راه های کاهش فشار خون در بارداری

فشار خون مقدار فشار و نیرویی است كه از جانب خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود. شخصی كه فشار خونش بیش از (mmHg) ۱۴۰، فشار خون انقباضی و یا (mmHg) ۹۰، فشار خون انبساطی باشد، به فشار خون بالا دچار است. به طور كلی فشار خون بالا، فرد را در معرض بیماری‌های قلبی- عروقی، سكته، نارسایی‌های قلبی و بیماری‌های كلیوی قرار می‌دهد.

فشار خون بالا و عوارض آن در دوران بارداری
اگر چه بیشتر خانم‌هایی كه در دوران بارداری فشار خون بالایی دارند، كودكان سالمی به دنیا می‌آورند، اما این مسئله می‌تواند هم به مادر و هم به جنین آسیب‌هایی را وارد كند. خانم‌هایی كه فشار خون بسیار بالا دارند، معمولا به مشكلات كلیوی و برخی دیگر از ارگان‌های بدن دچار می‌شوند.

به دنیا آوردن كودكان بسیار كم وزن و زایمان زود هنگام، از دیگر عوارض فشار خون بالا در دوران بارداری است. بسیاری از خانم‌هایی كه به فشار خون بسیار بالا مبتلا هستند، مسمومیت بارداری را تجربه می‌كنند و مسمومیت بارداری با خطرات جدی برای مادر و جنین همراه است.

تشخیص پره‌اكلامپسی
متاسفانه، با هیچ نوع تست و آزمایشی نمی‌توان این بیماری را پیش‌بینی كرد. علائم مهم آن فشار خون بالا و دفع پروتئین از ادرار است. سایر علائم شامل سردردهای مداوم، تاری دید، حساسیت زیاد به نور و دل درد می‌باشد. این علائم ممكن است با سایر اختلالات نیز همراه باشند.

با مراجعه منظم به پزشك متخصص در طول دوران بارداری و قبل از آن می‌توان فشار خون و میزان پروتئین ادرار را كنترل كرد. سونوگرافی نیز وضعیت جنین را مشخص می‌كند. گاهی اوقات پزشك، آزمایش خون را نیز توصیه می‌كند.

پره‌اكلامپسی چیست؟
پره‌اكلامپسی وضعیتی است كه معمولا از اواخر هفته بیستم بارداری شروع می‌شود. در این حالت، فشار خون بالا می‌رود و مادر از طریق ادرار، پروتئین دفع می‌كند. پره‌اكلامپسی روی جفت اثر می‌گذارد و به كلیه، كبد و مغز مادر نیز آسیب می‌زند. پره‌اكلامپسی باعث حمله ناگهانی مغزی می‌شود، كه به آن «تشنج آبستنی» می‌گویند.

این وضعیت برای جنین نیز خطرات جدی به دنبال دارد؛ مثل وزن بسیار پایین، زایمان زود هنگام و به دنیا آوردن جنین مرده. تا به حال هیچ راهی برای جلوگیری از ایجاد وضعیت پره‌اكلامپسی پیدا نشده است.

رابطه فشار خون بالا و پره‌اكلامپسی
تاثیر فشار خون بالا در دوران بارداری روی افراد، متفاوت است و پره‌اكلامپسی معمولا باعث افزایش احتمال فشار خون بسیار بالا و مشكلات قلبی نمی‌شود. ممكن است خانم‌هایی كه اصلا فشار خون بالا نداشته‌اند، در هفته بیستم بارداری به پره‌اكلامپسی دچار شوند. برخی افراد بیشتر مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستند.

هنوز لازم است تحقیقات بیشتری در مورد عوارض و تاثیرات فشار خون بالا در درازمدت انجام شود. با این همه، می‌توان به جرات گفت افزایش فشار خون در دوران بارداری مسئله مهمی است و نباید نسبت به آن بی‌تفاوت بود.

هر چند كه دلایل بروز فشار خون بالا هنوز به طور قطعی مشخص نیست، اما با روش‌های بالا می‌توان تا حدودی این وضعیت را تحت كنترل در آورد. بعد از زایمان نسبت به فشار خون بالای خود بی‌تفاوت نباشید و وضعیت را مرتبا پیگیری كنید تا از خطرات بعدی نیز در امان بمانید.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر پره اكلامپسی هستند؟

خانم‌هایی كه به فشار خون بسیار بالا دچارند (فشار خون بالا قبل از بارداری) خانم‌هایی كه در بارداری سابق خود به فشار خون بالا و یا پره‌اكلامپسی دچار بوده‌اند (به خصوص آنهایی كه در اوایل بارداری‌شان این وضعیت را داشته‌اند) خانم‌هایی كه قبل از بارداری چاق بودند خانم‌هایی كه در سنین پایین‌تر از 20 و بالاتر از 40 سال باردار می‌شوند مادرانی كه بیش از یك جنین در شكم‌شان دارند (دوقلو، سه قلو و ...) افرادی كه به بیماری‌های دیابت، كلیه، روماتیسم و سل دچار هستند.

