عمل زایمان طبیعی، برای جنین خطرساز است؟

ضربان قلب جنین:
در 30% موارد 10 تا 15 دقیقه بعد از تزریق ماده بی حسی یا مخدر در کاتتر، ضربان قلب ھمراه یا بدون تغییر شکل کاھش می یابد. این تغییر گذرا است و 3تا 4 دقیقه طول میکشد، ولی باید ضربان قلب ھنگام اپیدورال تحت کنترل باشد.

وضعیت عصبی و رفتاری جنین:
امروزه با روش های جدید اپیدورال با کاتتر دوز مواد بی حس کننده و مواد مخدر به حداقل مقدار لازم رسیده است. وضعیت عصبی و رفتاری جنین خوب گزارش گردیده و حتی در مواردی موجب بھبود آن می گردد. از جمله این موارد استفاده از اپیدورال در خانم هایی می باشد که دچار حاملگی (پره اکلامپسی) یا ورم منتشر می باشند.

مقایسه روش اسپاینال با اپیدورال :
در روش اسپاینال، مطابق آنچه قبلاً توضیح داده شد، سوزن وارد غالف می گردد و در درون مایع نخاعی قرار می گیرد. اما در روش اپیدورال ماده بی حسی درست در قسمت خارجی غالفی که نخاع و مایع نخاعی را پوشانده، تزریق می گردد و سوزن وارد مایع نخاعی نمی گردد.

بیهوشی اپی دورال و اسپاینال از نظر قدرت دردزدایی و بی حسی تقریباً مشابه یکدیگر می باشند. البته جنبه ضد دردی روش اسپاینال از بقیه گروه ها بیشتر و بهتر بوده است. علت تئوریک آن به وجود گیرنده های مخدری درد در ماده ژلاتینوزای نخاع و ماده خاکستری مربوط می شود. داروی مورد استفاده در این روش (فنتانیل)، دقیقاً روی محلی که مرکز درد است نشسته و اثر می نماید؛ بنابراین شدت ضددردی آن بیشتر است.

روش انجام و وضعیت قرار گرفتن اسپاینال نیز مانند روش اپیدورال می باشد. این روش ها در حالت نشسته یا خوابیده به یک طرف قابل انجام هستند.

در بی حسی اسپاینال نسبت به اپیدورال، مقدار بسیار کمتری ماده بی حسی یا مخدر در مایع نخاعی تزریق می گردد ولی شروع و سرعت اثر آن سریع تر از روش اپیدورال بوده (به دلیل تزریق در خود مایع نخاعی) و از سوزن باریک تری استفاده می گردد.

شروع بی حسی اسپاینال حدود 5 تا 10 دقیقه بعد از انجام تزریق می باشد در حالی که در اپیدورال زمان شروع بی حسی حدود نیم ساعت بعد از تزریق می باشد؛ ولی مدت زمان ماندگاری اپیدورال بیشتر از اسپاینال است، به طوری که بی حسی اسپاینال حدود دو ساعت باقی می ماند در حالی که اثر بی حسی اپیدورال تا چند ساعت و حتی چند روز باقی می ماند (به دلیل امکان کاتتر گذاری در فضای اپیدورال و تکرار دارو در مواقع نیاز). به علاوه طبق توصیه محققین اگر نیاز به سزارین رخ دهد می توان از راه کاتتر، بی حسی مناسب سزارین را ایجاد نمود.

البته در مقایسه این دو روش تفاوتی در زمان فاصله بین تزریق بی حسی تا خروج جنین وجود ندارد. روش اسپاینال بیشتر برای سزارین استفاده می گردد. البته از این روش ھمراه روش پودندال در مراحل آخر زایمان که جنین در حال خارج شدن از کانال زایمان می باشد به خصوص در مواقع استفاده از فورسپس یا واکیوم جھت خروج نوزاد برای بی دردی و شلی کانال استفاده می شود. البته موارد نیاز به وکیوم و فورسپس در روش اپیدورال زیادتر از اسپاینال است .

عوارض بی حسی اسپاینال مانند روش اپیدورال است با این تفاوت که احتمال خارش در نواحی مرکزی بدن و صورت (بینی و لب ها) در روش بی حسی اسپاینال بیشتر است که البته خارش مزبور را می توان با تزریق عضلانی داروهای مرتبط (پرومتازین، دگزامتازون و یا دوز پائینی از نالوکسان) برطرف نمود.

ولی سر درد، کاھش فشار خون و ضربان قلب در روش بی حسی اپیدورال شایع تر می باشد. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای درﻣﺎن سردردهای ناشی از بی حسی نخاعی، روشﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺴﻜﻦﻫﺎی ﻏﻴﺮاﭘﻴﻮﻳﻴﺪی، ﻛﺎﻓﺌﻴﻦ و ﻛﺪﺋﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد، ولی در ﺻﻮرت اداﻣﻪ ﺳﺮدرد، ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن به داﺧﻞ ﻓﻀﺎی اﭘﻴﺪورال اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد .