ورزش برای نوزادان، چی مناسبه؟

هنگامی که صحبت از « ورزش » می شود. بیشتر افراد گمان می کنند ورزش فقط مختص بدن های محکم و سفت بزرگسالان است، غافل از اینکه بدن کوچک و نرم نوزادان حتی نوزادانی که به تازگی چشم به جهان گشوده اند هم نیاز به ورزش، نرمش و نوازش دارد. جالب است بدانید امروزه اهمیت آشنایی نوزادان با نرمش و ورزش به حدی توسط متخصصان طب فیزیکی و کارشناسان این حوزه تذکر داده شده که در بسیاری از کشورها، مخصوصا کشورهای اروپایی همچون انگلیس و فرانسه، ورزش و نرمش روزانه برای کودکان زیر پنج سال نیز اجباری و ضروری شده است. به بیان دیگر باید کودکان زیر پنج سال، حتی نوزادان نیز بعد از یک ماهگی در طول روز تمرینات ورزشی داشته باشند یا در برنامه روزانه آنها باید بازی و سرگرمی های پر تحرک وجود داشته باشد. تحقیقات کارشناسان نشان می دهد نوزادان و کودکان زیر دو سالی که در این دوران به صورت روزانه و مستمر ورزش و نرمش می کنند در مقایسه با همسالان دیگر خود، سلامت و نشاط بیشتری دارند. به گفته کارشناسان، شروع ورزش های پایه و انجام نرمش ها هیچ محدودیت سنی ندارد و حتی شروع ورزش و نرمش از سنین نوزادی می تواند برای آینده و علاقه مندی کودک به ورزش بسیار مفید باشد. از سوی دیگر از آنجا که در ورزش کودک، بدن او توسط دستان پدر یا مادر لمس می شود، کودک علاوه بر دریافت انرژی های پدرانه و مادرانه، احساس امنیت و آرامش می کند و در عین حال از خواص درمانی ورزش و نرمش برای تقویت عضلات، به کارگیری و فعال شدن عضلات و افزایش سطح ایمنی بدن بهره می گیرد. در ادامه گفت و گوی خبر نگار « بهداشت زنان » را با دکتر « هادی سماعی »، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان در مورد اهمیت نرمش و ورزش آنها بخوانید.

ماساژ نوزاد، رابطه عاطفی والدین و نوزاد را تشدید می کند دکتر هادی سماعی بر اهمیت نرمش نوزادان تأکید می کند و می گوید: با توجه به علاقه و اشتیاقی که والدین به فرزند خود دارند. مایل به نوازش و نرمش نوزاد خود از بدو تولد او هستند. نوزاش و نرمش نوزادان حتی از روز اول تولد آنها مانعی ندارد؛ به شرطی که این نوزاش ها متناسب با استحکام بدن و استخوان های نوزاد باشد و بیشتر از ظرفیت و توان بدن نوزاد نباشد. این فوق تخصص نوزادان ادامه می دهد: البته نرمش و نوازش نوزاد بعد از اتمام هفته اول تولد که هوشیاری نوزاد نسبت به اطراف بیشتر می شود، اثر بیشتری در روان و جسم نوزاد دارد. والدین می توانند ضمن حرف زدن با نوزاد، بدنش را به روغن که نوع آن به نوع پوست بچه، محل زندگی، قابل دسترس بودن و آلرژی زا نبودن بستگی دارد آغشته کنند و به آرامی ماساژ دهند. همین امر باعث ایجاد آرامش و امنیت در نوزاد می شود و رابطه عاطفی بین نوزاد و والدین را بیشتر کند البته اگر این فرآیند ادامه داشته باشد به مرور زمان که سن نوزاد بیشتر می شود و سطح هوشیاری اش بالاتر می رود، محبت و نوازش را بیشتر درک می کند.

اشتباهی به نام « قنداق » کردن نوزاد

وی به این پرسش که آیا قنداق کردن نوزاد کار صحیحی است و نوزاد بعد از قنداق به چه نرمش هایی نیاز دارد، پاسخ می دهد: قنداق کردن نوزاد کار اشتباهی است که به هیچ وجه توصیه نمی شود. از آنجایی که در گذشته، وسایل گرمایشی وجود نداشت، والدین نوزادان را باری حفاظت از گزند سرما قنداق می کردند اما امروز با توسعه وسایل گرمایشی « قنداق » کردن نوزاد کار اشتباهی است. به گفته این فوق تخصص نوزادان، قنداق کردن نوزاد از یک طرف باعث بالا رفتن دمای بدن وی و در نتیجه تب کردنش می شود. ( مخصوصاً در محیط خانه که وسایل گرمایشی به حد کافی وجود دارد ) و از طرف دیگر ممکن است باعث دررفتگی کامل لگن در نوزادانی که به صورت مادرزادی دچار دررفتگی لگن هستند شود.