عوامل افزایش خطر فشار خون بالا و پره‌اكلامپسی در دوران بارداری
دانشمندان علت واقعی این مسئله را نمی‌دانند، اما نظراتی در این باره دارند: به نظر می‌رسد وقتی كه جفت نمی‌تواند در دیواره رحم به طور معمول رشد كند، پره‌اكلامپسی كم‌كم شروع می‌شود. جریان ضعیف خون در جفت می‌تواند منجر به این بیماری گردد پره‌اكلامپسی احتمالا زمینه ژنتیكی دارد.

اگر مادر شما در دوران بارداری به این وضعیت دچار بوده است، احتمالا شما نیز دچار آن خواهید شد. همچنین اگر مادر شوهرتان به فشار خون بالا و پره‌اكلامپسی در دوران بارداری دچار بوده، ممكن است دختر شما نیز در آینده به همین مشكل دچار شود سیستم ایمنی بدن زن نسبت به اسپرم مرد، جفت و جنین واكنش‌هایی نشان می‌دهد داشتن فشار خون بالا معمولا در دوران بارداری احتمال ابتلا به پره‌اكلامپسی را افزایش می‌دهد.

مشكلاتی كه باعث افزایش احتمال فشار خون بالا می‌شوند (مثل چاقی، سندرم تخمدان پلی‌كیستیك و دیابت)، می‌توانند خطر ابتلا به پره‌اكلامپسی را افزایش دهند.

آیا فشار خون بالا و یا پره‌اكلامپسی بعد از زایمان برطرف می‌شود؟
پره‌اكلامپسی یك شرایط جدی است كه حتی می‌تواند بعد از وضع حمل نیز ادامه یابد؛ اما علائم آن برطرف می‌شود و فشار خون نیز به وضعیت طبیعی باز می‌گردد. در هر صورت، این احتمال وجود دارد كه مشكل بعد از زایمان نیز ادامه یابد. حتی در برخی از خانم‌ها فشار خون در دوران بارداری طبیعی است؛ اما بعد از بارداری بالا می‌رود!

در این شرایط با مصرف داروها و برخی اقدامات جدی‌تر دیگر می‌توان فشار خون را تقریبا ثابت نگه داشت و عموما خطراتی كه در اثر فشار خون بالا مادر و جنین را تهدید می‌كند، بیشتر از خطرات بعد از وضع حمل است. اگر ۱۳ هفته بعد از وضع حمل باز هم دچار فشار خون بالا باشید، ممكن است خطر جدی‌تری شما را تهدید كند.

روش‌های كنترل فشار خون قبل از بارداری
اگر قبل از بارداری به فشار خون بالا دچار هستید، حتما موضوع را با پزشك‌تان در میان بگذارید تا در صورت نیاز داروهای‌تان را تغییر داده و یا اقدامات دیگری انجام دهد تحت نظر پزشك باشید ورزش و برنامه غذایی مناسب خود را دنبال كنید تا دچار افزایش وزن نشوید داروهای كاهش فشار خون‌تان را بموقع مصرف كنید سیگار نكشید چرا كه باعث افزایش فشار خون می‌شود.

در طول دوران بارداری چه كار می‌توان كرد؟
اگر فشار خون بالا دارید، حتما تحت نظر پزشك باشید در صورت تشخیص و توصیه پزشك، همواره فشار خون خود را در خانه كنترل كنید.

توصیه‌هایی برای كاهش فشار خون قبل از بارداری
بعد از بارداری و در حین بارداری، كاهش وزن از مهم‌ترین نكات برای جلوگیری از افزایش فشار خون است. اگر این كار در دوران بارداری ممكن نیست، قبل و بعد از بارداری به آن اهمیت دهید برخی از حركات ایروبیك اگر به طور مرتب انجام شوند، تاثیر زیادی در كاهش فشار خون دارند پرهیز از مصرف سیگار و الكل.

كاهش استرس
استرس باعث ترشح هورمون نورآدرنالین می‌شود و افزایش میزان این هورمون با بالا رفتن فشار خون همراه است كاهش مصرف نمك مصرف داروهایی كه پزشك تجویز كرده است با نظر پزشك معالج‌تان آزمایش خون و ادرار بدهید تا از عملكرد كلیه‌ها مطمئن شوید.