دستگاه‌های ذی‌ربط، استانداردسازی خدمات ناباروری، مشارکت در راستای ایجاد دسترسی به پوشش کامل بیمه خدمات ناباروری، همکاری در تدوین چارچوب پایش و ارزشیابی مراکز ارایه خدمت مشتمل بر ایجاد سیستم ثبت اطلاعات برای بررسی نتایج و عوارض درمان‌ها، پیگیری ایجاد بستر قانونی مناسب برای اهدای جنین از جمله اهم برنامه‌ها و رویکردهای این دفتر بوده است.»
منبع:
شفا آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