غربالگری اوتیسم چگونه است؟

محمد تقی جغتایی در بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها در نشست خبری افزود: برنامه غربالگری اوتیسم برای سنین ۱۲، ۱۸ و ۲۴ ماهگی انجام می شود.

جغتایی، غربالگری در سن پایین برای تشخیص اوتیسم در کودکان را بسیار مهم دانست و افزود: طراحی این غربالگری توسط معاونت بهداشتی وزارت بهداشت با همکاری متخصصان پزشکی، روان شناسان و کاردرمان ها ، صورت گرفته است که اجرای آن از دی ماه به صورت آزمایشی و در 2 استان کشور انجام می شود .

جغتایی درباره استان های یاد شده اظهار کرد: این استان ها، احتمالا استان های فارس و آذربایجان شرقی خواهند بود.

وی این غربالگری را شامل چند مرحله دانست و اظهارکرد: آزمایش ساده ای در مرحله نخست توسط کارشناسان سلامت در شبکه های سلامت انجام می شود و اگر تشخیص اولیه مثبت بود، باید به پزشک عمومی آموزش دیده مراجعه شود و بعد ، کودک در صورت تایید پزشک به مراکز اختلالات تکاملی فرستاده می شود.

وی ادامه داد: مراکز اختلالات تکاملی که در استان ها مستقرند و در این مراکز آزمایش های غربالگری اختصاصی با همکاری گروهی از پزشکان عمومی، روان پزشکان اطفال، متخصصان اعصاب اطفال، مددکاران، گفتار درمان ها و کاردرمان ها، انجام می شود تا مراحل مداخلات درمانی شناختی در صورت تشخیص بیماری اوتیسم برای کودک مبتلا آغاز شود.

مشاور وزیر بهداشت، درباره کودکان مبتلا به اوتیسم اظهار کرد: کودکان مبتلا به اوتیسم مشکل جسمی ندارند؛ به طوری که در ظاهر با کودکان عادی فرقی ندارند و حتی زیباتر و جذاب تر هم هستند ولی وقتی می خواهند ارتباط برقرار کنند، مشکل ارتباطی دارند؛به همین دلیل این کودکان در خود فرو رفته می نامند.

وی گفت: در ایران مشابه سایر کشورهای دنیا از هر ۶۷ کودکی که متولد می شود، یک کودک مبتلا به اوتیسم است.

جغتایی برخی طیف های اوتیسم را در سال اول زندگی قابل تشخیص دانست و در عین حال برخی دیگر را نیز در سال های بعد قابل تشخیص عنوان کرد.

جغتایی با بیان نیازهای مختلف بیماران اوتیسم گفت: بیماران اوتیسم مجموعه ای از خدمات پزشکی، اجتماعی، درمانی و توانبخشی لازم دارند؛ به عنوان مثال در حوزه نیازهای پزشکی، پزشک های اطفال باید بتوانند بیماری آنها را تشخیص دهند و یا اینکه کودکان اوتیسم به داروهایی نیاز دارند تا هیجانات شان کنترل شود؛ همچنین این کودکان در حوزه ارتباطی نیازمند خدمات روانشناختی، مشاوره و اجتماعی هستند؛ ضمن اینکه مشکلات گفتاری آنان نیز دور از انتظار نیست و به همین علت باید گفتار درمانی شوند .

جغتایی تاکید کرد: این کودکان اگر برایشان فرایند تشخیصی، درمانی و توانبخشی خوبی انجام شود، می توانند به جامعه برگردانده شوند؛ به طوری که برخی از آنان حتی می توانند به مدارس عادی بروند و البته برخی نیز به مدارس استثنائی فرستاده می شوند.

**تشخیص به موقع، مهم ترین اقدام برای کودکان اوتیسم
مشاور وزیر بهداشت، گفت: تشخیص به موقع، مهم ترین اقدام برای کودکان اوتیسم است. سازمان بهزیستی برای تشخیص به موقع بیماری اوتیسم از چند سال قبل، برنامه هایی در این خصوص در مهدهای کودک داشته است؛ البته بر اساس بررسی ها تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد کودکان به مهدکودک می روند و از سویی دیگر، سن بچه ها برای تشخیص اوتیسم بالا رفته است؛ چرا که این طرح برای بچه های سه تا چهار سال اجرا می شود در حالی که می توان در سنین کمتر از یک سالگی این بیماری را تشخیص داد.

وی به اقدامات آموزش و پرورش کودکان استثنائی هم اشاره کرد که مراکز استثنایی در زمان ورود به مدرسه ، کودکان غربالگری می کنند اما غربالگری آنها ویژه اوتیسم نیست.

وی تاکید کرد: اگر در کودکان استثنائی نیز نشانه های اولیه بیماری اوتیسم مشاهده شد به مراکز جامع اختلالات تکاملی ارجاع داده شود.

وی ، سه مانع مهم برای کودکان اوتیسم را نبود اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم ، همچنین نبود خدمات پیوسته و جامع و حمایت های دولت و پوشش بیمه ای عنوان کرد.

وی اظهارکرد: وزارت بهداشت بسته خدماتی، طراحی و تدوین کرده و به شورای عالی بیمه ارسال کرده است که در صورت تصویب این بسته خدماتی ، مشکلات تا حدودی حل می شود.

جغتایی همچنین از سازمان های بیمه گر خواست تا نیازهای درمانی و توانبخشی این گروه از بیماران را در نظر بگیرند و وارد این حوزه شوند.

اوتیسم ، اختلالی است که علت دقیق و مشخصی ندارد و مادام العمر است اما اگر به موقع تشخیص داده شود از شدت علائم آن کاسته می شود و فرد مبتلا می تواند به فعالیت های اجتماعی بازگردد.

هر چند علت دقیق اختلال اوتیسم مشخص نیست اما برخی علل ژنتیکی، عوامل محیطی و سابقه داشتن اختلال یادگیری در خانواده به عنوان برخی علل ایجاد کننده آن، مطرح شده که ثابت نشده است.اوتیسم، طیف وسیعی از خفیف تا شدید دارد.

هم اکنون ۲ هزار و ۱۰۰ کودک مبتلا به اوتیسم در ۶۰ مرکز در سراسر کشور در حال آموزش هستند. هر کودک یا حداکثر هر سه کودک تحت پوشش یک مربی قرار دارد.

کودکان مبتلا به اوتیسم بدون دلیل، حالت های حاکی از ترس یا وحشت شدید از خود نشان می دهند یا اینکه برای به دست آوردن اشیاء مورد نیاز خود به جای کلام از حالت و وضعیت بدن خود استفاده می کنند.

همچنین این کودکان صداهایی با تن زیر بطور مثال صدای «ای ی ی ی ی ی» و صداهای مشابه برای برانگیختن خود ایجاد می کنند؛ این کودکان زمانی که تشویق می شوند یا اینکه دیگران تلاش دارند آنان را سرگرم یا شاد کنند، شاد نیستند و به نقطه ای خیره می شوند.