روشهای جلوگیری از بارداری، آمپول عوارضی دارد؟

آمپول یک روش تزریقی پیش گیری از بارداری است. آمپول DMPA حاوی ماده مؤثره پروژسترون بوده و سه ماه از بارداری پیش گیری می کند . دادن آمپول توسط کارکنان بهداشتی تعلیم دیده صورت می گیرد.

نحوه عمل :
1) جلوگیری از تخمک گذاری
۲) افزایش غلظت ترشحات دهانه رحم و دشوارکردن رسیدن اسپرم به رحم
3) تاثیر بر مخاط داخلی رحم

میزان اثر :
اثربخشی این روش در سال اول استفاده بیش از ۷/۹۹% است .

مزایا :
§ اثر بخشی بالا
§ استفاده آسان
§ در فواصل زمانی نسبتا" طولانی استفاده می شود ( هر سه ماه یک بار )
§برای افرادی که استفاده از روش هایی که به طور روزانه استفاده می شود، مشکل است، مناسب است.(افراد فراموش کار، کوچ نشین ، عقب مانده ذهنی ، ...)
§ کاهش میزان ابتلا به سرطان آندومتر و تخمدان ، کم خونی ، حاملگی خارج از رحم
§ درد زمان عادت ماهیانه
§ مناسب برای افراد مبتلا به دیابت و بیماری تیروئید
§ قابل استفاده در هر دوره سنی
§قابل استفاده در دوران شیردهی
§ افزایش شیر مادر
§ عدم تداخل با تماس جنسی
§ عدم نیاز به قطع مصرف قبل از اعمال جراحی بزرگ

معایب :
§ تاخیر در بازگشت باروری
§ لزوم تزریق در فاصله های زمانی ۳ ماهه
§ عدم پیشگیری از بیماریهای مقاربتی مانند ایدز
§ احتمال افزایش وزن
§ قطع عادت ماهیانه

عوارض شایع و نحوه برخورد با آنها :
۱-اختلالات عادت ماهیانه( از قطع عادت ماهیانه تا خونریزی نا مرتب ):

خونریزی نا مرتب رحمی معمولاْ در ماه های اول دیده شده و در عرض 3-2 ماه اول از بین رفته و یا کاهش می یابد.(گاه تا 12-6 ماه طول می کشد ) اگر این مدت طولانی تر شده و برای فرد ایجاد مزاحمت کند، باید به مرکز بهدشتی درمانی مراجعه شود.اگر قطع عادت ماهیانه از ابتدای تزریق آمپول باشد نیاز به درمان نداشته و فقط باید فرد اطمینان خاطر داده شود که مشکلی برای وی ایجاد نمی کند. بررسی احتمال بارداری به شرط این که فرد پس از تزریق آمپول خونریزی ماهیانه منظم داشته باشد و بعداْ دچار آمنوره شده باشد، لازم است.

2-افزایش وزن :
افزایش وزن بیشتر به دلیل آثار هورمون پروژسترون و تجمع مایع در بدن، افزایش اشتها و مصرف بیش تر مواد غذایی است. این مشکل با رعایت رژیم غذایی و ورزش قابل رفع است .

عوارض غیر شایع و نحوه برخورد با آن ها :
این عارضه ها ممکن است هرگز مشاهده نشده و یا خیلی بندرت مشاهده شود. اگر این عارضه ها مشاهده شود مراجعه به مرکز بهداشتی در مانی ضروری است.
۱)تغییر خلق ( بیخوابی و افسردگی ).
2) حساس شدن پستانها : با رعایت توصیه های بهداشتی برطرف می گردد . در غیر این صورت ارجاع داده می شود.
۳) سردرد و گیجی
4) نفخ شکم .
۵)کاهش میل جنسی .
6) تاخیر در برگشت باروری .
۷)بروز سرطان پستان .

موارد منع مطلق :
بارداری
سرطان پستان
خونریزی رحمی بدون علت
اختلالات شدید انعقادی
سابقه تومور کبدی
ایجاد لخته در خون و یا سابقه آن
سابقه سکته مغزی
فشار خون کنترل نشده
دیابت کنترل نشده.
دیابت با ضایعه عروقی و یا ابتلای به دیابت به مدت بیست سال یا بیش تر

موارد منع مصرف نسبی :
بیماری کبدی
بیماری شدید قلبی عروقی
تمایل به برگشت سریع باروری
مشکلات مربوط به تزریق ( ترس و ...)
افسردگی شدید
فشار خون کنترل شده
دیابت کنترل شده
چاقی

زمان شروع استفاده از DMPA :
1-در زمان پریود:
اولین تزریق ( شروع استفاده از آمپول ) در یکی از پنج روز اول پریود انجام شده و تا یک هفته نیز از یک روش کمکی مانند کاندوم استفاده می شود .

