تکامل بینایی در نوزادان، چه روندی دارد؟

کودک شما مجهز به چند رفلکس مختص نوزادان است که به او کمک می‌کند به زندگی جدیدش خو بگیرد. این رفلکس‌ها به مرور زمان جایشان را به مهارت‌های جدید می‌دهند. در این مطلب قصد داریم شما را با چند و چون تکامل بینایی در نوزادان آشنا کنیم:

اگر کودک شما پوست روشنی داشته باشد، چشم‌هایش احتمالا به رنگ آبی یا سبز خواهند بود و اگر پوست تیره داشته باشد، چشم‌هایش احتمالا قهوه‌ای خواهند بود. هرچند ممکن است این رنگ به مرور زمان تغییر پیدا کند. بینایی نوزاد در بدو تولد به اندازه شنوایی او خوب نیست و فقط می‌تواند اشیائی را که در فاصله 20 تا 25 سانتیمتری صورتش قرار دارند، ببیند. پس از مدتی، او قادر خواهد بود که اشیاء متحرک را دنبال کند و روبه‌رویش را به طور کامل ببیند.

نقاط عطف روند تکامل بینایی نوزاد در این دوره به شرح زیر است:
• در ابتدا، چشم‌های او فقط می‌تواند بر اشیاء ثابت در مقابل صورتش تمرکز کند. پس از مدتی، او می‌تواند روی اشیاء متحرک نزدیک صورتش هم تمرکز کند.
• او می‌تواند صورت شما (یا چهره‌های دیگر) را تجزیه و تحلیل کند؛ به احتمال زیاد، صورت مادر به هر تصویر دیگری ارجحیت داده می‌شود.
• چشمان او می‌توانند به تغییرات نور در محیط اطراف واکنش نشان دهند.
• در پایان این دوره، او می‌تواند روی یک جسم کوچک در نزدیکی صورتش تمرکز کند.
• در پایان این دوره، او می‌تواند دست و پایش را برانداز کند.
• در پایان این دوره، تمرکز بر اشیاء دور از دسترس، او را به سمت گرفتن آن شیء سوق می‌دهد.
برای تسریع روند تکامل بینایی کودک چه می‌توان کرد؟
• برای او اسباب‌بازی‌های رنگی یا سیاه و سفید با کنتراست مناسب بخرید.
• یک آینه نشکن برای او بخرید و نزدیک صورتش بگذارید تا خودش را در آن برانداز کند.
• بگذارید کودک با بزرگسالان و خواهر و برادرهایش چشم در چشم شود؛ هر از گاهی به چشم‌های او خیره شوید، دلقک‌بازی دربیاورید و بعد تغییر حالت چهره‌اش را تماشا کنید.
• با کم و زیاد کردن نور با او بازی کنید. پرده‌ها را بکشید و اجازه دهید که نور طبیعی وارد اتاق شود.
• یک تلفن همراه رنگارنگ کنار تختش بگذارید.
• برای او جوراب و لباس‌های رنگارنگ بخرید.
• برایش کتاب بخوانید؛ سعی کنید کتاب را نزدیک صورتش بگیرید تا بتواند عکس‌های آن را از نزدیک ببیند.
• وقتی به بچه شیر می‌دهید، او را در آغوشتان جابجا کنید؛ حتی اگر با شیشه به او شیر می‌دهید.

• وقتی بیرون می‎روید، از محافظ چشم استفاده کنید تا چشم کودک از نور خورشید آسیب نبیند.

علائم هشداردهنده

همه نوزادان به شیوه خاص خودشان رشد می‌کنند که اغلب با فانتزی والدین تفاوت زیادی دارد. حتی اگر کودک شما از نقاط عطف فوق عقب مانده است، باید همه چیز را طبیعی فرض کنید. با این حال، اگر در پایان این دوره دیدید که کودک به تغییر نور واکنش نشان نمی‌دهد، به صورت شما نگاه نمی‌کند و قادر به تمرکز بر اشیاء پیرامونش نیست، به یک پزشک مراجعه کنید تا او را معاینه کند.

به حرف دل‌تان گوش کنید. برخی مشکلات بینایی طبیعی هستند (به عنوان مثال، انحراف چشم کودک تا سن ۶ ماهگی یک امر طبیعی است) و برخی دیگر نه؛ مشکلات غیرطبیعی حتما باید نزد پزشک بررسی شوند. ممکن است یکی از چشم‌های نوزاد در بدو تولد با چشم دیگرش متفاوت باشد، اما پزشکان معتقدند که این مسئله یک امر طبیعی است. با این حال، ممکن است او را نزد یک چشم‌پزشک اطفال ببرید و متوجه شوید که او آب مروارید مادرزادی دارد.

با توجه به یافته‌های برنامه بهداشت عمومی نوزادان، موسوم به InfantSEE، پزشکان اطفال موظف‌اند خدمات غربالگری چشم را در سطوح پایه ارائه کنند تا هرگونه اختلال در وضعیت بینایی نوزادان تشخیص داده شود. ارزیابی کامل چشم توسط اپتومتر نیز به تشخیص هرچه دقیق‌تر وضعیت بینایی نوزاد کمک می‌کند. بر اساس این برنامه، توصیه می‌شود که اولین قرار ملاقات کودک را با چشم‌پزشک در پایان ۶ ماهگی تنظیم کنید.