عفونت بند ناف نوزادان، چه علائمی دارد؟

قرمزی و تورم بندناف و پوست اطراف آن، بوی غیر عادی از بندناف، تب و وجود ترشحات زرد رنگ از مهم‌ترین علائم عفونت بندناف در نوزادان است.

بندناف نوزاد

جنین در داخل رحم، مواد غذایی و اکسیژن لازم را از طریق جفت که به دیواره داخلی رحم مادر متصل است دریافت می‌کند. جفت از طریق بند ناف به شکم جنین متصل می‌شود و از نظر ساختمانی شامل یک سیاهرگ و دو سرخرگ نافی است و بقایای مجاری ارتباطی بین مثانه و دستگاه گوارش نیز در آن وجود دارد.

بند ناف پس از تولد از نزدیک بدن نوزاد قطع می‌شود و با گیره‌ای به انتهای آن بسته می‌شود. رنگ بند ناف در ابتدا زرد است و بتدریج رنگ آن قهوه‌ای و بعد سیاه می‌شود. در نوزادان اصولاً هفت تا نه روز بعد از تولد، بند ناف می‌افتد اما ممکن است تا یک ماه نیز به طول انجامد؛ اگر بند ناف تا یک ماه بعد از تولد نیفتاد این امکان وجود دارد که نوزاد دچار بیماری‌های نقص ایمنی باشد که البته نیاز به بررسی جهت تشخیص قطعی دارد. لازم به ذکر است عفونت بند ناف یکی از عفونت‌های دوران نوزادی است که در ممالک در حال توسعه شایع تراست.

علائم عفونت بندناف

قرمزی و تورم بندناف و پوست اطراف آن، بوی غیر عادی از بندناف، تب و وجود ترشحات زرد رنگ از مهم‌ترین علائم عفونت بندناف در نوزادان است.

تشخیص و درمان
اگر تشخیص و درمان آن بموقع انجام نشود، ممکن است عفونت وارد خون یا شکم نوزاد ‌شود و علائمی‌همچون بی‌قراری و عدم شیرخوردن و بیحالی، نفخ شدید و جدار شکم را نیز ایجاد نماید. گاهی عفونت از راه خون به استخوان، مفاصل و پرده‌های اطراف مغز ونخاع و... رفته و نوزاد دچار کانون‌های عفونی در سایر دستگاه‌های بدن می‌گردد لذا تشخیص و درمان به موقع اهمیت خاصی دارد.

مهمترین عامل بروز عفونت در بند ناف عدم بهداشت و مراقبت صحیح می‌باشد چراکه بند ناف باز است و در صورت تماس با مواد خارجی عفونت به وجود می‌آید، از این رو پیشگیری و بهداشت باید به خوبی رعایت شود و مادران هنگام تعویض پوشک نوزاد دقت داشته باشند تا قسمت بند ناف از پوشک بیرون باشد چرا که فشار به بند ناف و آزاد نبودن آن موجب تجمع میکروب‌ها شده و به همین دلیل عفونت ایجاد می‌کند.

لباس نوزاد آزاد باشد تا بندناف بافشار به شکم نچسبد همچنین باورهای غلطی در بعضی از خانواده‌ها مبنی بر خمیر گرفتن بند ناف و مالیدن بند ناف با بعضی از روغن‌ها وجود دارد که موجب عفونت در بندناف نوزاد می‌گردد. به دلیل اینکه مرطوب نگهداشتن بند ناف نوزاد، محیط را برای رشد میکروب‌ها فراهم می‌سازد لذا خشک گذاشتن بندناف نوزاد را یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از عفونت بند ناف می‌دانند. خشک نگهداشتن بند ناف و عدم استفاده ازهر نوع ماده‌ای اعم از الکل، پماد یا بتادین سبب جداشدن سریع‌تر آن می‌شود.

در هر حال والدین اگر متوجه تورم و قرمزی در بند ناف شدند، باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند چرا که این نوع از عفونت در نوزادان بسیار مهم است و به غیر از درمان موضعی و ضدعفونی، نوزاد باید بستری و تزریق آنتی‌بیوتیک وریدی صورت گیرد تا علایم عفونت بهبود پیدا کند.

آیا استحمام باعث عفونت بند ناف می‌شود؟
استحمام نه تنها باعث عفونت بند ناف نمی‌شود بلکه شست‌وشوی آن با آب و صابون مخصوص نوزادان از بروز عفونت در اطراف بندناف جلوگیری می‌کند. البته باید به این نکته توجه داشت که پس از استحمام باید اطراف بند ناف نوزاد با احتیاط خشک شود.

آیا برای تمیز نگهداشتن بند ناف الکل لازم است؟
خیر فقط خشک نگهداشتن آن کافی است و هیچ ماده‌ای روی آن توصیه نمی‌گردد البته گاهی پس از افتادن بند ناف توده‌ای گوشتی، برجسته و قهوه‌ای ایجاد می‌گردد که ممکن است خودش از بین برود و یا نیاز به درمان داشته باشد. این توده‌ها «گرانولوم نافی» خوانده می‌شوند که گاهی برای درمان آن استفاده از الکل سفید و نیترات نقره و یا جراحی نیز توصیه می‌شود.

عوارض دیررس آن چیست؟
فتق نافی به علت ضعف بافت نگهدارنده در ناف دیده می‌شود.
پرفشاری سیاهرگ باب که در صورت وجود انسداد و لخته ورید باب سال‌های بعد علائم آن بروز می‌کند.
چسبندگی در شکم که احتمال انسداد را در آینده افزایش می‌دهد.

چه نوزادانی در معر ض خطر بیشتری هستند؟
نوزادانی که در منزل یا شرایط غیر بهداشتی متولد شده‌اند.
نوزادان با وزن کمتر از 2500
نوزادانی که کاتاتتر یا لوله نافی دارند.
نوزادان متولد شده با پارگی طول کشیده کیسه آب