کدام عضو نوزاد نیاز به نرمش و ورزش دارد؟

این فوق تخصص نوزادان در ادامه در مورد اینکه کدام یک از اعضای بدن نوزاد نیاز به نرمش و ورزش دارد، تأکید می کند که نوزادان نیازی به نرمش گردن ندارند. زیرا گردن نوزادان کوتاه است اما دست و پای نوزادان نیاز به نرمش و ورزش دارند. اگر چه نوزادان یک تا شش ماهه به خودی خود توانایی حرکت دادن اعضای بدن و عضلات خود را ندارند اما همه آنها به طور ناخودآگاه از تکان دادن و کشیدن عضلات و بدن شان احساس لذت و رضایت می کنند. پس بهتر است زمانی که آنها توانایی حرکت ندارند با شیوه ای صحیح به آنها در کشش عضلات، پیچش بدن و حرکت دادن مفاصل شان کمک کنید. برای مثال می توان دست های آنها را گرفت و به آرامی تا روی سینه آنها حرکت داد.

قبل از شروع نرمش و ورزش دادن نوزادان باید به چه نکاتی توجه کرد؟
حتی ورزش بزرگسالان هم نیاز به شرایط به خصوصی دارد چه برسد به نوزادان که جسم آنها بسیار لطیف تر است. برای ورزش دادن نوزاد باید شرایط ویژه ای را در نظر بگیرید که رعایت آنها به حفظ ایمنی و سلامت نوزاد کمک می کند. این شرایط به این شرح است:
* برای ماساژ، نرمش و ورزش نوزاد از یک زیر انداز نرم و مناسب استفاده کنید.
* حتماً ورزش و نرمش را روی زمین انجام دهید تا راحت تر بتوانید حرکات را روی نوزاد اجرا کنید.
* در فضایی آرام و در شرایطی که خودتان به لحاظ روانی در آرامش هستید، نوزادتان را ورزش دهید. زیرا استرس شما از طریق دستان تان به بدن نوزاد منتقل می شود.

* دقت کنید که دمای اتاق نوزاد مناسب با شرایط جسمی او باشد و به میزان کافی اکسیژن وجود داشته باشد.

چند تکنیک کاربردی
- تکنیک صلیب سینه و تقویت ریه

در این مرحله دستان خود را در حالی که دستان نوزاد را احاطه کرده به سمت بالا و پایین در طرفین حرکت دهید. با این حرکت به آرامی دستان نوزاد را به سطح زمین نزدیک کنید و دوباره آنها را عمود به زمین قرار دهید. این حرکت که به نام « صلیب سینه » معروف است. علاوه بر تقویت مفصل و عضلات ناحیه شانه و سینه به گسترده شدن و تقویت قفسه سینه و ریه نوزاد کمک می کند. بهتر است این تکنیک که مناسب نوزادان یک تا شش ماهه است، پنج بار در روز تکرار شود. تکنیک دیگری که می توانید جایگزین این تکنیک کنید یا موازی با آن انجام دهید، بالا بردن و پایین آوردن دستان کودک است.

- تکنیک دوچرخه

برای اجرای این تکنیک همان طور که نوزاد به پشت خوابیده، سراغ پاهای او بروید. با اجرای این تکنیک که به آن حرکت دوچرخه می گویند به افزایش توان حرکتی نوزاد و تقویت عضلات ران او کمک می کنید. برای اجرای این تکنیک کافی است مچ پا و بخشی از پاشنه کودک را در دست بگیرید و مراقب باشید که فشار بیش از حد به پای نوزاد وارد نکنید. در این مرحله به ترتیب پای راست و بعد پای چپ نوزاد را به سمت قفسه سینه او هدایت کنید و این کار را با آرامش انجام دهید تا فشار بیش از حد به مفصل زانوی نوزاد وارد نشود.

- افزایش استحکام ساعدها
یکی از شیوه هایی که می تواند به تقویت عضلات، اسکلت بندی وافزایش قدرت بدنی نوزاد کمک کند، اجرای تکنیک ساعدها است. برای این منظور نوزاد را به صورت دمر روی زمین قرار دهید و اجازه دهید او دست و ساعدهایش را روی زمین قرار دهد. پس از اینکه مطمئن شدید او به خوبی دست هایش را روی زمین قرار داده، پاهای او را از زمین بلند کنید به گونه ای که بدن او با زمین زاویه 45 درجه ای تشکیل دهد. اجرای این تکنیک دقت و تمرکز زیادی می خواهد چون در صورتی که مدیریت خوبی برای نگه داشتن نوزاد وجود نداشته باشد، امکان برخورد صورت و آسیب دیدن بینی نوزاد وجود دارد. بنابراین برای اجرای این تکنیک دقت لازم را داشته باشید و همیشه مراقب باشید که کودک برای نگه داشتن خود از سر و گردنش استفاده نکند. هنگام انجام همه نرمش ها به یاد داشته باشید، جسم کودک لطیف تر از چیزی است که گمان می کنید بنابراین سعی کنید همه حرکات را با دقت و ظرافت لازم انجام دهید. چنانچه در انجام این حرکات تجربه کافی ندارید، مشورت با یک متخصص نوزادان کمک بسیاری خواهد کرد.