زايمان طبيعي بدون درد، چگونه؟ (۵)

در ۳۰% موارد ۱۰ تا ۱۵ دقيقه بعد از تزريق ماده بي حسي يا مخدر در كاتتر، ضربان قلب ھمراه يا بدون تغيير شكل كاھش مي يابد.

عوارض مربوط به نوزادان:

ضربان قلب جنين:

در ۳۰% موارد ۱۰ تا ۱۵ دقيقه بعد از تزريق ماده بي حسي يا مخدر در كاتتر، ضربان قلب ھمراه يا بدون تغيير شكل كاھش مي يابد. اين تغيير گذرا است و ۳تا ۴ دقيقه طول ميكشد، ولي بايد ضربان قلب ھنگام اپيدورال تحت كنترل باشد.

وضعيت عصبي و رفتاري جنين:

امروزه با روش هاي جديد اپيدورال با كاتتر دوز مواد بي حس كننده و مواد مخدر به حداقل مقدار لازم رسيده است. وضعيت عصبي و رفتاري جنين خوب گزارش گرديده و حتي در مواردي موجب بھبود آن مي گردد. از جمله اين موارد استفاده از اپيدورال در خانم هايي مي باشد كه دچار حاملگي (پره اكلامپسي) يا ورم منتشر مي باشند.

مقايسه روش اسپاينال با اپيدورال:

در روش اسپاينال، مطابق آنچه قبلاً توضيح داده شد، سوزن وارد غالف مي گردد و در درون مايع نخاعي قرار مي گيرد. اما در روش اپيدورال ماده بي حسي درست در قسمت خارجي غالفي كه نخاع و مايع نخاعي را پوشانده، تزريق مي گردد و سوزن وارد مايع نخاعي نمي گردد.

بيهوشي اپي دورال و اسپاينال از نظر قدرت دردزدايي و بي حسي تقريباً مشابه يكديگر مي باشند. البته جنبه ضد دردی روش اسپاینال از بقیه گروه ها بیشتر و بهتر بوده است. علت تئوریک آن به وجود گیرنده های مخدری درد در ماده ژلاتینوزای نخاع و ماده خاکستری مربوط می شود. داروي مورد استفاده در اين روش (فنتانیل)، دقیقاً روی محلی که مرکز درد است نشسته و اثر می نماید؛ بنابراین شدت ضددردی آن بیشتر است.

روش انجام و وضعيت قرار گرفتن اسپاينال نيز مانند روش اپيدورال مي باشد. اين روش ها در حالت نشسته يا خوابيده به يك طرف قابل انجام هستند.

در بي حسي اسپاينال نسبت به اپيدورال، مقدار بسيار كمتري ماده بي حسي يا مخدر در مايع نخاعي تزريق مي گردد ولي شروع و سرعت اثر آن سريع تر از روش اپيدورال بوده (به دليل تزريق در خود مايع نخاعي) و از سوزن باريك تري استفاده مي گردد.

شروع بي حسي اسپاينال حدود ۵ تا ۱۰ دقيقه بعد از انجام تزريق مي باشد در حالي كه در اپيدورال زمان شروع بي حسي حدود نيم ساعت بعد از تزريق مي باشد؛ ولي مدت زمان ماندگاري اپيدورال بيشتر از اسپاينال است، به طوري كه بی حسی اسپاینال حدود دو ساعت باقی می ماند در حالي كه اثر بی حسی اپیدورال تا چند ساعت و حتی چند روز باقی می ماند (به دلیل امکان کاتتر گذاری در فضای اپیدورال و تکرار دارو در مواقع نیاز). به علاوه طبق توصیه محققین اگر نیاز به سزارین رخ دهد می توان از راه کاتتر، بی حسی مناسب سزارین را ایجاد نمود.

البته در مقایسه اين دو روش تفاوتي در زمان فاصله بین تزریق بي حسي تا خروج جنین وجود ندارد. روش اسپاينال بيشتر براي سزارين استفاده مي گردد. البته از اين روش ھمراه روش پودندال در مراحل آخر زايمان كه جنين در حال خارج شدن از كانال زايمان مي باشد به خصوص در مواقع استفاده از فورسپس يا واكيوم جھت خروج نوزاد براي بي دردي و شلي كانال استفاده مي شود. البته موارد نیاز به وکیوم و فورسپس در روش اپیدورال زیادتر از اسپاینال است .

عوارض بي حسي اسپاينال مانند روش اپيدورال است با اين تفاوت كه احتمال خارش در نواحی مرکزی بدن و صورت (بيني و لب ها) در روش بي حسي اسپاينال بيشتر است كه البته خارش مزبور را می توان با تزریق عضلانی داروهاي مرتبط (پرومتازین، دگزامتازون و یا دوز پائینی از نالوکسان) برطرف نمود.

ولي سر درد، كاھش فشار خون و ضربان قلب در روش بي حسي اپيدورال شايع تر مي باشد. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي درﻣﺎن سردردهاي ناشي از بي حسي نخاعي، روشﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺴﻜﻦﻫﺎي ﻏﻴﺮاﭘﻴﻮﻳﻴﺪي، ﻛﺎﻓﺌﻴﻦ و ﻛﺪﺋﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد، ولي در ﺻﻮرت اداﻣﻪ ﺳﺮدرد، ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن به داﺧﻞ ﻓﻀﺎي اﭘﻴﺪورال اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد .

استنشاق مخلوط ۵۰% گازھاي نيتروكس اكسيد و اكسيژن به نام Entonox :

Entonox مخلوط گاز اكسيژن و گاز تسكين دھنده درد به نام نيتروس اكسيد است. در اين روش بيمار، گاز بيھوشي را جلوي دھان گرفته و توسط شاسي مخصوصي موجب آزاد شدن گاز و استنشاق آن در مواقعي كه احساس درد مي نمايد، مي گردد. از اين روش در مرحله دوم زايمان كه دردھاي زايمان خيلي شديد مي باشد، جھت تسكين درد استفاده مي گردد. اين گاز موجب ايجاد حالت تسكين درد، Relaxation (شل شدگي) و كمي احساس گيجي مي گردد ولي ضرري براي مادر يا جنين ندارد و اثر آن بلافاصله پس از قطع و استنشاق ھواي معمولي از بين مي رود. از عوارض آن ھمچنين مي توان ايجاد حالت تھوع و استفراغ را نام برد.