درمان وابستگی در کودکان، چگونه امکان‌پذیر است؟

امروزه بسیاری از کودکان به دلیل مشغله کاری مادر به مراکز نگهداری از کودک مانند مهدکودک‌ها و یا به دست پدربزرگ و مادربزرگ‌ها یا اعضای خانواده و فامیل سپرده می‌شوند. نگهداری از کوک شرایط خاصی دارد و مواردی است که باید به آنها دقت کرد تا هم کودک و هم والدین و هم شخصی که از کودکان نگهداری می‌کند، آسیب نبینند.

پیش از این در مورد چند نکته مهم که رعایت آنها هنگام سپردن کودک به دست هر شخصی برای نگهداری مهم است، پرداختیم و در این مطلب قصد داریم به یکی دیگر از این مسائل بپردازیم. موضوع شایعی که در مورد نگهداری از کودکان وجود دارد، این است که اغلب مادران شاغل ترجیح می‌دهند که کودک‌شان را به دست پدربزرگ و مادربزرگ یا افرادی از فامیل بسپارند چون مراکزی مانند مهدکودک ساعت کاری محدود دارد.

برای مادر شاغلی که روزی ۸ ساعت کار می‌کند و بعد هم خسته از کار باید به امور خانه رسیدگی کند، ترجیح این است که کودک زمان بیشتری را نزد دیگران بمانند تا آنها بتوانند در آرامش و راحتی به کارهای دیگرشان نیز رسیدگی کنند.

اما آیا این دوری طولانی‌مدت از مادر به ضرر کودک نیست؟ این سوالی است که محمد رضابیگی، روانشناس بالینی به آن پاسخ می‌گوید: وقتی کودک به صورت طولانی‌مدت از مادر دور باشد و به دست شخص دیگری برای نگهداری سپرده شود، این تصور برایش به وجود می‌آید که نقش مادری به عهده شخص دیگر گذاشته شده است. در حقیقت او فکر می‌کند که آن شخص دوم حالا مادر اوست. در این شرایط مهم‌ترین موضوعی که بروز می‌کند، بحث دلبستگی است.

این روانشناس بالینی در مورد توضیح این واژه می‎گوید: دلبستگی یعنی اینکه کودک نسبت به یک فرد (مادر) وابسته است و از او احساس امنیت کسب می‌کند. کسی که همیشه می‌تواند در پناهش در امان باشد و اگر او را در کنار خود نبیند احساس خطر می‌کند. این احساس از زمانی که کودک یک جنین است و در رحم مادر نگهداری و محافظت می‌شود در او شکل می‌گیرد. به همین دلیل دلبستگی یک احساس بسیار قوی و مهم است که اگر نادیده گرفته شود آثار سوئی که از خود به جا می‌گذارد تا سالیان سال جبران‌شدنی نیست و حتی در مواردی وقتی فرد به میانسالی هم می‌رسد می‌توان نشانه‌های آسیبی که از این موضوع خورده را در او مشاهده کرد.

محمد رضابیگی در نهایت تاکید می‌کند: نیاز به مادر و احساس دلبستگی در دو سال اول زندگی کودک نیازی جدی است و توصیه ما این است که مادران حتما این مدت را با کودک خود به صورت تمام‌وقت بگذرانند. بعد از دو سالگی کودکان به میزانی از درک می‌رسند و دلبستگی به مادر را پیدا کرده‌اند و به دنبال جایگزینی برای مادر خود نیستند. اما قبل از این سن هر کس دیگری که به جای مادر مراقبت از آنها را به عهده می‌گیرد، برای کودک احساس ناامنی را به همراه می‌آورد و دید خوبی به آن شخص ندارد. حتی حس لامسه کودک نیز قبل از دو سالگی تکامل پیدا نکرده است. بنابراین اگر قبل از دو سالگی کودک را مخصوصا به صورت طولانی‌مدت به شخص دیگری بسپارید، دلبسته آن شخص می‌شود در حالی که این دلبستگی همیشه ناقص می‌ماند و نمی‌تواند مانند دلبستگی به مادر برای کودک احساس امنیت و آرامش را به همراه بیاورد.