ترشحات بعد از زایمان، نشانه چیست؟

زایمان، کار دردناکی است اما شیرینی دیدن فرزند، درد آن را از یاد می‌برد. با این حال، می‌گویند۴۰ روز بعد از زایمان، سخت‌ترین روزهای زندگی یک مادر است؛ چون او هم باید خودش را با خواسته‌های نوزادش تطبیق دهد و هم با شرایط بدنی‌اش که متفاوت از دوران قبل و حین بارداری است، مواجه شود...

یکی از مسایلی که معمولا مادران تازه‌فارغ‌شده را نگران می‌کند، میزان و مدت خون‌ریزی‌‌های بعد از زایمان است. برای آنکه در رابطه با طبیعی یا غیرطبیعی یا میزان ترشحات بعد از زایمان اطلاعات بیشتری کسب کنیم، از دکتر شهرزاد زاده مدرس، متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خواسته‌ایم در این مورد توضیحات بیشتری به ما بدهند.

ترشحات بعد از زایمان شامل چه مواردی می‌شود؟
اسم کلی‌ای که به ترشحات بعد از زایمان داده می‌شود، لوشیاست که در واقع، مجموعه‌ای است از بافت داخل رحم و آندومتر است. بعد از چند روز میزان خون‌ریزی کمتر می‌شود و تقریبا به رنگ سفید درمی‌آیند؛ یعنی بیشتر حاوی گلبول‌ سفید است و به آن اصطلاحا لوشیا آلبا یا ترشحات سفید می‌گویند. بین این 2 ترشح نیز حد وسطی وجود دارد که به آن لوشیا سروزا می‌گویند.

این ترشحات تا چه مدتی ادامه دارند؟
معمولا یک هفته تا ۱۰ روز طول می‌کشد که لوشیا لوبرا به آلبا تبدیل ‌شود؛ یعنی از حالت خون‌ریزی به ترشحات سفیدرنگی تبدیل می‌شود که کم‌کم باید بعد از این ۱۰ روز قطع شود.

اگر خانمی بیش از ۱۰ روز دچار خون‌ریزی باشد، چه؟ غیرطبیعی است؟
اگر ترشحات بیش از 10 روز طول بکشد، چون گاهی اوقات به علت خوب جمع نشدن رحم است لازم می‌دانیم پیگیری کنیم. البته کمی منتظر می‌مانیم؛ یعنی می‌گوییم اگر ترشحات بعد از زایمان تا 4 هفته یا حداکثر 6 تا 8 هفته باقی‌ ماند و تمام نشد، غیرطبیعی است.

چرا در برخی خانم‌ها ترشحات طولانی می‌شود یا رحم جمع نمی‌شود؟
۲ مساله را باید در نظر گرفت؛ یا قسمتی از نسج جفت داخل رحم مانده که باعث خون‌ریزی دیررس بعد از زایمان می‌شود. یعنی بعد از روز دهم نباید خون‌ریزی شدید داشته باشیم البته تا ۶ هفته کم و بیش خون‌ریزی داشتن طبیعی است اما بعد از ۶ هفته، داشتن خون‌ریزی،‌به ویژه خون‌ریزی شدید، نشانه باقی‌ ماندن قسمتی از بافت جفت در رحم است.

گاهی همه نسج جفت خارج شده ولی یک عفونت عامل این خون‌ریزی است. برای این افراد معمولا آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. به عبارتی خون‌ریزی‌هایی که بعد از هفته سوم یا چهارم هنوز ادامه دارد، نیاز به بررسی خواهند داشت. پزشک بعد از معاینه فیزیکی و تشخیص، درمان را بر اساس دلیل ترشحات آغاز می‌کند.

چقدر طول می‌کشد که رحم به طور کامل جمع شود و مادر به حالت طبیعی قبل از بارداری‌اش برگردد؟
3 تا4 هفته. بعد از اتمام 10 روز اول پس از زایمان که خون‌ریزی‌ها کم می‌شود، داخل رحم یا آندومتر شروع می‌کند به ترمیم و لایه رویی که ریزش کرده و به صورت خون‌ریزی خارج می‌شود و شروع می‌کند در هفته 2 تا 3 به ترمیم شدن، محلی که جفت چسبیده بوده کمی دیرتر ترمیم می‌شود. البته پولیپ محل جفت نیز از جمله ناراحتی‌هایی است که علامت آن خون‌ریزی‌های دیررس زایمان است.

درمان این ناراحتی برخلاف تصور عموم در وهله اول کورتاژ نیست بلکه بیمار باید بستری شود و دارو (سرم و آنتی‌بیوتیک) دریافت کند تا رحم جمع شود. اگر با این مسایل برطرف نشود یک کورتاژ ملایم لازم است.

آیا مدت زمان خون‌ریزی و جمع شدن رحم در افرادی که سزارین می‌کنند با افرادی که طبیعی زایمان می‌کنند، یکسان است؟
نه! در افرادی که سزارین می‌کنند، چون جراح داخل رحم را با دست تمیز می‌کند، مقدار زیادی از بافت قابل ریزش آندومتر با دست برداشته می‌شود؛ پس میزان خون‌ریزی کمتر است و زودتر از ۱۰ روز خون‌ریزی پایان می‌یابد ولی به هر حال، ترشحات بعد از زایمان، حتی در افرادی که سزارین کرده‌اند، حداقل به مدت یک هفته وجود خواهد داشت و بعد از ۴ تا ۶ هفته باید پایان یافته باشد.