۲-مادران غیر شیرده:
1) پس از زایمان:
اولین تزریق آمپول بلافاصله پس از زایمان و تا ۳ هفته پس از آن امکان پذیر بوده و نیازی به برگشت قاعدگی ندارد.
2) س از سقط:
اگر مراجعه کننده آمپول را بعنوان روش پیش گیری از بارداری انتخاب کند، استفاده از آن تا ۵ روز بعد از سقط سه ماهه اول یا دوم امکان پذیر است . تزریق آمپول پس از این فاصله زمانی (۵روز ) منوط به دریافت پاسخ منفی تست بارداری از آزمایش گاه می باشد .

۳-مادران شیرده :
1) در صورت قاعده نشدن و تغذیه انحصاری شیر مادر و انتخاب آمپول به عنوان روش پیشگیری از بارداری ، مصرف آمپول باید 6 هفته پس از زایمان آغاز گردد.
۲) در صورت قاعده شدن ، تزریق باید در یکی از پنج روز اول قاعدگی انجام شود و تا یک هفته نیز از یک روش کمکی ، مانند کاندوم استفاده شود .
3) به دنبال قطع یک روش : اگر فرد در پنج روز اول دوران پریود مراجعه کند ، می توان بلافاصله آمپول را تزریق کرد ، در غیر اینصورت تا فرا رسیدن دوره قاعدگی بعدی( برای تزریق آمپول )کاندوم در اختیار فرد قرار داده می شود.

چگونگی استفاده از DMPA :
۱) یک آمپول که هر سه ماه یک بار تزریق می شود. اگر مراجعه کننده در محدوده زمانی ۲ هفته زودتر و یا دوهفته دیرتر از موعد مقرر مراجعه نماید، می توان ضمن تاکید بر لزوم رعایت زمان تعیین شده ، آمپول را تزریق کرد.
2) قبل از تزریق باید ویال را خوب تکان داد تا یک محلول یکنواخت به دست آید.
۳) تزریق آمپول عضلانی و عمیق است و محل تزریق نباید ماساژ داده شود.
4) محل تزریق بالای عضله بازویا باسن است.

آزمایشها و معاینه های لازم :
۱) اندازه گیری قد و وزن BMI
2) اندازه گیری و ثبت فشار خون( در پی گیریها به تغییرات فشار خون دقت شود. زیرا فشار خون کنترل شده از موارد منع مصرف نسبی است .)
۳) انجام پاپ اسمیر
4) انجام آزمایش چربی خون
توجه: اگر انجام آزمایش و معاینه های ذکر شده دراولین مراجعه امکان پذیر نباشد، می توان اولین نوبت آمپول را تزریق کرد ودر مدت سه ماه بعدی این اقدامات را انجام داد.

علایم هشدار:
بروز هر یک از علائم زیر نشان دهنده ضرورت مراجعه فوری به مرکز بهداشتی درمانی است :
۱) خونریزی شدید یا طولانی ( طولانی شدن زمان قاعدگی ویا دوبرابر شدن مقدار قاعدگی در مقایسه با قاعدگی قبلی )
2) سردرد شدید همراه با تاری دید
۳) زردی چشم و پوست
4) افزایش فشار خون ( در حدی که نیازمند درمان باشد )

حاملگی همزمان با استفاده از DMPA :
اگر هم زمان با استفاده از آمپول، بارداری اتفاق افتد، احتمال مرگ و میر نوزادی و هنگام تولد به علت کاهش وزن هنگام تولد وجود دارد . بنابراین بارداری های همزمان با استفاده از این روش نیاز به دقت بیشتر در مراقبت ها و در صورت لزوم ارجاع دارد .

برگشت باروری :

1) ممکن است بازگشت باروری دراستفاده کنندگان ازآمپول پس از قطع مصرف آن با تNخیر مواجه شود. این تNخیر بطور معمول حدود 9-8 ماه پس از آخرین تزریق طول می کشد .

2)تزریق آمپول ناباروری دائمی ایجاد نمی کند .

3)اگر فرد نخواهد باردارشود و هم چنین مایل به ادامه استفاده از آمپول نمی باشد، با وجود تأخیر در بازگشت باروری که با استفاده از پس از پایان مدت سه ماهه وجود دارد، باید از یک روش دیگر پیش گیری از بارداری استفاده کند.