قند خون در بارداری، نشانه ها را بشناسید

کسانی که دیابت بارداری دارند بهتر است به خورد و خوراک و تغذیه خود بیشتر اهمیت دهند و سعی کنند موادغذایی که در کنترل سطح قندخون آن ها تاثیرگذار هستند بیشتر مصرف کنند عارضه های زیادی ناشی از افزایش قند خون در زنان باردار ممکن است به وجود بیاید

بارداری با تغییرات آناتومیک و فیزیولوژیک بسیاری همراه است و بارداری سالم مستلزم تطابق متابولیک و هورمونی می‌باشد که هیپوتالاموس، هیپوفیز، پاراتیرویید، تیرویید و آدرنال را درگیر می‌کند.

نشانه‌های دیابت بارداری
احساس تشنگی، تکرر ادرار، از دست دادن وزن علیرغم افزایش اشتها، خستگی، تهوع و استفراغ، عفونت‌های مکرر از جمله عفونت مثانه، عفونت مهبل (واژن) و عفونت پوست و تاری دید جزء نشانگان دیابت بارداری محسوب می‌شوند.

نکاتی برای مدیریت برنامه غذایی در دوران ابتلا به دیابت بارداری

میان وعده‌های غذایی

میان وعده‌های غذایی می‌توانند در کاهش قند خون به خانم باردار مبتلا به دیابت بارداری کمک کنند. اگر فرد بین وعده‌های اصلی غذایی خود از میان وعده‌ها استفاده نکند، ممکن است به علت پایین آمدن قند خون دچار ضعف و سرگیجه شده و در نتیجه برای از بین بردن این حالات مجبور به استفاده از مواد غذایی با حجم بیشتری شود. پس داشتن ۳ وعده غذایی اصلی و ۳ میان وعده توصیه می‌گردد (وعده‌های غذایی بیشتر با حجم کم).

بیمار مبتلا به دیابت بارداری باید در برنامه غذایی خود ترکیبی از انواع گروه‌ها را داشته باشد. به عنوان مثال کربوهیدرات نباید تمام برنامه غذایی فرد را پر کند، چرا که باعث بالا رفتن سریع قند خون خواهد شد. خوردن کربوهیدرات به همراه پروتئین می‌تواند این اثر را کاهش دهد.

کربوهیدرات‌ها
غذاهای حاوی کربوهیدرات به گلوکز تبدیل شده و برای تأمین انرژی بسیار مفید می‌باشند. برای کمک به تنظیم میزان قند خون، لازم است مواد حاوی کربوهیدرات در ۳ وعده غذایی اصلی و ۳-۲ میان وعده در روز تقسیم شوند. مواد غذایی حاوی کربوهیدرات عبارتند از: نان و غلات صبحانه ، ماکارونی، برنج و رشته فرنگی، سیب زمینی و ذرت، حبوبات مانند لوبیا و عدس، میوه‌ها، شیر، ماست و شیر سویا غنی شده با ویتامین D.

در بعضی از موارد علیرغم تنظیم میزان مصرفی کربوهیدرات توسط خانم‌های باردار، سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی می‌باشد. در این موارد نباید کربوهیدرات را از برنامه غذایی حذف کرد. در این موارد در روند درمان دیابت بارداری نیاز به استفاده از انسولین برای تنظیم میزان قند خون می‌باشد.

چربی
توصیه می‌شود فرد مبتلا به دیابت بارداری میزان چربی مصرفی خود را کم کند (به خصوص چربی‌های اشباع) و از چربی‌های سالم مانند روغن کانولا، زیتون و انواع روغن‌های اشباع نشده و روغن تهیه شده از مغز‌های خوراکی استفاده کند. به منظور محدود کردن میزان مصرفی چربی‌های اشباع در رژیم غذایی، گوشت مصرفی خود را از نوع کم چرب، مرغ بدون پوست و لبنیات را کم چرب انتخاب نموده و از مصرف غذاهای آماده (بازاری) و فست‌فود خودداری نمایید.

مصرف چربی بیش از اندازه باعث ایجاد اضافه وزن شده و در نتیجه به صورت غیر مستقیم باعث بالا رفتن سطح قند خون خواهد شد.

پروتئین
مصرف روزانه ۲ واحد پروتئین برای فرد مبتلا به دیابت بارداری توصیه می‌شود. مواد غذایی حاوی پروتئین عبارتند از: گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و پنیر کم چرب. این مواد غذایی به طور مستقیم باعث تغییر در میزان قند خون فرد نمی‌شوند. شیر، ماست و حبوبات نیز منابع مهمی برای پروتئین می‌باشند.

کلسیم و آهن

نیاز به مصرف کلسیم و آهن در طول دوران بارداری افزایش می‌یابد. توصیه می‌شود فرد ۳-۲ وعده مواد غذایی کم چرب حاوی کلسیم در روز مصرف کند (۱ واحد =۲۵۰ میلی لیتر شیر یا شیرسویا غنی شده، ۲۰۰ گرم ماست و یا ۲ برش پنیر). آهن در گوشت قرمز، مرغ و ماهی به آسانی جذب می‌شود. به هر حال اگر فرد مبتلا به دیابت بارداری گیاهخوار بوده و یا تمایلی به استفاده از این مواد غذایی ندارد می‌تواند طبق صلاحدید پزشک از مکمل‌های حاوی کلسیم و آهن استفاده کند.

درمان دیابت بارداری
از جمله روش‌های درمان، رژیم غذایی اولین درمانی است که بکار گرفته می‌شود و گاهی در صورتی‌که خوب هدایت شود مناسب است. این نوع درمان شامل رژیم غذایی با محدودیت ۲۰۰۰ کالری در روز است که با کنترل قند خون، در ۳ وعده غذایی و ۲ عصرانه گنجانده می‌شود.

تمرینات بدنی متعادل و سازگار با بارداری همچون پیاده روی ملایم، شنا، ژیمناستیک سبک و … توصیه می‌شود که می‌تواند احتمال بروز دیابت بارداری را کاهش دهد و همچنین ورزش مناسب احتمال داشتن نوزاد چاق را در نزد مادران دیابتی کم می‌کند. در صورت عدم موفقیت، می‌توان درمان با داروی انسولین را پیشنهاد کرد.

این درمان فقط در صورتی می‌تواند تجویز شود که فرد بیمار از رژیم غذایی منظم جواب نگرفته باشد (۳ یا ۴ تزریق در روز).