فقر آهن در نوزادان، چگونه قابل جبران است؟

طفلی که ۹ ماه در وجود مادر سکنی می‌گزیند و جایی بهتر از جسم مادر برای رشد نمی‌یابد، به هنگام تولد نیز باید تغذیه او آماده باشد که خداوند بزرگ و مهربان ، شیر را بعد از تولد نوزاد در سینه های مادر جریان جریان میسازد که نوزاد می تواند تا ۲ سالگی از این راه تغذیه کند.

شیر مادر، عصاره‌ای است که از جسم و جان خود برای تغذیه، رشد و پرورش کودک که در وجود مقدس مادران قرار داده شده و بی منت به نوزاد زیبای خود هدیه می‌دهد.

از همین رو یکی از نگرانی های و دغدغه های مادران بعد از تولد نوزاد خود هنگام تغذیه شیر، سیر شدن طفل باشد؛ برخی از مادران استرس کم بودن و یا کم شدن شیر را دارند که در این صورت نوزاد آنها گرسنه می ماند اما باید گفت حجم شیر مادر رابطه مستقیمی با تکرر شیردهی دارد و تغذیه مکرر نوزاد از شیر مادر موجب تولید شیر بیشتر می‌‌شود.

نیاز مادر شیرده به مواد ویتامین، پروتیئن و... حدود ۵۰۰ کیلوکالری بیش از دوران قبل از بارداری افزایش پیدا می‌یابد؛ برای تأمین این مقدار کالری علاوه بر مصرف مواد غذایی مقوی شامل انواع چربی‌ ها و پروتئین ها، از چربی ‌های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می‌ شود و دریافت کالری ناکافی موجب کاهش تولید شیر می‌‌شود پس مادری که طفل کوچک شیرخواره دارد باید تغذیه مناسب داشته باشد.

با توجه به این مسئله کشاورز مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: زنان در دوران بارداری می توانند از انواع مغزهای گیاهی مانند گردو، فندق، پسته و بادام استفاده کنند که موجب تولید شیر در آنها می شود ولی مصرف بیش از حد آن چاق کننده است.

مادران شیرده باید بدانند که در وعده های غذایی خود چه چیزی مصرف کنند تا شیر بهتر و بیشتر داشته باشند که از این رو کشاورز گفت: زنان شیرده در وعده ناهار از گوشت ماهی، تخم مرغ، مرغ یا حبوبات همراه با نان، برنج، ماکارونی یا سیب زمینی استفاده کنند؛ همچنین به عنوان نوشیدنی در وعده ناهار، دوغ یا آب مصرف کنند؛ شام نیز به صورت یک وعده غذایی کامل باید مصرف شود چرا که یک کودک شیرخوار در طول شب نیز از خواب بیدار می شود و شیر مصرف می کند و به همین دلیل مادر باید غذاهای مناسب و مغذی مصرف کند تا شیر به میزان کافی تولید شود.

وی با اشاره به مصرف میوه و سبزیجات گفت: زنان شیرده پس از مصرف شام باید مقدار کافی میوه و سبزی مصرف کنند؛ به دلیل اینکه انواع میوه ها سرشار از مواد مغذی است که نیازهای بدن را تأمین می کند.

این در حالی است که برخی از مادران نیز تصور می‌کنند با خوردن شیر گاو و گوسفند موجب افزایش شیر خود می‌شوند درحالی که چنین نیست و تاثیری بر ازدیاد شیر مادر ندارد.

از همین رو پزشکان مادران شیرده را از مصرف بیش از حد شیر گاو منع می کنند اما این توصیه ها و تاکیدات پی در پی اثری ندارد ولی باید گفت خوردن شیر گاو موجب از دست دادن روزانه ۲۰ تا ۳۰ سی سی خون می‌شود و در کودک موجب بروز فقر آهن می‌شود که از جمله تاثیرات آن بر کودک ایجاد بی قراری، کاهش رشد مغز، آهن، خون و ابتلا به یبوست می‌باشد.

در قرآن بیش از هر جای دیگر بر تغذیه کودک از شیرمادر تاکید شده است و در آیه ۲۳۳ سوره بقره نیز آمده است "مادران باید فرزندان خود را دو سال کامل شیر دهند این (دستور) برای کسی است که می‌خواهد دوران شیرخوارگی (طفل) را تکمیل کند" و این تنها آیه‌ای است که بر تغذیه ۲ ساله نوزاد از شیر مادر تاکید دارد و این برای کسانی است که می‌خواند نام مادر بر آنها اطلاق شود.

این موضوع نشان می دهد که خداوند برای هر مرحله از زندگی برنامه هایی را برای انسان ها در قرآن قرار داده است که با رعایت کردن آنها به هدف نهایی و خوشبختی و خوشحالی می رسد پس می توان گفت خداوندو اهلبیت(ع) برنامه هایی را هم برای زیاد شدن شیر مادر در زمان شیردهی به کودک خود دارد که برخی ازآنها اشاره می کنیم.

در طب الائمه آورده که برای کم بودن شیر این را می نویسی و در آب انداخته و به او مینوشانی : (فِیهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِّن لَّبَنٍ لَّمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى ) (سوره مبارکه محمد صلی الله علیه و آله ، آیه ۱۵) .

در خواص السّور از مولایمان حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) روایت شده که فرمودند چون شیر زنی کم باشد اسم (الرقیب ) را بر کاسه چینی بنویسد و به آب نیسان که بر آن دعا خوانده باشند بشوید و به آن زن بدهد که بخورد شیرش زیاد می گردد.

صاحب جامع الادعیه آورده که از مولایمان حضرت امام ابی عبد الله جعفر بن محمد الصادق (ع) منقول است که سوره مبارکه (حجر) را به زعفران بنویسد و به زنی دهد که شیر او کم باشد پس شیر او زیاد میگردد.

حال با گذر از این موارد باید به مواردی هم اشاره کرد که موجب کم شدن شیر مادر می شود مواردی که باید در دورانی که به کودک شیر می دهیم رعایت کنیم از همین رو استفاده از لباس‌های تنگ به هنگام شیردهی موجب انقباض و کاهش شیر مادر می‌شود لذا توصیه می‌شود مادران در دوران شیردهی از لباس‌های آزاد و گشاد استفاده کنند؛ همچنین با حالات عصبی و ناراحتی به فرزند شیر ندهند چرا که موجب ایجاد استرس و در دراز مدت بروز ناهنجاری‌های روانی در کودک می‌شود.

با توجه به این موضوع که حالات و رفتار و روحیات مادر در طفل او هم تاثیر می گذارد سرپرست مرکز تحقیقات طب اسلامی امام صادق (ص) می گوید: بدن دائما در حال تولید انرژی است و تمام اجزای بدن دارای انرژی است که به هنگام گرفتن وضو ارتباط با انرژی ها زائد دور می‌شود که در دین اسلام نیز توصیه شده به هنگام شیر دادن به کودک وضو گرفته و روبه قبله بنشینید و انرژی های مثبت را افزایش داده که برج مغناطیسی بدن است، سوره قدر را بخوانید و ذکر بگویید چرا که علاوه بر ثواب موجب عالمیت کودک می‌شود.

پس باید گفت برای افزایش شیر مادر نباید سراغ هر روش و هر ماده ای رفت چرا که ابتدا باید با پزشک مشورت کرد بعد بدانیم که ماده ای که شیر را زیاد می کند روی طفل چه تاثیری دارد اما مطمئن ترین راه برای این امر استفاده و مراجعه به طب اسلامی و سفارشات اهلبیت(ع) می باشد.